Concorde

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Concorde
British Airways Concorde 1986-yilda
Supersonik avialayner
Ishlab chiqaruvchi British Aircraft Corporation (keyinchalik, British Aerospace va BAE Systems)
Sud Aviation (keyinchalik, Aérospatiale va Airbus)
Milliy kelib chiqishi Buyuk Britaniya bayrogʻi Birlashgan Qirollik
Fransiya bayrogʻi Fransiya
Birinchi parvoz 2-mart 1969-yil
Xizmatga kirish 21-yanvar 1976-yil (tijorat maqsadida)
Xizmatdan chiqish 24-oktabr 2003-yil[1]
Foydalanuvchilar Air France
British Airways
Braniff International Airways
Singapore Airlines
Ishlab chiqarish yillari 1965–1979

Concorde (talaffuzi: Konkord) oʻrta masofali, toʻrt motorli, tor korpusli va supersonik (tovushdan tez uchuvchi) yoʻlovchi samolyotidir. Uning maksimal tezligi 2.04 Ma (1 354 metr/soat) ni tashkil qilib, bu tezlik tovush tezligidan ikki barobar ortiqdir. 92 tadan 128 tagacha yoʻlovchiga moʻljallangan. 1969-yilda ilk sinov parvozini amalga oshirgan Concorde 1976-yilda tijoriy parvozini amalga oshirdi va 27 yil davomida yoʻlovchi tashidi. Bu tayyora tijoriy maqsadlar uchun foydalanilgan jahondagi ikki supersonik samolyotdan biridir; ulardan ikkinchisi Sovet Ittifoqi tomonidan ishlab chiqarilgan Tupolev Tu-144 samolyoti boʻlib, bu samolyot 1970-yillarning oxirlarida yoʻlovchi tashigan.[2][3]

Concorde Fransiyaning Sud Aviation (keyinchalik, Aérospatiale) va Birlashgan Qirollikning British Aircraft Corporation shirkatlari oʻrtasidagi kelishuv asosida loyiha oʻlaroq yaratildi va ishlab chiqarildi. Bu ikki shirkat hamkorlikda ushbu samolyotdan 20 dona tayyorlashdi. Air France va British Airways shirkatlari Concordeni sotib olgan hamda uni parvozini amalga oshirgan yagona aviakompaniyalar boʻldi. Samolyotdan asosan uning tezligi va hashamatli xizmati uchun yuqori narx toʻlashga qodir boʻlgan boy yoʻlovchilar foydalanishgan. 1997-yili New Yorkdan Londonga boʻlgan ikki tomonlama chipta narxi $7 995 (2020-yilda $12 900 ga ekvivalent) ni tashkil etgan boʻlib, bu narx ushbu yoʻnalish boʻyicha rejalashtirilgan eng arzon parvozdan 30 barobar qimmatdir.[4]

Concorde Airbus muzeyida (Toulouse, Fransiya)

Tayyorlangan 20 dona samolyotdan[5] 18 tasi yaxshi holatda qolgan.

Registratsiya Livery Joylashuv
G-AXDN British Airways Cambridge, Angliya
G-BBDG British Airways Surrey, Angliya
G-BOAA British Airways North Berwick, Shotlandiya
G-BOAB British Airways Heathrow, Angliya
G-BOAC British Airways Manchester, Angliya
G-BOAD British Airways New York, AQSh
G-BOAE British Airways Charnocks, Barbados
G-BOAF British Airways Filton, Angliya
G-BOAG British Airways Seattle, AQSh
G-BSST British Aircraft Corporation Yeovilton, Angliya
F-BTSD Air France Le Bourget, Fransiya
F-BVFA Air France Dulles, Virginia, AQSh
F-BVFB Air France Sinsheim, Germaniya
F-BVFC Air France Blagnac, Fransiya
F-BVFF Air France Roissy-en-France, Fransiya
F-WTSA Air France Athis-Mons, Fransiya
F-WTSB Air France Blagnac, Fransiya

Bibliografiya[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Armbruster, Michel (January–February 2005). „How to Avoid Uncontrolled Droop“. Air Enthusiast. № 115. 75-bet. ISSN 0143-5450.
  • Conway, Eric. High-Speed Dreams: NASA and the Technopolitics of Supersonic Transportation, 1945–1999. JHU Press, 2005. ISBN 978-0-8018-8067-4. 
  • Beniada, Frederic. Concorde. Minneapolis, Minnesota: Zenith Press, 2006. ISBN 978-0-7603-2703-6. 
  • Calvert, Brian. Flying Concorde: The Full Story. London: Crowood Press, 2002. ISBN 978-1-84037-352-3. 
  • Deregel, Xavier; Lemaire, Jean-Philippe. Concorde Passion. New York: LBM, 2009, 2009. ISBN 978-2-915347-73-9. 
  • Endres, Günter. Concorde. St Paul, Minnesota: MBI Publishing Company, 2001. ISBN 978-0-7603-1195-0. 
  • The Concise Oxford French-English Dictionary. New York: Oxford University Press, 1980. ISBN 978-0-19-864157-5. 
  • Frawley, Gerald. The International Directory of Civil Aircraft, 2003/2004. Aerospace Publications, 2003. ISBN 978-1-875671-58-8. 
  • Gordon, Yefim; Rigmant., Vladimir. Tupolev Tu-144. Hinckley, Leicestershire, UK: Midland, 2005. ISBN 978-1-85780-216-0. .
  • Gunn, John. Crowded Skies. Turnkey Productions, 2010. ISBN 978-0-646-54973-6. 
  • Kelly, Neil. The Concorde Story: 34 Years of Supersonic Air Travel. Surrey, UK: Merchant Book Company Ltd, 2005. ISBN 978-1-904779-05-6. 
  • Knight, Geoffrey. Concorde: The Inside Story. London: Weidenfeld and Nicolson, 1976. ISBN 978-0-297-77114-2. 
  • Lewis, Rob; Lewis, Edwin. Supersonic Secrets: The Unauthorised Biography of Concorde. London: Exposé, 2004. ISBN 978-0-9546617-0-0. 
  • McIntyre, Ian. Dogfight: The Transatlantic Battle over Airbus. Westport, Connecticut: Praeger Publishers, 1992. ISBN 978-0-275-94278-6. 
  • Nunn, John Francis. Nunn's Applied Respiratory Physiology. Burlington, Maryland: Butterworth-Heineman, 1993. ISBN 978-0-7506-1336-1. 
  • Owen, Kenneth. Concorde: Story of a Supersonic Pioneer. London: Science Museum, 2001. ISBN 978-1-900747-42-4. 
  • Orlebar, Christopher. The Concorde Story. Oxford, UK: Osprey Publishing, 2004. ISBN 978-1-85532-667-5. 
  • Ross, Douglas. The Concorde Compromise: The Politics of Decision-making. Bulletin of the Atomic Scientists, March 1978. 
  • Schrader, Richard K. Concorde: The Full Story of the Anglo-French SST. Kent, UK: Pictorial Histories Pub. Co., 1989. ISBN 978-0-929521-16-9. 
  • Taylor, John W. R.. Jane's All the World's Aircraft 1965–66. Marston, 1965. 
  • Talbot, Ted (2013), Concorde A Designer's Life The Journey To Mach 2, The History Press, ISBN 978-0-7524-8928-5
  • Jet Airliners of the World 1949–2007. Tunbridge Wells, Kent, UK: Air-Britain (Historians) Ltd, 2007. ISBN 978-0-85130-348-2. 
  • Winchester, Jim. The World's Worst Aircraft: From Pioneering Failures to Multimillion Dollar Disasters. London: Amber Books Ltd, 2005a. ISBN 978-1-904687-34-4. 
  • Winchester, Jim. X-Planes and Prototypes: From Nazi Secret Weapons to the Warplanes of the Future. Amber Books Ltd, 2005b. ISBN 978-1-84013-815-3. 

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. Lawless, Jill „Final Concorde flight lands at Heathrow“. The Washington Post (26-oktabr 2003-yil). 13-may 2008-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 26-avgust 2017-yil.
  2. Gordon and Rigmant 2005
  3. Melik-Karamov [Мелик-Карамов], Vitaly [Виталий] „Life and Death of the Tu-144, [Жизнь и смерть самолёта Ту-144“]. Flame [Огонёк] (yanvar 2000). 15-noyabr 2000-yilda asl nusxadan arxivlandi. Wayback Machine saytida arxivlandi (2000-11-15).
  4. New Design Concepts for High Speed Air Transport Wayback Machine saytida arxivlandi (2-sentabr 2019-yil). edited by H. Sobieczky (1997)
  5. Towey 2007, s. 359.

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]