Clintonia umbellulata

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Clintonia umbellulata, odatda oq klintoniya yoki dog'li nilufar nomi bilan mashhur , nilufarlar oilasiga mansub gulli o'simlik turi. O'ziga xos nomlanishi umbellulata "soyabonli" degan ma'noni anglatadi, bu o'simlik gullgan paytidagi to'pguli shaklini anglatadi.

Pishgan mevalar qora mevalar (Virjiniya, AQSh, 2017-yil sentabr)

Clintonia umbellulata - er osti ildizpoyalari orqali ko'payadigan ko'p yillik o't o'simlik. O'simlik bo'yi 27 to 60 centimetr (11 to 24 in) 2-4 dona quyuq yashil barglari uzunligi har biri 18 to 30 centimetr (7 to 12 in) kengligi 4.5 to 8 centimetr (2 to 3 in) keng. Toʻpgullari bitta soyabon boʻlib, 50 centimetr (20 in) gullaydigan poyada 10 – 25 (– 30) tashqariga qaragan gullari boʻladi. yuqori. Har bir gulda oltita tepa va oltita stamens mavjud. Tepalar oq yoki yashil rangda oq, ko'pincha binafsha jigarrang yoki yashil dog'lar bilan belgilanadi, har bir tepalik 5.5 to 8 millimetr (0.2 to 0.3 in)d uzun va 2.7 to 4 millimetr (0.1 to 0.2 in) keng. Stamens tepalarga qaraganda 60% uzunroqdir. Mevalari qora (ba'zan ultramarin ko'k) rezavorlar, har biri 6 to 8 millimetr (0.2 to 0.3 in) uzun bo'yli, har bir rezavorda 2 – 4 urug'. Har bir urug' taxminan 3.5 millimetr (0.1 in) tashkil qiladi uzoq.

Taksonomiya[tahrir | manbasini tahrirlash]

1803-yilda André Michaux Convallaria umbellulata Michx turini tasvirlab berdi., Clintonia umbellulata (Michx. ) Morong. Ikkinchisi birinchi marta 1894-yilda Tomas Morong tomonidan tasvirlangan[1].

1933-yilda Jichik Jon Kunkel Xeniatrum umbellulatum turlarini ta'riflagan, bu farqlash saqlanib qolmagan. Buning o'rniga boshqa tavsiflardan foydalaniladi. Ehtimol, eng mashhuri Clintonia alleghaniensis Harned bo'lib, C. umbellulatadan farqli o'laroq ultramarin ko'k (qora emas) mevaga ega. Virjiniya, Merilend va G'arbiy Virjiniyadagi bir qator hududlarda uchrashi ma'lum.[1]

Tarqatish[tahrir | manbasini tahrirlash]

Clintonia umbellulata AQShning sharqiy qismidagi Appalachi tog'larida, Nyu-Yorkdan Jorjiyagacha uchrovchi endemik tur hisoblanadi. Turlarning mavjudligi ma'lum bo'lgan mamlakatlar quyida keltirilgan:

  • Nyu-York: Allegany, Cattaraugus, Chautauqua, Erie, Livingston, Vayoming
  • Ogayo : Ashland, Ashtabula, Kolumbiya, Koshokton, Xarrison, Xolms, Jefferson, Mahoning, Portage, Summit, Trumbull, Tuskaravas, Ueyn
  • Pensilvaniya : Allegheny, Armstrong, Beaver, Bedford, Bler, Butler, Kembria, Center, Clarion, Clearfield, Crawford, Elk, Erie, Fayette, Forest, Franklin, Fulton, Greene, Huntingdon, Indiana, Something, Lawrset, Mercercer Venango, Uorren, Vashington, Vestmorlend
  • Merilend : Allegany, Garrett
  • G'arbiy Virjiniya : Barbour, Braxton, Fayette, Grant, Greenbrier, Xempshir, Hardy, Kanava, Linkoln, Logan, Marion, McDowell, Mercer, Mineral, Mingo, Monongalia, Monroe, Morgan, Nikolas, Pocahontas, Preston, Randolph Summers, Taker, Upshur, Ueyn, Vebster, Vetzel, Vayoming
  • Virjiniya : Albemarle, Alleghany, Amherst, Augusta, Vanna, Bedford, Bland, Botetourt, Buchanan, Kerroll, Kreyg, Dikkenson, Floyd, Franklin, Giles, Greyson, Greene, Genri, Highland, Li, Medison, Nelgomer, Montson Patrik, Pulaski, Rappaxannok, Roanok, Rokbrijj, Rokingem, Rassel, Skott, Smit, Teyzell, Uorren, Vashington, Dono, Uayt
  • Kentukki : Bell, Breathitt, Kley, Xarlan, Jekson, Lorel, Li, Letcher, Menifi, Morgan, Perri, Pauell, Rokkasl, Rouen, Bo'ri
  • Tennessi : Blount, Kempbell, Karter, Kokk, Kamberlend, Grin, Xokins, Jonson, Monro, Morgan, Polk, Rea, Sekvatchi, Sevyer, Sallivan, Unikoi
  • Shimoliy Karolina : Alleghany, Ashe, Avery, Buncombe, Burke, Caldwell, Cley, Greham, Xeywood, Henderson, Jekson, Macon, Madison, McDowell, Mitchell, Polk, Rutherford, Surry, Swain, Transylvania, Watauga, Yancey ,
  • Janubiy Karolina : Greenville, Oconee, Pickens
  • Gruziya: Gilmer, Habersham, Lumpkin, Myurrey, Rabun, Towns, Union, White

C. umbellulata C.<span typeof="mw:Entity" id="mwATE"> </span>borealis Appalachi tog'larida uchraydi. (Ikkala tur mavjud boʻlgan mamlakatlar yuqorida qalin qilib koʻrsatilgan.) Aslida C. umbellulata va C. borealis allopatrik, ya'ni ikki turning diapazoni sezilarli darajada bir-biriga mos kelmaydi, lekin ko'pchilik ularni chalkashtirib yuboradi.

C. umbellulata dunyo miqyosda himoyaga olingan kamdan-kam uchraydigan tur hisoblanadi.

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Xolli yog'och (aniqlash)

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. 1,0 1,1 Weakley, Alan S. „Flora of the Southern and Mid-Atlantic States“ (2015-yil 21-may). 2021-yil 30-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 30-avgust.