Buhayra bogʻlari

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Buhayra suv havzasining koʻrinishi, qisman yangiroq Mudéjar binosi egallagan sobiq sharqiy Almohad pavilonining poydevorining qayta tiklangan qoldiqlari bilan.

Buhayra bogʻlari[1], Buhayra saroyi[2] (arabcha: بحيرة) nomlari bilan tanilgan. Ispaniyaning Sevilya shahridagi sobiq Almohad bogʻi va saroyi hisoblanadi. U 12-asrda yaratilgan. Rekonkistadan keyin u ispan tilida Huerta del Rey („Qirol bogʻi“) yoki keyingi tarixida Huerta Dabenahofar nomi bilan ham tanilgan[3][4].

Nomi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Buhayra nomi arabcha buhayra (arabcha: بحيرة soʻzidan olingan.), „kichik dengiz“ degan maʼnoni anglatadi[5]. Bu nom Almohad davrida (12—13-asrlar) sunʼiy koʻllar yoki suv omborlari boʻlgan koʻplab bogʻlar va qishloqlar uchun ishlatilgan. Bu nom Marokashning Agdal bogʻlari uchun ham bu nomdan foydalangan.

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Buhayra majmuasi qurilishi 1171-yilda Almohad xalifa Abu Yaqub Yusuf (1163—1184-yillar hukmronligi) buyrugʻi bilan boshlangan boʻlib, u Sevilya boʻylab boshqa koʻplab qurilish va taʼmirlash loyihalarini, jumladan, yangi Katta masjidni (keyinchalik masjidga aylantirilgan) ham topshirgan. Sobori)[6].  Oʻsha paytda Sevilya Al-Andalusning Almohad poytaxti boʻlib xizmat qilgan. Yangi qishloq mulki allaqachon mavjud tabiiy lagunaning oʻrnida, sharqiy shahar devorlaridan tashqarida, Puerta de la Karne („Goʻsht darvozasi“) deb nomlanuvchi darvoza yaqinida joylashgan edi.[7][8]. Bu davrda Sevilya chekkasida Buhayrat al-Vadi, Buhayrat Bob Jahvar va Buhayrat Hisn al-Faraj nomi bilan mashhur boʻlgan kamida uchta shahar atrofidagi uylar mavjud edi[9].

Bogʻlarning sharqiy tomonidagi 19-asr Mudéjar uslubidagi pavilyon

Bogʻlar keyingi asrlarda, shahar ispan nasroniylari nazorati ostida boʻlganidan keyin tashlab ketilgan. 19-asrda suv havzasi yonida Mudéjar saroyi qurilgan boʻlib, u hali ham oldingi Almohad saroyi poydevori ustida turibdi[10][11].  Saroy joyi birinchi marta 1971-yilda Fransisko Kollantes de Teran va Xuan Zozaya tomonidan oʻrganilgan va qazilgan. Keyingi qazishmalar va arxeologik tadqiqotlar 1982-yil, 1985-yil va 1994-yillarda amalga oshirildi. Shundan soʻng, sayt qayta tiklandi va 1999-yilda ochilgan jamoat bogʻiga birlashtirildi.

Suv havzasining janubiy tomonidagi kvadrat pavilonning tasvirlangan qoldiqlari

Bogʻlar va ularning saroylari dastlab „Hait as-Sulton“ („Sulton devori“) nomi bilan mashhur boʻlgan tuproqdan yasalgan devor bilan oʻralgan edi. Qayta tiklangan va hozir ham koʻrinib turgan Olmohod suv omborining oʻlchami 43x43 metr, chuqurligi esa 2 metr. Suv omborining devorlari yerdan bir oz yuqoriga koʻtarilgan.

Suv omborining janubiy tomonida suv omborining markaziy oʻqiga toʻgʻri kelgan va suvning suv omboriga kirish joyiga toʻgʻri keladigan kvadrat shakldagi ayvon qoldiqlari topilgan. Ayvon har tomondan ochiq boʻlib, xalifaning tomosha va dam olish maskani boʻlib xizmat qilgan boʻlishi mumkin. Pavilon gumbaz yoki piramidasimon tom bilan qoplangan boʻlishi mumkin. Toʻrtburchaklar shaklidagi ancha katta ayvon yoki saroy inshooti ayvonning sharqiy tomonini egallagan.

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ „Buhaira Gardens Tourism of Seville“ (en). www.visitasevilla.es. 2022-yil 10-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 29-iyun.
  2. ↑ „Buhaira Palace and its Gardens“. Turimo de la Provincia - Sevilla. 2022-yil 21-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 20-yanvar 2022-yil.
  3. ↑ Fernández Chaves, Manuel F. „Water Supply Management in Seville, 1248–1800“,. The History of Water Management in the Iberian Peninsula: Between the 16th and 19th Centuries Duarte Rodrigues: . Birkhäuser, 2020 — 49–65 bet. ISBN 978-3-030-34060-5. 
  4. ↑ Arnold, Felix. Islamic Palace Architecture in the Western Mediterranean: A History. Oxford University Press, 2017. ISBN 9780190624552. 
  5. ↑ Navarro, Julio; Garrido, Fidel; Almela, Íñigo (2017). „The Agdal of Marrakesh (Twelfth to Twentieth Centuries): An Agricultural Space for Caliphs and Sultans. Part 1: History“. Muqarnas. 34-jild, № 1. 23–42-bet. doi:10.1163/22118993_03401P003.
  6. ↑ Fernández Chaves, Manuel F. „Water Supply Management in Seville, 1248–1800“,. The History of Water Management in the Iberian Peninsula: Between the 16th and 19th Centuries Duarte Rodrigues: . Birkhäuser, 2020 — 49–65 bet. ISBN 978-3-030-34060-5. 
  7. ↑ „Huerta Dabenahofar or Huerta del Rey, Seville“. Dumbarton Oaks. Qaraldi: 2022-yil 20-yanvar.
  8. ↑ Bennison, Amira K.. The Almoravid and Almohad Empires. Edinburgh University Press, 2016. ISBN 9780748646821. 
  9. ↑ Bennison, Amira K.. The Almoravid and Almohad Empires. Edinburgh University Press, 2016. ISBN 9780748646821. 
  10. ↑ „Buhaira Gardens | Tourism of Seville“ (en). www.visitasevilla.es. 2022-yil 10-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 29-iyun.
  11. ↑ Arnold, Felix. Islamic Palace Architecture in the Western Mediterranean: A History. Oxford University Press, 2017. ISBN 9780190624552.  
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Buhayra_bogʻlari&oldid=3744531" dan olindi