Dmitriy Gedeonov
| Dmitriy Danilovich Gedeonov | |
|---|---|
| Tavalludi |
7-(19) noyabr 1854-yil Venyov |
| Vafoti |
11-(24) sentabr 1908-yil (53 yosh) Тoshkent |
| Fuqaroligi |
 Rossiya |
| Sohasi | geodeziya, astranomiya |
| Ish joylari | Pulkov observatoriyasi, Toshkent observatoriyasi |
| Taʼlimi | Nikolayev muhandislik kolleji |
Dmitriy Danilovich Gedeonov (7-[19] noyabr 1854, Venyov — 11-[24] sentabr 1908, Toshkent) — rus geodezikchisi, astronomi, olim va Sharq harbiy tadqiqotchisi, Bosh shtab general-mayori[1].
Venevskiy ilohiyot maktabining birinchi boshlig‘i (1837-yildan) va Venevskiy tumanining birinchi mahalliy tarixchisi Danil Gerasimovich Gedeonovning o‘g‘li[2].
1871-yilda Polotsk harbiy gimnaziyasini, 1874-yilda Nikolayev muhandislik maktabini tamomlagan. 2-muhandis batalyonida ofitser boʻlib xizmat qilgan[3].
1878-1880-yillarda Pulkovo rasadxonasida ishlagan. 1881-yilda Bosh shtab akademiyasining geodeziya bo‘limini tamomlagan. 1884-yilda kapitan bo‘lgan. 1887-yildan podpolkovnik va Bosh shtab akademiyasining geodeziya bo‘limi boshlig‘i yordamchisi. 1890-1900-yillarda Toshkent rasadxonasi direktori (1891-yildan polkovnik). 1899-yilda Chardjuy[4][5] yaqinidagi xalqaro kenglik stansiyasining qurilishiga rahbarlik qilgan. 1900-yildan Kavkaz harbiy topografik bo‘limida (1901-yildan general-mayor) topshiriqlar bo‘yicha shtab ofitseri bo‘lib xizmat qilgan. 1906-yildan Turkiston harbiy topografiya boshqarmasi boshlig‘i. Aniq tekislashning yangi usulini ishlab chiqqan (1884). Toshkent kengliklaridagi oʻzgarishlarni oʻrganish uchun koʻplab kuzatishlar olib borgan. Yulduzlarni kuzatish natijasida soat tuzatishni aniqlashning yangi usuli(,,Gedeonov usuli"[6])ni taklif qilgan va qutb yulduzining vertikalida yulduzlarni kuzatish vaqtini aniqlash usulidan ustunligini isbotlagan. Oy tomonidan yulduzlarning yopilishini, Merkuriyning Quyosh diskidan oʻtishini kuzatgan. Yulduzlarning meridian doirasidagi oʻrnini aniqlagan[4].
Rossiya Astronomiya Jamiyatining asoschisi.
Mukofotlari: kumush medal (1885) va Rossiya geografiya jamiyatining F. P. Litke (1905) nomidagi oltin medali[4].
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ М. К. Басханов „Гедеонов Дмитрий Данилович“,. Русские военные востоковеды до 1917 года. Биобиблиографический словарь, M..
- ↑ „Исторические личности Венёвского уезда“. 2018-yil 30-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 13-may.
- ↑ „2-й саперный батальон“. 2011-yil 9-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 13-may.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 „Гедеонов“. 2010-yil 12-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2007-yil 6-oktyabr.
- ↑ V 1909 godu iz-za razmiva berega Amu-Dari vblizi stansii, ona bila perenesena k jeleznodorojnoy stansii Farib.
- ↑ Sposob zaklyuchaetsya v fiksatsii proxojdeniya cherez меридиан chetiryox zvyozd: dvux severnix i dvux yujnix pri dvux polojeniyax instrumenta.
Adabiyot[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Gedeonov Dmitriy Danilovich // Bolshaya sovetskaya ensiklopediya : [v 30 t.] / gl. red. A. M. Proxorov. — 3-e izd. — M. : Sovetskaya ensiklopediya, 1969—1978.
- Volkov S. V. Generalitet Rossiyskoy Imperii: ensiklopedicheskiy slovar generalov i admiralov ot Petra I do Nikolaya II. V 2 t. — M.: Tsentropoligraf, 2009.
- Колчинский И.Г., Корсунь А.А., Родригес М.Г. Астрономы: Биографический справочник. — 2-е изд., перераб. и доп. Киев: Наукова думка, 1986.
- Щеглов В. П. Dmitriy Danilovich Gedeonov // Astronomicheskiy jurnal, 1951, T. 28, v. 6.
- Selixanovich V. G. D. D. Gedeonov — voenniy geodezist i astronom (Ocherk jizni i nauchnoy deyatelnosti). — M., 1959.