Kontent qismiga oʻtish

General-adʼyutant

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Gubarev P.K. gvardiya polklari tarkibiga kiruvchi General-ad’yutant va piyoda qoʻshinlar generali. 1874-yil.
Piratskiy K.K. Piyoda generallari va general-adyutant. 1862-yil .
Admiral E. I. Alekseev general-ad’yutant kiyimida, epoletlarda — Nikolay II monogrammalari, general-ad’yutantlarning oltin tasmalari koʻrinib turibdi.

General-adyutant — qator mamlakatlarda amal qilgan unvon, martaba, faxriy unvon.

Rossiya qirolligida va Rossiya imperiyasida dastlab — harbiy unvon, keyin esa — mulozim unvoni. Bu unvon Pyotr I tomonidan podshoning katta ad’yutantlari, fgeneral-feldmarshali va "toʻliq generallar " boʻlgan shaxslarga berilgan.

Brokxauz va Efron ensiklopediyasida aytilishicha, general-adyutant unvoni 1713- va 1716-yillarda tilga olingan. Aslida, undan ilgarigi qaydlar ham mavjud. Birinchi rasmiy eslatma (25-martdagi (5-aprel) Pyotr I ning rezolyutsiyasida mavjud boʻlgan[1][2]. Pyotr I ning 1711-yil 3-avgustdagi 3-sonli farmoniga binoan birinchi general-adyutant unvonlari P. I. Yagujinskiy va A. M. Devierlarga berilgan[3]. Bundan tashqari, Buyuk Pyotr davridagi biror-bir huquqiy hujjatda general-adyutant unvoni unvon ekanligi haqida hech qanday maʼlumot yoʻq.

Podshoh davrida general-adyutant piyodalar kantselariyasini boshqargan boʻlsa, general-feldmarshal qoʻlostida boʻlganda esa shtabda ish yuritish uchun mas’ul edi.

1722-yilda Pyotr I tomonidan tashkil etilgan unvonlar jadvalida general-ad’yutant 6-darajada (polkovnik va gvardiya mayori bilan bir xil darajada), feldmarshali qoʻl ostidagi general-ad’yutant esa 7-darajada, „toʻliq generallar“ qoʻlostida boʻlsa — 8-darajada joylashgan edi.

Pyotr I davrida — 9 ta, Anna Ioannovna davrida — 10 ta, Yelizaveta Petrovna davrida — 11 ta, Yekaterina II — 25 ta general-ad’yutant boʻlgani haqida maʼlumot bor. Tsarevich Konstantin Pavlovich general-adyutant unvoniga ega boʻlgan Imperator uyining birinchi aʼzosi boʻlgan.

Ushbu unvon unvonlar jadvaliga koʻra kamida 4-darajali harbiy unvonga ega boʻlgan shaxslarga berilishi mumkin edi.

Rossiya imperiyasidagi general-ad’yutantlar quyidagi oʻziga xos belgilarga ega edilar:

  • 1) hukmronlik qilayotgan imperatorning monogrammasi tushirilgan oltin generallik epoletlari (va keyinchalik pogonlar);
  • 2) general-ad’yutantning oltin tasmalari ;
  • 3) oq papaxa (Aleksandr III va Nikolay II davrida).

Belgilar namunalari

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  • 1894-1917 yillardagi xizmatchilar formasidagi epoletlar va pogonlar
Belgilar General adʼyutant
Yelka tasma
epolet
Admiral Vitse-admiral Umumiy
feldmarshal
Kavaleriya
Generali
Piyoda askarlar
Generali
General-leytenant
  • Rossiya imperiyasining general-adʼyutanti
  1. General-adʼyutantom general-feldmarshala B. P. Sheremeteva.
  2. Пётр I „Резолюции на докладе Бориса Петровича Шереметева“, . Письма и бумаги императора Петра Великого. СПб.: Государственная типография, 1889 — 23—27-bet. 
  3. Пётр I „Августа 3 — Указ о производстве ряда лиц в высшие военные чины“, . Письма и бумаги императора Петра Великого. М.: Наука, 1964 — 74-bet. 
  • Andoza:ВТ-ЭСБЕ
  • Andoza:ВТ-МЭСБЕ
  • Polnoe sobranie zakonov (PSZ) I. T. 5. № 3006;
  • Voinskiy ustav Pavla I o polevoy pexotnoy slujbe. Andoza:СПб, 1797;
  • Prikazi po voennomu vedomstvu Rossii za 1884. № 134, 136; 1887. № 82; 1890. № 62; 1901. № 358;
  • SVP. 1869. Kn. 2. Voenno-okrujnie upravleniya. 3-e izd. SPb., 1907; Kn. 3. Mestnie voennie upravleniya. 3-e izd. SPb., 1912; Kn. 5. Ustroystvo i sostav voysk i upravlenie imi. 2-e izd. SPb., 1907;
  • Voennaya ensiklopediya (1911—1914 godov);
  • Zaysev V. N., Rukovodstvo dlya adʼyutantov. 8—14-e izd. SPb., 1901—1915;
  • Ustav garnizonnoy slujbi. Utverjden 16 maya 1900. S dopolneniyami i ispravleniyami po 15 fevralya 1916. M, 1916;
  • Polojenie o polevom upravlenii voysk v voennoe vremya. SPb., 1914;
  • Dekreti Sovetskoy vlasti. Moskva, 1957 god, T. 1. № 47, 167.
  • Bolshaya sovetskaya ensiklopediya (BSE), Trete izdanie, vipuщennoy izdatelstvom „Sovetskaya ensiklopediya“ v 19691978 годax v 30 tomax;
  • Andoza:Книга:Советская военная энциклопедия
  • Harbiy entsiklopedik lugʻat (VES), M., VI, 1984, 863 p. rasmlar bilan (kasal), 30 varaq (kasal.);
  • „Harbiy entsiklopedik lugʻat“ (VES), M., VI, 2007 ;
  • Ожегов С. И., Шведова Н. Ю.. Толковый словарь русского языка. М.: Азъ, 1996 — 17-bet.