Boburiy hukmdorlarning unvonlari
1526-yildan 1857-yilgacha Janubiy Osiyoni boshqargan Boburiy(Temuriy)[1][2]imperatorlari arab, fors va chig'atoy(eski oʻzbek) tillarida unvonlardan foydalanganlar. Imperatorlarning oʻgʻillari Shahzoda va Mirzo unvonidan foydalanganlar.
Olam Panoh/Jahon Panah/Azam Panoh[tahrir | manbasini tahrirlash]
"Shahzoda Shoh Xurram, keyinchalik Boburiy imperator Shoh Jahon deb nomlangan, (toʻliq nomi: "Shahenshoh Al-Sulton al-Azam val Xaqon Al-Mukarram, Malik-ul-sultonat, "Alo Hazrat „' Abu-Muzaffar Shahob ud-din Muhammad Shoh Jahon I“', „ Sohib-i-qiron-i-Soniy, podishohi-Gʻoziy Zillu’lloh, Firdavs-Oshiyoniy, Shahenshah-A-sultonat Ul-Hindiyyah )“
Al-Sultan-Al-Azam [tahrir | manbasini tahrirlash]
"Al-Sulton-Al-Azam (tarjima.""Buyuk yoki hokimiyatning eng qudratlisi" Islom tarixining Abbosiylar davridan beri Muxtor hukmdorlar uchun ishlatilgan, „Azam“ („Azam“) esa, boshqa Arabcha soʻz boʻlib, " „buyuk“yoki"eng qudratli "" degan maʼnoni anglatadi. Unvon Boburiy imperiyasining Bobur, Humoyun, Jahongir va Shoh Jahon kabi dastlabki hukmdorlari tomonidan ishlatilgan.
Podishohi Gʻoziy[tahrir | manbasini tahrirlash]
Podishohi Gʻoziy (soʻzma-soʻz tarjima. "podshohlarning xoʻjayini " degan maʼnoni anglatadi) maʼnosini anglatuvchi forscha sarlavha boʻlib, koʻpincha imperator deb tarjima qilinadi, „ gʻoziy“ arabchada Islom jangchisi degan maʼnoni anglatgan.
Soxibqiron[tahrir | manbasini tahrirlash]
Bu imperator unvoni forscha arabchada „ Robbining xayrli biriktirishi“' (صَاحِبِ قِرَان)" degan maʼnoni anglatadi va munajjimlar bashoratida maʼlum bir bogʻlovchi mavjud boʻlgan hukmdorga ishora qiladi. Yupiter va Saturn dunyoni zabt etish va adolat hukmronligini anglatadi.
'ṣoxib' - صَاحِبِ' "hamroh/do'st" degan ma'noni anglatadi va ' qirān - قِرَان' "ikki samoviy jismning qo'shilishi" ma'nosi 'qarn - قَرْن so'zining ko'pligidir. ' (adabiy ma'nosi: 'bog'lanish — ikki yoki undan ortiq narsaning qo'shilish nuqtasi').
Bu unvon islom hukmdorlari orasida Boburiylar va Mamluklardan boshlangan va temuriylar davrida yanada rivojlangan uzoq va rang-barang tarixga ega. Boburiy(Temuriy) imperatorlari Shoh Jahon va Akbarshoh II oʻzlarini "SohibQiron-i Soniy - deb atashgan. Ushbu unvonning ilk soxibi Iskandar Zulqarnayn boʻlgan deb taxmin qilinadi, lekin u bir vaqtning oʻzida Ibn Xaldun tomonidan Soxibqiron sifatida tasvirlangan Boburiylarning avlodi Temurga ishora qiladi. Amir Temur bu unvonni o‘zi qo‘llamagan, ammo uning vorislarining saroy tarixchilari bu unvonni muntazam ravishda unga va uning vorislariga nisbatan qo‘llaganlar.
Shahanshoh[tahrir | manbasini tahrirlash]
Hukmdorlik unvoni Shahanshah (شاهنشاه) forsiy soʻz maʼnosi „Shoh“ yoki „Shohlarning shohi“ degan maʼnoni anglatadi.
Al Xoqon Al Mukarram[tahrir | manbasini tahrirlash]
Al-Xoqon Al-Mukarram (tarjima) Al-Khāqānu 'l-Mukarram (أَلْخَاقَانُ ٱلْمُكَرَّمُ) „Forscha“ maʼnosi:" Muhtaram yoki Saxiy Xon". „xon (خَان)“ ning Boburiylar ajdod ildizlaridan qabul qilingan Xon yoki Xoqon „rahbar“ yoki „shahzoda“ imperatorlik fors-turkiy mo'g'ul unvoni boʻlib, Boburiy imperatorlari tomonidan Xonlar. Mukarram (مُکَرَّم) — [[urdu]] tilida 'hurmatli yoki saxovat egasi' yoki 'hurmatli yoki saxovatli' degan maʼnoni anglatadi. Arabcha dan qabul qilingan.
Zillullah[tahrir | manbasini tahrirlash]
Ẓillu’llah (ظِلُّ ٱلله) arabcha soʻz iborasi boʻlib, "Xudoning (Alloh — الله) soyasi ", soʻzma-soʻz „Allohning panohi“ degan maʼnoni anglatadi.
Firdavs Oshiyoni[tahrir | manbasini tahrirlash]
Firdavs Oshiyoni(فِرْدَوس آشِيَانَه) asosan imperatorlarga oʻlimidan soʻng berilgan. „Makoni Jannat“(Jannatda yashovchi) maʼnosini beradi.