Eranthis
Eranthis — Janubiy Yevropada va Sharqiy Osiyodan Yaponiyagacha bo'lgan Ayiqtovondoshlar oilasiga mansub sakkiz turdagi gulli o'simliklar tarqalgan[1][2][3]. Mashhur zaharli Aconitum (va, albatta, Ranunculaceaening boshqa ko'plab avlodlari) singari, Eranthis zaharli bo'lib, uning kimyosi boshqacha bo'lsa-da, mavjud bo'lgan zaharli birikmalar asosan Adonis vernalisda topilganlarga o'xshash bufadienolid guruhining yurak glikozidlari hisoblanadi. Aconitumning virulent alkaloidlari ham juda keng tarqalgan[4][5].
Ular 10-15 sm gacha o'sadigan ko'p yillik o'simliklardir.Gullari sariq ( E. albiflora va E. pinnatifidada oq) va bahorda birinchilardan bo'lib, subtropik iqlim sharoitida yanvar oyida o'sib chiqadi, garchi keyinchalik qishki qor qoplami erimasa ham ular sovuqqa chidamli va yangi qor qoplamidan osongina o'sib chiqa oladi. Barglari faqat gullab bo'lganidan keyingina to'liq kengayadi. Urug'lari 5-8sm diametrli, bir nechta tirqishli va faqat 2-3 oy davom etadi, kech bahorda nobut bo'ladi.
Bu o'simlik turlari bahorgi efemerlar bo'lib, o'rmonli zonalarda o'sadi va daraxtlarning barglari chiqishidan oldin quyosh nuridan foydalanib o'sib oladi. Daraxt barglarining soyasi zichlashganda yoki quruq joylarda, yoz qurg'oqchil kelganda tez nobut bo'ladi.
Ular qishda yoki erta bahorda gullashi uchun yetishtiriladigan manzaralio'simliklari sirasiga kiradi. Eranthis longistipitata . Markaziy Osiyoda tarqalgan. E. hyemalis Shimoliy Yevropa va Shimoliy Amerikada keng tarqalgan tur hisoblanadi.
Turlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Eranthis albiflora . G'arbiy Xitoyda tarqalgan.
- Eranthis cilicica . Janubi-g'arbiy Osiyoda tarqalgan.
- Eranthis hyemalis . Janubiy Yevropada tarqalgan.
- Eranthis lobulata . G'arbiy Xitoyda tarqalgan.
- Eranthis longistipitata . Markaziy Osiyoda tarqalgan.
- Eranthis pinnatifida . Yaponiyada tarqalgan.
- Eranthis sibirica . Shimoliy Osiyoda tarqalgan.
- Eranthis stellata . Sharqiy Osiyoda tarqalgan (shimoliy Xitoy, Koreya, Rossiyaning janubi-sharqiy qismi).
- Eranthis byunsanensis . Janubiy Koreyada tarqalgan.
Galereya[tahrir | manbasini tahrirlash]
-
E. cilicica -
E. longistipitata -
E. pinnatifida, Ibuki tog'i, Yaponiya
.jpg)
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Schipcz, O. in Fl. U.S.S.R.,7 : 60 (1937).
- ↑ The Smaller Bulbs Mathew, Brian, pub. Batsford 1987 ISBN 0 7134 4922 5
- ↑ Growing Bulbs, Rix, Martyn, pub. Timber Press U.S.A. ISBN 0-917304-87-X and Croom Helm U.K. ISBN 0-7099-2248-5 (1983)
- ↑ STARÝ, František, Poisonous Plants (Hamlyn colour guides) – pub. Paul Hamlyn April, 1984, translated from the Czech by Olga Kuthanová.
- ↑ „Archived copy“. 2014-yil 18-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 11-may.