Ferromagnit oʻta oʻtkazgich

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Ferromagnit oʻta oʻtkazgichlar — deb ferromagnit va oʻta oʻtkazuvchanlikning oʻzaro mavjudligini koʻrsatadigan materiallarga aytiladi . Ularga UGe2[1] URhGe[2] and UCoGe[3]kiradi. 2001-yilda ZrZn2 uchun ferromagnit oʻta oʻtkazuvchanlik haqida dalillar ham xabar qilingan, ammo keyingi hisobotlar[4] bu topilmalarni shubha ostiga qoʻyadi. Ushbu materiallar magnit kvant kritik nuqtaga yaqin joyda oʻta oʻtkazuvchanlikni koʻrsatadi.

Ferromagnit superoʻtkazgichlarda oʻta oʻtkazuvchanlik holatining tabiati hozirda muhokama qilinmoqda. Dastlabki tadqiqotlar[5] anʼanaviy s-toʻlqinli oʻta oʻtkazuvchanlikning sayohatchi ferromagnetizm bilan birgalikda mavjudligini oʻrgandi. Biroq, tez orada spin-triplet juftligi ssenariysi ustunlikka erishdi[6][7]. Spin-triplet juftligi va ferromagnetizmning birgalikda mavjudligi uchun oʻrtacha maydon modeli 2005-yilda ishlab chiqilgan[8][9].

Ushbu modellar ferromagnitizm va oʻta oʻtkazuvchanlikning bir xilda mavjudligini, yaʼni bir vaqtning oʻzida ferromagnit va oʻta oʻtkazuvchan boʻlgan bir xil elektronlarni koʻrib chiqadi. Xuddi shu materialda magnit va oʻta oʻtkazuvchanlik tartibi oʻrtasida oʻzaro bogʻliqlik mavjud boʻlgan yana bir stsenariy spiral yoki spiral magnit tartibli super oʻtkazgichlardir. Bunga misol qilib, ErRh4B4 va HoMo6S8 aytish mumkin. Bunday hollarda oʻta oʻtkazuvchanlik va magnit tartib parametrlari fazoviy modulyatsiyalangan naqshda bir-birini oʻrab oladi, bu ularning oʻzaro birga yashashiga imkon beradi, garchi u endi bir xil boʻlmasa ham. Hatto spin-singlet juftligi ham shu tarzda ferromagnetizm bilan birga mavjud boʻlishi mumkin.

Nazariya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Oddiy oʻta oʻtkazgichlarda Kuper juftligini tashkil etuvchi elektronlar qarama-qarshi spinga ega boʻlib, spin-singlet juftliklari deb ataladi. Shu bilan birga, boshqa turdagi juftliklarga ham Pauli printsipi tomonidan ruxsat beriladi. Magnit maydon mavjud boʻlganda, spinlar maydon bilan moslashishga moyil boʻladi. Bu magnit maydon Spin-singlet Kuper juftlarining mavjudligi uchun zararli ekanligini anglatadi. Unitar boʻlmagan spin-triplet holati bilan birga mavjud boʻlgan harakatlanuvchi ferromagnitizmni modellashtirish uchun yashovchi oʻrtacha maydon Gamiltonian diagonalizatsiyadan keyin quyidagicha yozilishi mumkin[8][9]:

,
,
.

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. Saxena, S. S.; Agarwal, P; Agarwal, P.; Ahilan, K.; Grosche, F. M.; Haselwimmer, R. K. W.; Steiner, M. J.; Pugh, E. et al. (2000). "Superconductivity on the border of itinerant-electron ferromagnetism in UGe2". Nature 406 (6796): 587–92. doi:10.1038/35020500. PMID 10949292. 
  2. Aoki, Dai; Huxley, Andrew; Ressouche, Eric; Braithwaite, Daniel; Flouquet, Jacques; Brison, Jean-Pascal; Lhotel, Elsa; Paulsen, Carley (2001). "Coexistence of superconductivity and ferromagnetism in URhGe". Nature 413 (6856): 613–6. doi:10.1038/35098048. PMID 11595943. 
  3. Huy, N.; Gasparini, A.; De Nijs, D.; Huang, Y.; Klaasse, J.; Gortenmulder, T.; De Visser, A.; Hamann, A. et al. (2007). "Superconductivity on the border of weak itinerant ferromagnetism in UCoGe". Physical Review Letters 99 (6): 67006. doi:10.1103/PhysRevLett.99.067006. PMID 17930860. 
  4. Yelland, E.; Hayden, S.; Yates, S.; Pfleiderer, C.; Uhlarz, M.; Vollmer, R.; Löhneysen, H.; Bernhoeft, N. et al. (2005). "Superconductivity induced by spark erosion in ZrZn2". Physical Review B 72 (21): 214523. doi:10.1103/PhysRevB.72.214523. 
  5. Karchev, N. I.; Blagoev, K. B.; Bedell, K. S.; Littlewood, P. B. (1999-11-30). "Coexistence of superconductivity and ferromagnetism in ferromagnetic metals". arXiv:cond-mat/9911489. 
  6. MacHida, Kazushige; Ohmi, Tetsuo (2001). "Theory of Ferromagnetic Superconductivity". Physical Review Letters 86 (5): 850–3. doi:10.1103/PhysRevLett.86.850. PMID 11177956. 
  7. Samokhin, K.; Walker, M. (2002). "Order parameter symmetry in ferromagnetic superconductors". Physical Review B 66 (17): 174501. doi:10.1103/PhysRevB.66.174501. 
  8. 8,0 8,1 Nevidomskyy, Andriy (2005). "Coexistence of ferromagnetism and superconductivity near quantum phase transition: The Heisenberg- to Ising-type crossover". Physical Review Letters 94 (9): 97003. doi:10.1103/PhysRevLett.94.097003. PMID 15783990. 
  9. 9,0 9,1 Linder, J.; Sudbø, A. (2007). "Quantum transport in noncentrosymmetric superconductors and thermodynamics of ferromagnetic superconductors". Physical Review B 76 (5): 54511. doi:10.1103/PhysRevB.76.054511.