ETH Zurich

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
ETH Zurich
Prezident Joël Mesot
Doktorantura 4,460[1]

Koordinatalari: 47°22′35.219999999994″N 8°32′52.260000000001″E / 47.37644999999999840°N 8.54785000000000039°E / 47.37644999999999840; 8.54785000000000039 G O

ETH Zurich (inglizcha: ETH; Tsyurixdagi Shveytsariya Federal Texnologiya Instituti; nemischa: Eidgenössische Technische Hochschule Zürich </link>) Shveytsariyaning Syurix shahridagi davlat tadqiqot universitetidir. 1854-yilda Shveytsariya federal hukumati tomonidan asoslanga xolda solingan, muhandislar va olimlarni oʻqitish missiyasi bilan; maktab asosan fan, texnologiya, muhandislik va matematikaga eʼtibor qaratadi, garchi uning 16 boʻlimi turli fanlar va fanlarni qamrab oladi. [2] [3]

ETH Zurich ilm-fan va texnologiya taraqqiyotidagi taʼsiri bilan keng tan olingan boʻlib. Xalqaro reytinglarda ETH Zurich doimiy ravishda dunyoning eng yaxshi universitetlaridan biri boʻlib, odatda Oksford universiteti, London Universitet kolleji, London Imperial kolleji va Kembrij universitetlaridan tashqari Yevropaning eng yaxshi besh universitetlaridan biri sifatida oʻrin egallaydi. [4]

Qardosh instituti, Lozannadagi Shveytsariya Federal Texnologiya Instituti (EPFL) singari, ETH Zurich ham Shveytsariya Federal Texnologiya Institutlari domenining bir qismidir, Shveytsariya Iqtisodiy ishlar, taʼlim va tadqiqot federal departamenti qoshidagi hukumat universitetlari va tadqiqot institutlari konsorsiumi. [5] Davlat muassasasi sifatida u oʻqishga kirgan har bir Shveytsariya rezidentiga kirish huquqini beradi.-Missing required parameter 1=month!, 2021-yil(2021-Missing required parameter 1=month!-00) holatiga koʻra </link></link>, ETH Zurich 120 dan ortiq mamlakatlardan 24500 talaba tahsil oldi, ulardan 4460 nafari doktorlik darajasini erishishdi.

ETH Zurich bilan bogʻlangan talabalar, oʻqituvchilar va tadqiqotchilar orasida 22 Nobel mukofoti sovrindori, ikki Fields medali sovrindori, uchta Pritsker mukofoti sovrindori va bitta Zurichning mukofoti sovrindori, jumladan Albert Eynshteyn va Jon fon Neyman ham bor.[6] IDEA ligasi va Xalqaro tadqiqot universitetlari alyansi (IARU), asoschisi va CESAER tarmogʻining aʼzosi.

Tarix[tahrir | manbasini tahrirlash]

ETH Zurich 1854 yil 7 fevralda Shveytsariya Konfederatsiyasi tomonidan tashkil etilgan va 1855 yil 16 oktabrda Zurich shahrining turli joylarida politexnika instituti (eidgenössische polytechnische Schule) sifatida birinchi maʼruzalarini oʻqishni boshlagan.[7] Dastlab u oltita fakultetdan iborat edi: arxitektura, qurilish muhandisligi, mashinasozlik, kimyo, oʻrmon xoʻjaligi va matematika, tabiiy fanlar, adabiyot va ijtimoiy- siyosiy fanlar boʻyicha integratsiyalashgan boʻlim.

ETH Zurich federal institutdir (yaʼni Shveytsariya hukumati tomonidan bevosita boshqaruv ostida), Zurich universiteti esa kantonal muassasadir. Yangi federal universitet toʻgʻrisidagi qaror oʻsha paytda qattiq bahsli edi liberallar „federal universitet“ uchun bosim oʻtkazdilar, konservativ kuchlar esa barcha universitetlarning qatori kantonal nazorati ostida qolishini xohladilar, liberallar allaqachon mavjud boʻlganidan koʻra koʻproq siyosiy kuchga ega boʻlishidan xavotirda edilar.[8] Dastlab, ikkala universitet ham Zurich universiteti binolarida joylashgan.

Obroʻ va reyting[tahrir | manbasini tahrirlash]

ETH Zurich dunyodagi eng yaxshi universitetlar qatoriga kiradi. Odatda, mashhur reytinglar institutni kontinental Evropadagi eng yaxshi universitet sifatida taqdirlandi va ETH Zurich doimiy ravishda Evropaning eng yaxshi 1 5 universitetlari va dunyoning eng yaxshi 3 10 ta universitetlari qatoriga kiradi.

Tarixiy jihatdan ETH Zurich oʻz obroʻsiga xususan kimyo, matematika va fizika sohalarida erishgan. ETH Zurich bilan bogʻliq boʻlgan 32 ta Nobel mukofoti sovrindorlari bor, ulardan eng oxirgisi 2010 yilda kimyo boʻyicha Nobel mukofotiga sazovor boʻlgan Richard F. Xekdir. Albert Eynshteyning ehtimol uning eng mashhur bitiruvchisi.[9]

Umumiy reytinglar[tahrir | manbasini tahrirlash]

QS World University Rankings 2021 da ETH Zurich yana dunyoda 6 oʻrinni egalladi[10] bu oʻringa 2019-yilda birinchi boʻlib erishdi va shu tariqa Kembrij universitetini ortda qoldirdi va Oksford universitetidan keyin ikkinchi eng yaxshi Yevropa universitetiga aylandi.[11] [12] QS ham THE ham 2012 yildan buyon ETHni dunyoning eng yaxshi 15 ta universitetlari qatoriga qoʻygan [13] [14]

QS World University Rankings
Yil ETHning umumiy dunyo reytingi
2024 yil 7
2023 yil 9
2022 =8
2021 yil 6
2020 6
2019 7
2018 10
2017 yil 8
2016 yil 9
2015 yil 12
2014 yil 12
2012 yil 13
Times Higher Education Jahon universitetlari reytingi
Yil ETHning umumiy dunyo reytingi
2023 yil 11
2022 15
2021 yil 14
2020 =13
2019 11
2018 =10
2017 yil 9
2016 yil 9
2015 yil 13
2014 yil 14
2013 yil 12
2012 yil 15
2011 yil 15

ARTU tomonidan xabar qilinganidek ETH Zurich THE, QS va ARWU boʻyicha jami koʻrsatkichlar boʻyicha 2022-yilda dunyo boʻylab eng yaxshi 11 oʻrinni egallagan universitet boʻldi.[15] ETH shuningdek, THE World Reputation Rankings 2022 da dunyo boʻylab 12 oʻrinni egalladi.

Kampus[tahrir | manbasini tahrirlash]

ETH Zurichda ikkita kampus mavjud. Asosiy bino 1858 1864 yillarda ham shaharning sharqiy chegarasidan tashqarida va toʻgʻridan toʻgʻri qurilgan ammo hozirda u shaharning qoq markazida joylashgan. Shahar va universitet oʻsishi bilan ETH Zurich atrofdagi uzumzorlarga va keyingi kvartallarga tarqaldi. Natijada Zentrum kampusi Zurich boʻylab turli binolar va muassasalardan iborat boʻlib ETH Zurichni shaharda mustahkam birlashtiradi. Asosiy bino toʻgʻridan-toʻgʻri Tsyurix Universitet kasalxonasi va Zurich universitetining qarshisida .

Ushbu geografik vaziyat ETH Tsyurixning kengayishiga jiddiy toʻsqinlik qilganligi sababli 1964 yildan 1976 yilgacha shahar chetidagi shimoliy tepalikdagi Hönggerbergda yangi dargohida qurilgan. Ushbu yangi kampusning oxirgi yirik kengaytirish loyihasi 2003 yilda yakunlangan oʻshandan beri Hönggerberg arxitektura, qurilish muhandisligi, biologiya, kimyo, materialshunoslik va fizika boʻlimlari joylashgan.

Main building and surrounding campus.
Asosiy bino va uning atrofidagi kampus.
Hauptgebäude, 1864 yilda qurilgan, Politexnikumning asl va asosiy binosi.
[[File:{{{1}}}|{{{2}}}|]]

Oʻqish va moliyaviy yordam[tahrir | manbasini tahrirlash]

Davlat universiteti boʻlganligi sababli, katta miqdorda subsidiyalangan (Shveytsariyada federal soligʻi boʻyicha) oʻqish toʻlovlari, talabaning fuqaroligidan qatʼiy nazar, har bir semestr uchun CHF 730ni tashkil qiladi.[16] Ham munosib, ham ehtiyojga asoslangan stipendiyalar ham mavjud. Excellence Scholarship & Opportunity Program (ESOP) bu bakalavriat dasturida aʼlo baholarga ega boʻlgan magistrlar uchun stipendiya dasturidir.

Maʼlumotnomalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ Manba xatosi: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named AR2021
  2. ↑ „Alfred Escher und die Züge für Zürich“ (2019-yil 9-sentyabr).
  3. ↑ "Bericht über den Entwurf zu einem Reglemente für die Eidgenössische polytechnische Schule". Schweizerisches Bundesblatt (Berne, Switzerland: Swiss Federal Council) 6 (39, Bd. 3): 163–182. 21 June 1854. http://www.ethistory.ethz.ch/texte/1854Bundesblatt.pdf. 
  4. ↑ „QS Rankings: ETH Zurich takes a top spot thanks to long-term investments in research and teaching“ (en). ethz.ch (2023-yil 27-iyun). Qaraldi: 2023-yil 10-sentyabr.
  5. ↑ „ETH Board – Governance ETH Domain“. ETH-Rat. 2013-yil 2-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 1-noyabr.
  6. ↑ How much Einstein is there in ETH Zurich? YouTubeda
  7. ↑ „1848–1855: The polytechnical realisation of a long-held dream“. ETH Zurich. Qaraldi: 2018-yil 5-fevral.
  8. ↑ „1848–1855: Polytechnical realization of an old dream“. ETHistory. ETH Zurich (2005-yil 31-mart). Qaraldi: 2018-yil 5-fevral.
  9. ↑ „ALBERT EINSTEIN (1879–1955)“. Zuerich.com.
  10. ↑ „QS World University Rankings 2021: Top Global Universities“. Top Universities. QS Quacquarelli Symonds. Qaraldi: 2021-yil 29-mart.
  11. ↑ „One of the world's top six universities“ (en). ethz.ch (2019-yil 19-iyun). Qaraldi: 2021-yil 28-mart.
  12. ↑ „ETH Zurich overtakes Cambridge“ (en). Greater Zurich Area (2019-yil 19-iyun). Qaraldi: 2021-yil 28-mart.
  13. ↑ „QS World University Rankings 2021“ (en). Top Universities (2020-yil 28-may). Qaraldi: 2020-yil 10-aprel.
  14. ↑ „World University Rankings 2020 by subject: engineering and technology“ (en). Times Higher Education (THE) (2020-yil 10-aprel). Qaraldi: 2020-yil 10-aprel.
  15. ↑ „Full Rankings | Rankings“. research.unsw.edu.au. Qaraldi: 2023-yil 2-iyul.
  16. ↑ Zurich. „ETH Zurich tuition fees“. ethz.ch. ETH Zurich. Qaraldi: 2020-yil 9-noyabr.

Qoʻshimcha oʻqish[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • David Gugerli; Patrick Kupper; Daniel Speich (2005), Die Zukunftsmaschine. Konjunkturen der ETH Zürich 1855–2005. (nemischa), Zurich, Switzerland: CHRONOS

Tashqi havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=ETH_Zurich&oldid=3869565" dan olindi