Kontent qismiga oʻtish

Foydalanuvchi:Boboxonovna/Tamara Pushkina

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Tamara Anatolyevna
Tavalludi 1945-yil 16-aprel
Moskva
Vafoti 2020-yil 29-sentabr
Moskva
Fuqaroligi SSSR bayrogʻi SSSR, Rossiya bayrogʻi Rossiya
Ish joylari MGU tarix fakulteti arxeologiya kafedrasi
Ilmiy darajasi tarix fanlari kondidati
Akademik rahbarlari D. A. Advusin

Tamara Anatolyevna Pushkina (1945-yil 16-aprel, Moskva2020-yil 29-sentyabr, Moskva) — sovet va rus arxeologi, oʻrta asr tarixchisi, slavyan-rus va skandinaviya arxeologiyasi boʻyicha mutaxassis. Tarix fanlari nomzodi (1974), M.V.Lomonosov nomidagi Moskva davlat universitetining tarix fakulteti arxeologiya kafedrasi dotsenti, Moskva davlat universitetining Smolensk arxeologik ekspeditsiyasining uzoq yillik rahbari.

Biografiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Tamara Anatolyevna 1945-yil 16-aprelda Moskvada tug'ilgan. Otasi Anatoliy Ivanovich Pushkin - harbiy uchuvchi, Sovet Ittifoqi Qahramoni.

Tarixchi maktabni tugatgach, arxeolog mutaxassisligini tanlagan va Moskva davlat universitetining tarix fakultetiga o'qishga kirgan. Dastlab u Mesoamerikani o'rganishni rejalashtirgan. Kafedrada ilmiy rahbar D.A.Avdusin boshchiligida “Qadimgi Rossiya va unga tutash hududlar arxeologiyasi” mavzusini tanlagan. 1970-yilda arxeologiya fakultetini tamomlab, Moskva davlat universitetining tarix fakultetining aspiranturasiga o'qishga kirgan. 1974-yilda u "Smolensk Dnepr viloyati tarixida Gnezdovo aholi punkti (IX-XI asrlar)" mavzusida nomzodlik dissertatsiyasini himoya qilgan.

Tamara 1980-yilda Avdusinning taklifiga binoan Moskva davlat universitetining arxeologiya bo'limiga kichik ilmiy xodim sifatida qaytib kelgan. U Pushkin nomidagi arxeologiya kafedrasida 40 yil, ya'ni umrining oxirigacha ishlagan. 2006-yilda o'z mutaxassisligi bo'yicha dotsent ilmiy unvoni berilgan. O'zining katta arxeologik tajribasi tufayli Pushkina ko'p yillar davomida Moskva davlat universiteti tarix fakulteti arxeologiya bo'limida Rossiya Fanlar akademiyasining Arxeologiya instituti arxeologik tadqiqotlari bo'limida faoliyat yuritgan.

Arxeolog 2020-yilda o'pkasi shikastlangan va Covid bilan kasallangan holda Kommunarkadagikasalxonaga yotqizilgan. U 2020-yil 29-sentyabrda vafot etgan.

Opasi - Margarita Anatolyevna Pushkina, sovet va rus shoiri, jurnalist, tarjimon va noshir.

Ilmiy faoliyati[tahrir | manbasini tahrirlash]

Pushkinaning ilmiy faoliyatining asosiy yo'nalishi Gnezdovo arxeologik majmuasini o'rganish bo'lgan. Shuningdek, uning ilmiy qiziqishlari doirasiga umuman slavyan-rus arxeologiyasi, Qadimgi rus shahrining paydo bo'lishi va rivojlanishi muammolari, Vikinglar davridagi Shimoliy Yevropa arxeologiyasi, Rossiya va Skandinaviya o'rtasidagi madaniy va tarixiy aloqalar, davlatchilik, Rossiyani xristianlashtirishning dastlabki bosqichlari, qadimgi rus madaniyatining shakllanishi kiradi. Pushkina ushbu mavzu bo'yicha 125 ta maqola chop etgan[1].

45 yil davomida Pushkina Moskva davlat universiteti tarix fakulteti arxeologiya bo'limining eng qadimgi ekspeditsiyalaridan biri bo'lgan Smolensk arxeologik ekspeditsiyasi ishida qatnashgan. 1966-yildan boshlab ekspeditsiyada doimiy ishtirok etgan. 1993-yilda ekspeditsiya asoschisi va rahbari Avdusin rahbarlikni Pushkinaga topshirgan. 1995-yildan beri Pushkina rahbarligida Moskva davlat universitetining tarix fakulteti talabalarining bir necha avlodlari o'quv va ishlab chiqarish yozgi arxeologik amaliyoti davomida Gnezdovo qo'rg'onlari va aholi punktlarini tadqiq qilishda qatnashadilar.

Tamara yillar davomida Moskva davlat universitetining Volga, Don va dasht skif arxeologik ekspeditsiyalari, Rossiya Fanlar akademiyasining Xorazm ekspeditsiyasi va Norvegiya-Rossiya qoʻshma ekspeditsiyasi ishlarida qatnashgan.

Tamara Anatolyevna 131 ta maqola, 3 ta hammualliflik kitobi muallifi, oltita toʻplam tahririyati aʼzosi hisoblanadi.

Ta'limdagi faoliyati[tahrir | manbasini tahrirlash]

Pushkina universitet o'qituvchisi ham bo'lgan. 1994-yildan boshlab “Arxeologiya asoslari” umumiy kursi boʻyicha maʼruzalarning bir qismini 1-kurs talabalariga oʻqigan. Shuningdek, u arxeologiya fakultetining birinchi kurs talabalari uchun "Arxeologiyaga kirish" kursida dars bergan. U 4-kurs arxeologiya talabalariga “Slavyan-rus arxeologiyasi” maxsus fanidan ma’ruzalar o‘qidi. Shuningdek, u "Древнерусские курганы", "Русско-скандинавские связи по археологическим данным", "Археология Скандинавии" maxsus kurslaridan dars bergan. Pushkina Avdusin tomonidan asos solingan, ilmiy va talabalar doiralarida mashhur bo'lgan mo'g'ullardan oldingi Rossiya va unga tutash hududlarning arxeologiyasi muammolariga bag'ishlangan ilmiy-amaliy Smolensk seminariga rahbarlik qilgan. Akademik V.L.Yanin tomonidan tahrir qilingan “Arxeologiya” universitet darsligi mualliflaridan biri.

Beshta fan nomzodi tayyorlangan.

Nashrlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Hammualliflikdagi kitoblari
  • Археология. Учебник для студентов высших учебных заведений / Под редакцией В. Л. Янина. — М. : Издательство Московского университета, 2006. — 608 с. ISBN 5-211-06038-5
    • 2-е издание, исправленное и дополненное / Под редакцией В. Л. Янина. М. : Издательство Московского университета, 2012. — 608 с. ISBN 978-5-211-06163-7
  • Гнёздовский археологический комплекс. — Смоленск : Свиток, 2006. — 32 с.
To'plamlardagi ba'zi maqolalari
  • Авдусин Д. А., Асташова Н. И., Пушкина Т. А. Смоленская экспедиция // Археологические открытия 1971 года. — М., 1972. — С. 100—101.
  • Мельникова Е. А., Петрухин В. Я., Пушкина Т. А. Культурно-исторические взаимосвязи Восточной Европы и Скандинавии в раннем средневековье // IX Всесоюзная конференция по изучению истории, экономики, языка и литературы скандинавских стран и Финляндии. Тезисы. — Тарту, 1982. — Т. 1. — С. 148—151.
  • Находки с Городища близ Новгорода // Скандинавский сборник. — Тарту, 1988. — Т. 31. — С. 96—103.
  • Скандинавские находки из окрестностей Мурома // Проблемы изучения древнерусской культуры. — М., 1988. — С. 162—169.
  • Gnezdovo-boplassen: En boplass fra vikingtiden ved Øvre Dnepr // Gunneria, серия SENTRUM — PERIFERI Sentra ogsentrumsdannelser gjnnom Forhistorisk og historisk tid. Trondheim, 1991. Т. 64. С. 359—366.
  • Scandinavian finds from old Russia. A survey of their topography and chronology (Скандинавские находки на территории Древней Руси: обзор топографии и хронологии) // The rural Viking in Russia and Sweden. Örebro, 1997. с. 83—92.
  • Петрухин В. Я., Пушкина Т. А. Ранние этапы христианизации Древней Руси (Old Russia: the Earliest Stages of Christianization) // Rom und Byzanz im Norden. Mainz, 1998. Т. 2. С. 245—258.
  • Об одной группе скандинавских фибул на территории Древней Руси // Древности Пскова. Археология, история, архитектура. — Псков, 1999. с. 81—84.
  • Трилистные скандинавские фибулы на территории Восточной Европы // Труды Государственного исторического музея. — Серия Археологический сборник. — М., 1999. — Т. 111. — С. 35—42.
  • Петрухин В. Я., Пушкина Т. А. Новые данные о процессе христианизации Древнерусского государства // ARCHEOLOGIA ABRAHAMICA. Исследования в области археологии и художественной традиции иудаизма, христианства и ислама. — М. : Индрик, 2009. — С. 157—168.
  • Подвески-амулеты с изображением Одина // Висы дружбы. Сборник статей в честь Т. Н. Джаксон. — М., 2011. — С. 368—372.
  • Eniosova Natalia, Tamara Pushkina. Finds of Byzantine origin from the early urban centre Gnezdovo in the light of the contacts between Rus’ and Constantinople (10th-early 11th centuries AD) // From Goths to Varangians. Communication and cultural exchange between the Baltic and the Black sea // From Goths to Varangians. Communication and cultural exchange between the Baltic and the Black sea. Серия Black Sea studies. Aarchus : University Press Aarchus, 2013 Vol. 15. P. 213—257.
  • «Мерянские древности» в гнёздовской коллекции // Славяне и иные языци. — Серия Труды Государственного Исторического музея. — М. : Можайский полиграфический комбинат, 2014. — Т. 198. — С. 152—158.
  • Леонтьев А. Е., Пушкина Т. А. Ростовские находки скандинавских вещей // Культурний шар. Статті на пошану Гліба Юрійовича Івакіна. Киев : Laurus, 2017. С. 299—306.
  • Несколько слов к вопросу о взаимодействии Востока на Скандинавию и Русь в раннем средневковье // Хазарский альманах. — М. : Индрик, 2020. — Т. 17. — С. 228—242.
Jurnallardagi ba'zi maqolalari
  • О проникновении украшений скандинавского происхождения на территорию Древней Руси // Вестник Московского университета. — Серия 8 : История. М. : Издательство Московского университета, 1972. — № 1. — С. 92—94.
  • Петрухин В. Я., Пушкина Т. А. К предыстории древнерусского города // История СССР. — 1979. — № 4. — С. 100—111.
  • Скандинавские вещи из Гнездовского поселения // Советская археология. — 1981. — № 3. — С. 285—291.
  • Мельникова Е. А., Петрухин В. Я., Пушкина Т. А. Древнерусские влияния в культуре Скандинавии раннего средневековья (к постановке проблемы) // История СССР. — 1984. — № 3. — С. 50—65.
  • Avdusin D. A., Pushkina T. A. Three chamber-graves from Gniozdovo (Три погребальные камеры из Гнёздова) // Fornvännen. 1988. Т. 83. С. 20—33.
  • Orfinskaya O., Pushkina T. 10th century AD textiles from female burial Ц-301 at Gnëzdovo, Russia // Archaeological Textiles Newsletter. Stichting Textile Research Centre (Norway), 2011. № 53. С. 35—51.
  • Волков И. В., Пушкина Т. А., Стукалова Т. Ю. Монеты XIII—XVII вв. из раскопок Гнёздовского археологического комплекса // Нумизматические чтения Государственного исторического музея 2014 года. Материалы докладов и сообщений. — 2014. — С. 41—44.
  • Population genomics of the Viking world (в соавторстве) // Nature. Nature Publishing Group (United Kingdom). 2020. Vol. 585. № 7825, P. 390—396.
  • Diverse variola virus (smallpox) strains were widespread in northern Europe in the Viking Age (в соавторстве) // Science. American Association for the Advancement of Science (United States). 2020. Vol. 369. № 6502. P. 391—396.

Manbbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. Manba xatosi: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named МГУ

Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

[[Turkum:Rossiyada COVID-19dan vafot etganlar]] [[Turkum:Rossiya tarixchilari]] [[Turkum:Moskvada vafot etganlar]] [[Turkum:Alifbo boʻyicha shaxsiyatlar]] [[Turkum:2020-yilda vafot etganlar]] [[Turkum:29-sentyabrda vafot etganlar]] [[Turkum:Moskvada tugʻilganlar]] [[Turkum:1945-yilda tugʻilganlar]] [[Turkum:16-aprelda tugʻilganlar]]