Buxoro mahallasi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
(Bukharan Quarterdan yoʻnaltirildi)
Buxoro kvartalidagi Yehudayoff saroyi („Armon“).

Buxoro mahallasi (ivritcha: שכונת הבוכרים , Shkhunat HaBukharim), shuningdek, HaBukharim mahallasi yoki Buxarim mahallasi – Isroilning Quddus markazidagi mahalla. Mahalla buxorolik eski Yishuv yahudiylari tomonidan tashkil etilgan. Mahalla, shuningdek, zamonaviy Afgʻoniston va Eronning Meshad shahridan kelgan jamoalarni ham bogʻlagan.  U 1850-yillarda boshlangan jarayonning bir qismi sifatida Quddusning Eski shahar tashqarisida qurilgan ilk yahudiy mahallalariga tegishli edi[1]. Bugungi kunda aholining aksariyati Haredi yahudiylari[2].

Mahalla gʻarbda Tel Arza, shimolda Samuel Xanavi mahallasi, sharqda Arzei Habira va janubda Geula bilan chegaradosh. 

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Quddusning Buxoro mahallasi 1925 yil


Muassislar ibroniy Injilidagi oyatga asoslanib, oʻz turar-joyini Rehovot [3] deb nomladilar: "Shunday qilib (Is’hoq) uni Rexobot [yaʼni keng joylar yoki xona] deb atadi va shunday dedi: „Endi Rabbimiz bizga joy ajratdi, biz ham shunday qilamiz. Yurtda barakali boʻlinglar“. (Genesis 26:22)[4]. U tarixda Buxoriya nomi bilan ham tanilgan.

Mahalladagi Baba Tama ibodatxonasi 1894 yilda qurilgan va uni moliyalashtirgan buxorolik yahudiy sharafiga nomlangan[5].

1905-1908 yillarda sut zavodi ochilib, mahalla chekkasida paxta maydonlari ekilgan. Kvartal qurilishi 1950-yillarning boshlarida davom etdi. Jami 200 ta uy qurildi. Birinchi jahon urushi paytida Usmonli armiyasi bir nechta binolarni egallab oldi va deyarli barcha daraxtlarni kesib tashladi[6].

1920-yilda fors gilamlari toʻqish zavodi ochilib, 80 nafar ayolni ish bilan taʼminladi.

Bino tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yehudayoff saroyi („Armon“)[tahrir | manbasini tahrirlash]

Armonning dekorativ plitkali pollari

1905-1914 yillarda buxorolik savdogar Elisha Yehudayoff va uning kuyovi Yisrael Xaim Xefets mahalliy ohaktosh va italyan-barokko bezaklari bilan bezatilgan italyan marmaridan foydalanib, Armonni (lit. „saroy“) qurdilar. „Armon“ oʻsha davrning koʻplab yetuk shaxslarini qabul qilgan. Birinchi jahon urushi paytida Usmonli armiyasining qarorgohi shu yerda boʻlgan. 1917-yilda inglizlar Quddusni egallab olishganda, „Armon“da bayram tantanasi oʻtkazildi. Britaniya armiyasida xizmat qilgan 200 yahudiy askar u erda Fisih bayramida qatnashdi. 1921 yilda „Armon“da Bosh ravvinlikning taʼsis qurultoyi boʻlib oʻtdi, unda ravvinlar Avraam Isaak Kuk va Jeykob Meir saylangan. Britaniya mandati oxirida „Armon“ Irgun uchun yigʻilish joyi boʻlib xizmat qildi.

Davidoff uyi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Davidoff uyi

Davidoff uyi (HaBukharim koʻchasi, 10) 1906 yilda Jozef Devidof uchun italyancha uslubdagi hashamatli uy sifatida qurilgan, Buyuk Urushdan keyin u oʻn yil davomida (1915-25) Quddusdagi ibroniy gimnaziyasining uyiga aylangan, oʻrta maktab. 1909-yilda mahallada tashkil etilgan boʻlib, hozirda mahalla fuqarolar yigʻini boʻlib xizmat qilmoqda[7][8][9].

Taniqli kishilari[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Yitzhak Ben-Zvi (1884-1963), tarixchi, mehnat sionistlari yetakchisi, Isroil prezidenti
  • Jozef Klausner (1874-1958), tarixchi va ibroniy adabiyoti professori
  • Dorrit Moussaieff (1950 yilda tugʻilgan), isroillik zargarlik buyumlari dizayneri, Islandiyaning sobiq birinchi xonimi
  • Shlomo Mussaiff (1852-1922), ravvin, qimmatbaho tosh savdogar, mahalla asoschilaridan biri
  • Moshe Sharet (1894-1965), mehnat sionistlari yetakchisi, Isroil Bosh vaziri
  • Reychel Yanait (1886-1979), pedagog, yetakchi mehnat sionisti, Yitzhak Ben-Zvining rafiqasi

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Batei Saidoff, 1911 yilda Buxoro yahudiy Y. Saidoff tomonidan Buxoro kvartalidan tashqarida qurilgan uy.
  • Isroildagi buxorolik yahudiylar
  • 19-asrda Quddusning kengayishi
  • Quddus tarixi

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ Kark, Ruth. Jerusalem and Its Environs: Quarters, Neighborhoods, Villages, 1800-1948, Israel studies in historical geography. Wayne State University Press, 2001 — 74; table on p.82-86 (see 84) bet. ISBN 9780814329092. 2021-yil 23-avgustda qaraldi. 
  2. ↑ The Moussaieff Synagogue, a Relic of Bukhara in Jerusalem,
  3. ↑ Anu Museum, The Jewish community of Bukhara
  4. ↑ Wager, Eliyahu. Bukharan Quarter. The Jerusalem Publishing House, 1988 — 207–201 bet. 
  5. ↑ „Bukharan Quarter“. 2023-yil 24-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 2-avgust.
  6. ↑ Eylon. „Focus on Israel: Jerusalem: Architecture in the late Ottoman Period: The Bukharan Quarter“. Israel Ministry of Foreign Affairs (2011). Qaraldi: 2021-yil 10-may.
  7. ↑ „Bukharan Quarter Landmarks Saved by Lev Levayev“. Gil Zohar for Israel National News (2007-yil 7-yanvar). Qaraldi: 2021-yil 10-may.
  8. ↑ Fried, Michael N.. Highlights in the Development of Education and Mathematics Education in the State of Israel: A Timeline, Mathematics Education Movshovitz-Hadar: . World Scientific, 2018 — 5 bet. ISBN 9789813231207. 2021-yil 10-mayda qaraldi. 
  9. ↑ Dekel. „Abstract: Rachel Yanait – Teacher at the Jerusalem Hebrew Gymnasium at the close of the Ottoman period“. Tel Aviv University. Qaraldi: 2021-yil 10-may. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Buxoro_mahallasi&oldid=3905512" dan olindi