Dostoyevskiy jamiyati
Dostoyevskiy xalqaro jamiyati - (MOD, inglizcha: International Dostoevsky Society (IDS)) F. M. Dostoyevskiy — hayoti va ijodini oʻrganish — dostoyevskiyshunoslik sohasida olimlar va tadqiqotchilarni birlashtirgan xalqaro ilmiy jamiyat (notijorat tashkilot).
Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Jamiyat 1971-yilda Germaniyaning Bad-Ems shahrida boʻlib oʻtgan taʼsischilar simpoziumida gʻarbiy slavyanlar tomonidan tashkil etilgan. Irina Axundovaning yozishicha, Dostoyevskiy xalqaro jamiyatini yaratish tashabbuskorlari Rossiyadan kelgan muhojirlar Dmitriy Grishin[1], Nadin Natova, Vladimir Seduro (Belarus), rus knyazi Aleksey Gedroits va boshqalar hisoblanadi[2]. Jamiyatning asoschilari orasida taniqli dostoyevsshunoslar Reynxard Laut (Reinhard Lauth), Yan van der Eng (Jan van der Eng), Dominik Arban (Dominique Arban), Jozef Frank, Nadin Natova (Natova, Nadejda Anatolyevna — Nadine Natov, 1918-2005-yillarda), Rudolf Noyxayzer (Rudolf Neuhäuser Avstriya) va Malkolm Jons (Malcolm Jones Buyuk Britaniya)lar mavjud.
XX asrning 80-yillari oxiridan boshlab rossiyalik tadqiqotchilar jamiyat ishida ishtirok etishishni boshlashgan. Rus Dostoyevskiy jamiyati 1990-yillarning boshlarida tashkil etilgan va ayni paytda MOD aʼzosi boʻlgan[3]. Memorandumda Rossiyaning milliy vakili K. A. Stepanyan ham ishtirok etgan[3].
Maqsadi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Jamiyatning maqsadlari — butun dunyo bo‘ylab F. M. Dostoyevskiy ijodi tadqiqotchilari o‘rtasida aloqa va hamkorlikni yo‘lga qo‘yish va har uch yilda bir marta rus yozuvchisiga bag‘ishlangan xalqaro anjumanlarni tashkil etishdir.
Faoliyati[tahrir | manbasini tahrirlash]
Xalqaro Dostoyevskiy simpoziumlari har uch yilda bir marta o‘tkaziladi (inglizcha: International Dostoevsky Symposium):
- I marta 1971-yil — Bad-Emsda (14 mamlakatdan 60 ga yaqin ishtirokchilar ishtirok etgan);
- II marta 1974-yil — Sankt-Volfgang, Avstriyada;
- III marta 1977-yil — Kopengagen (Rungstedgård)da;
- IV marta 1980-yil — Bergamoda;
- V marta 1983-yil — Serizi-lya-Salle (Cerisy-la-Salle, Normandiya. 70 nafarga ishtirokchi)da;
- VI marta 1986-yil — Nottingem (80 nafar qatnashchi, birinchi SSSR olimlari ishtirokida)da[4];
- VII marta 1989-yil — Lyublyanada;
- VIII marta 1992-yil — Osloda;
- IX marta 1995-yil — Gamingda;
- X marta 1998-yil — Nyu-Yorkda;
- XI marta 2001-yil — Baden-Badenda;
- XII marta 2004-yil — Jenevada;
- XIII marta 2007-yil - Budapeshtda;
- XIV marta 2010-yil — Neapol (22 mamlakatdan 100 nafar olim ishtirok etgan)da;
- XV marta 2013-yil — Moskva (26 mamlakatdan 142 nafar ishtirokchi)da;
- XVI marta 2016-yil — Granadada.
Jamiyat tomonida tashkil etilgan har bir memorandum simpoziumining maʼruzalari maʼlum bir asosiy mavzuga qaratilgan, masalan:
- XIII marotaba o‘tkazilgan Budapesht simpoziumida — „F. M. Dostoyevskiy madaniyatlarning dialogik oʻzaro taʼsiri kontekstida“ mavzusida;
- XIV marta bo‘lib o‘tgan Neapoldagi marosimda — „Dostoyevskiy — falsafiy tafakkur, yozuvchining qarashi“ haqida;
- XV marta tashkil etilgan Moskvagi uchrashuvda esa — „Dostoyevskiy va jurnalistika“ mavzulariga eʼtibor qaratilgan.
Bundan tashqari, simpoziumlar oralig‘ida xalqaro konferensiyalar ham o‘tkazilgan. Jumladan, 1971-yildan beri Jamiyat dostoyevskiyshunoslik sohasidagi yetakchi jurnal hisoblangan „Dostoyevskiy tadqiqotlari“ni nashr etib kelgan va undagi maqolalar qisman ingliz, nemis, rus va fransuz tillarida chop etilgan. 1997-yildan boshlab esa jurnal „Yangi turkum“da nashr etila boshlangan — „Dostoyevskiy tadqiqotlari“ Studies. New Series. Volume 1, 1997-y.
Mahalliy dostoyevchilar 1989-yildan beri Simpoziumlarning doimiy ishtirokchilariga aylanishgan. Yozuvchining nevarasi Dmitriy Andreyevich Dostoyevskiy baʼzi simpoziumlar ishida qatnashgan. Xususan, VIII marta Osloda; IX marta Gamingda; XIV marta Neapolda[2].
Jamiyat prezidenti[tahrir | manbasini tahrirlash]
Prezident Dostoyevskiy xalqaro jamiyati (IOU) Bosh Assambleyasi tomonidan saylanadi va Xalqaro simpozium bilan bir vaqtda har 3 yilda bir marta yig‘iladi. Prezidentning vakolat muddati 3 yil bo‘lib, faqat bir marta uzaytirilishi mumkin. Memorandumning baʼzi asoschilari yillar o‘tib prezidentlikka saylangan. Masalan: Rudolf Noyxayzer va Malkolm Jonslar. Dostoyevskiy jamiyatining prezidenti lavozimini egallagan olimlar umrbod uning faxriy prezidentiga aylanadilar. 2013-yilning iyul oyida rossiyalik filolog V.N,Zaxarov jamiyat prezidenti etib saylangan[5].
Saylangan Prezidentlar:
- 1983-1986-yillar
Robert Lui Jekson (Robert Lui Jekson) - 1986-1989-yillar Mishel Kadot (Mishel Kadot)
- 2009-2011-yillar Debora Martinsen (Debora A. Martinsen)[2]
- 2011-2013-yillar Debora Martinsen
- 2013-2016-yillar Vladimir Zaxarov
 |
|
| D. S. Lixachyov — MOD ning faxriy prezidenti
V. N. Zaxarov — MODning 2013-2016-yillardagi memorandumi prezidenti. |
Dostoyevskiy ijodini o‘rganishga yoki jamiyat rivojiga katta hissa qo‘shgan tadqiqotchi faxriy prezident etib saylanishi mumkin. 1983-yili V Simpoziumda G. M. Fridlender MODning faxriy prezidenti etib saylangan[6]. Keyinchalik, D. S. Lixachev ham Memorandumning faxriy prezidenti bo‘lgan.
Jamiyatning mintaqaviy filiallari[tahrir | manbasini tahrirlash]
Dostoyevskiy xalqaro jamiyatining 18 dan ortiq mamlakatlarda mintaqaviy ofislar tarmog‘i mavjud. Jumladan, Avstraliya, Braziliya, Buyuk Britaniya, Vengriya, Germaniya, Ispaniya, Italiya, Kanada, Yangi Zelandiya, Polsha, Rossiya, Skandinaviya, AQSh, Fransiya, Chexiya, Shveytsariya, Estoniya va Yaponiya davlatlarida. Mintaqaviy filiallar yashash mamlakati nomi bilan ataladi, masalan: Germaniya Dostoyevskiy jamiyati (nemischa: Deutsche Dostojewskij-Gesellschaft (DDG))[7], Shimoliy Amerika Dostoyevskiy jamiyati (inglizcha: North American Dostoevsky Society) - Kanada, Meksikada va AQSh[8]. Shuningdek, mintaqaviy bo‘limlar o‘z prezidentini saylash huquqiga egadir.
Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Dostoyevistika
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Christesen, Nina. „Grishin, Dmitry Vladimirovich (1908—1975)“ (en). Australian Dictionary of Biography. 2016-yil 31-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 6-may.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Ахундова.
- ↑ 3,0 3,1 „Правление, Почетный комитет и Региональные координаторы“. Международное Общество Достоевского. 2016-yil 27-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 21-mart.
- ↑ „Достоевский и современность“. International Dostoevsky Society. 2016-yil 3-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 21-mart.
- ↑ International Dostoevsky Society (Wayback Machine saytida 2014-02-22 sanasida arxivlangan)(arxivirovano v)
- ↑ Stief, Carl. „Fifth International Dostoevsky Symposium“ (en). International Dostoevsky Society. 2016-yil 3-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 21-mart.
- ↑ „Deutsche Dostojewskij-Gesellschaft“ (de). Deutsche Dostojewskij-Gesellschaft. 2016-yil 26-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 4-may.
- ↑ „North American Dostoevsky Society“ (en). North American Dostoevsky Society. 2016-yil 10-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 4-may.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Ахундова, Ирина. „Достоевский в Неаполе“. АНО «Православие и Мир» (2010-yil 5-iyul). 2016-yil 27-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 5-may.
Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- „Международное Общество Достоевского“ (en). International Dostoevsky Society. 2014-yil 11-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 18-oktyabr.
- „Dostoevsky Studies“ (en). International Dostoevsky Society. 2016-yil 16-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 21-mart.
Publikatsii jurnala Mejdunarodnogo Obщestva Dostoevskogo Dostoevsky Studies 1980—1988 godov
- Ефремова, Дарья. „Уроки стыда от Достоевского“. Газета «Культура» (2013-yil 12-iyul). 2017-yil 1-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 5-may.
Intervyu s Deboroy Martinsen