Birinchi ayollar mitingi
Birinchi ayollar mitingi — SSSRda 1936-yil 30-iyuldan – 30-sentabrgacha „Moskva — Kichik Qoraqum — Moskva“ yoʻnalishi boʻyicha boʻlib oʻtgan avtomobil mitingi edi.
Yugurishning maqsadi, SSSRning 1936- yilgi Konstitutsiyasini, abortni taqiqlovchi qonunni ommalashtirish va „ayol turli sharoitlarda mashinani boshqarishi“ ni sinab koʻrish edi. Bundan tashqari, shinalarning ishlashi yoʻlda tahlil qilindi[1].
Yugurish ishtirokchilari Moskvadan boshlab, Volga boʻyida joylashgan hududlardan — Yaroslavldan Qozongacha, Boshqirdiston va Janubiy Ural orqali oʻtishdi, Qozogʻistonni shimoldan janubga — Petropavlovskdan Jusali qishlogʻiga, keyin Orol qumli boʻylab kesib oʻtishdi. Kichik Qoraqum choʻli Irgizga yetib borib, gʻarbga burilgan. Stalingraddan oʻtib, ular janubi-gʻarbiy tomonga, Rostov-Donga burilib, u yerdan Donbass orqali Kievga etib kelishdi, keyin Minskka qaytib, Moskvaga qaytishdi[1][2].
Yugurish ishtirokchilari 45 kishidan iborat edi — faqat 20 yoshdan 35 yoshgacha boʻlgan ayollar[1]. Ularning yarmidan koʻpi haydovchilar, qolganlari mexaniklar, shinalar boʻyicha mutaxassislar, muxbirlar edi[2]. Glavsevmorput deposida haydovchi boʻlib ishlagan Anastasiya Petrovna Volkova[3] kilometr komandiri etib tayinlandi. Yugurishda operator Otiliya Reyzman va Mariya Suxova ham ishtirok etib, bu haqda hujjatli film suratga olishdi[4].
Harakat 15 ta mashinada amalga oshirildi — 10 ta avtomobil (GAZ-A) va 5 ta pikap (pikaplardan biri Gorkiyda qoʻshildi). Mashinalar yangi emas va mashinalardan biri 1933-yilda Qoraqum yugurishda qatnashgan edi[2].
Yugurishning iqlimiy va yoʻl sharoitlari oson emas edi: Uralsda biz tik togʻli yoʻllar boʻylab dovonlardan oʻtishga majbur boʻldik, Qozogʻistonda biz uzoq vaqt davomida yoʻldan tashqari sharoitda, loy va qum orqali sayohat qildik. Baʼzida mashinalar tiqilib qoldi va ularni qoʻlda olib borish kerak edi. Kunduzgi va tungi harorat oʻrtasidagi sezilarli farq ham muammo edi. Oʻrtacha texnik tezlik taxminan 30 km/soat edi[2][5].
Matbuot miting haqida, shu jumladan professional nashrlar („Gʻildirak orqasida“, „Motor“) haqida faol yozdi. Yugurish tugagandan soʻng, uning ishtirokchilariga SSSR Markaziy Ijroiya Qoʻmitasining sertifikatlari va qoʻmondonga A. P. Volkov — „ Faxriy nishon“ ordeni[3] bilan taqdirlandilar.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Ispitatelnie probegi yaroslavskix predpriyatiy v period industrializatsii: opit resheniya texnicheskix i ideologicheskix zadach // V. M. Marasanova, I. V. Sozinov, Ekonomicheskaya istoriya. 2016 (3):73-82
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 A. D. Rubes. Istoriya avtomobilnogo transporta Rossii. M.: Eksmo, 2008. S. 239—240
- ↑ 3,0 3,1 Uchastnitsi velikogo sozidaniya : Sbornik vospominaniy / Predisl. N. S. Gudkovoy. — Moskva : Gospolitizdat, 1962
- ↑ „Документальный иллюзион : отечественный кинодокументализм — опыты социального творчества / Людмила Джулай ; Федеральное агентство по культуре и кинематографии Российской Федерации, Научно-исслед. ин-т киноискусства. — Москва : Материк, 2005. Стр. 64“. 2021-yil 5-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 7-oktyabr.
- ↑ „Первый женский автопробег // За рулём, 1936, № 20“. 2020-yil 8-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 7-oktyabr.
Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Yugurish komandiri A. Volkovaning „Rulda“ jurnalidagi maqolasi, 1936-yil, 21-son.
- „Madaniyat“ kanalida „Qoʻlga olingan vaqt“ siklidan translyatsiya. (Wayback Machine saytida 2020-10-08 sanasida arxivlangan) -da Arxivnaya kopiya