Kontent qismiga oʻtish

Betty Bo'throyd

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Baronessa Butroyd
Fayl:Baronessa Butroydning rasmiy portreti (qirqib olingan).jpg
Rasmiy portret, 2018 yil
Birlashgan Qirollik Jamoatlar Palatasi Spikeri
Mansab davri
1992 yil 28 aprel – 23 October 2000[1]|url=https://assets.parliament.
Bosh vazir
Oʻtmishdoshi Bernard Weatherill
Vorisi Michael Martin
Member of the House of Lords
Lord Temporal
Mansab davri
15 January 2001 – 26 February 2023
Life peerage
Mansab davri
24 May 1973 – 23 October 2000
Oʻtmishdoshi Maurice Foley
Vorisi Adrian Bailey
Shaxsiy maʼlumotlari
Tavalludi 8-oktyabr 1929-yil
Dewsbury, West Riding of Yorkshire, England
Vafoti 26-fevral 2023-yil(2023-02-26)
(93 yoshda)
Cambridge, England
Siyosiy partiyasi
Alma mater Kirklees College

Betty Boothroyd, Baroness Boothroyd (Lua xatosi: expandTemplate: template "post-nominals/CAN" does not exist.) (8-oktabr 1929 - yil 26-fevral 2023 - yil) 1973-yildan 2000-yilgacha G'arbiy Bromwich va G'arbi Bromwich G'arbiga Parlament a'zosi (MP) sifatida xizmat qilgan britaniyalik siyosatchi. Labour partiyasi a'zosi bo'lib, 1992- yildan 2000-yilgacha Commons palatasining Spikeridir. U ilgari 1987-yildan 1992-yilgacha vitse-spiker bo'lgan.[2] U birinchi va hozircha faqatgina ayol bo'lib, Spiker sifatida xizmat qildi.[3] Boutroyd keyinchalik Lordlar palatasida an'analarga muvofiq, o'zaro tengdosh sifatida o'tirdi[4].

Erta hayot[tahrir | manbasini tahrirlash]

Boutroyd 1929-yilda Yorkshirning Dewsburida Ben Archibald Boutroydan (1886-1948-yillar) va uning ikkinchi rafiqasi Meri (Batterfield tug'ilgan, 1901-1982), ikkalasi ham to'qimachilik ishchilarining yagona farzandi sifatida tug'ilgan. U kengash maktablarida ta'lim olgan va Dewsbury tijorat va san'at kollejida (hozirgi Kirklees kollejida) o'qishga kirgan. 1946-yildan 1952-yilgacha u raqschi sifatida ishlagan, Tiller Girls raqs guruhining a'zosi sifatida, London Palladiumi qisqacha paydo bo'lgan.[5] Oyoq infektsiyasi uning raqs karerasini tugatdi va u siyosatga kirdi, bu o'shanda odatiy emas edi, chunki siyosiy dunyo katta darajada erkaklar tomonidan hukmronlik qilingan va asosan aristokratik edi[6].

1950-yillarning o'rtalaridan oxirlariga qadar Boutroyd Labour deputatlari Barbara Castle[7] va Geoffrey de Freitas kotibi sifatida ishlagan.[8] 1960-yilda u Kennedi kampaniyasi ko'rish uchun Qo'shma Shtatlarga sayohat qildi. Keyinchalik u 1960-yildan 1962-yilgacha AQSh Kongresmanisi Silvio Konte qonunchilik yordamchisi sifatida Washingtonda ishlagan. Londonga qaytganida, u har xil yuqori lavozimli ishchi siyosatchilarining, shu jumladan Tashqi ishlar davlat kotibi Xari Uolston kotibi va siyosiy yordamchisi sifatida ishini davom ettirdi.[9] 1965-yilda u Gips Grin bog'ida Hammersmith Borough Councilga saylandi va 1968- yilgacha u erda qoldi[10][11].

Parlament a'zosi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Boutroyd Labour partiyasi uchun uchrashgan, u bir nechta o'rinlarga 1957-yilda Leysester Janubiy Sharq, 1959-yilda Peterborough, 1968-yilda Nelson va Koln va 1970-yilda Rosendale - uchinchi Bromwich uchun Parlament a'zosi (MP) etib saylanganidan oldin 1973-yilda o'rinbosari sayloviga uchradi.[10]  U saylov okrugini 27 yil davomida ta'kidladi.

1974-yilda Boutroyd hukumatga yordamchi bo'lib tayinlandi. 1975-yilda u 1977-yilda ozod bo'lmaguncha, o'sha paytdagi Yevropa umumiy assambleyasining (YeXHT) hukumat tomonidan tayinlangan a'zosi bo'ldi.[12][13][14][15] 1979-yilda u 1981-yilgacha Tashqi ishlar bo'yicha tanlangan qo'mita a'zosi va 2000-yil 1-yanvargacha raislar panelini tashkil etdi. [16] 1981-yildan 1987-yilgacha Labour partiyasi Milliy ijroiya qo'mitasi (NEC) a'zosi[16] va 1983-yildan 1987-yilga qadar Commons palatasi komissiyasi a'zosi bo'lgan[17].

Boothroydning ayollar kutubxonasidagi matbuot oratoriga kirgan poyabzalXotin-qizlar kutubxonasi

1987-yilgi umumiy saylov so'ng Boutroyd Spiker Bernard Weatherill vitse-spiker bo'ldi. Britaniya tarixida Betty Harvi Anderson keyin ikkinchi ayol vitse-spiker bo'ldi. 1992-yilda u bu lavozimda birinchi ayol bo'lib, Spiker etib saylandi. Boutroydning an'anaviy Spikerning Wigini kiyishi kerakmi yoki yo'qmi, degan munozaralar bo'lib o'tdi. U buni qilmaslikni tanladi, lekin keyingi ma'ruzachilar paroki kiyishni yoki olmaslikni tanlash erkinligini aytdi; hech kim o'sha paytdan beri buni qilmagan.[18] U Spiker sifatida qanday murojaat qilinishi kerakligi to'g'risidagi munozaraga javob berish uchun Boutroyd: "Meni Madam deb atayin"[19].

1993-yilda hukumat Maastricht shartnomasi Ijtimoiy bob'limi bo'yicha ovoz berish (Spriker Denisonning qoidalariga muvofiq amalga oshirilgan) foydalanganligi sababli ovoz berdi. Keyinchalik uning ovoz berish talab qilinmaganligi aniqlandi, chunki ovozlar noto'g'ri hisoblangan va Hukumat bir ovoz bilan g'alaba qozongan.[20][21] U yoshlarni siyosatga qiziqtirishga undashni xohlagan va 1990-yillarda BBCning shanba kuni ertalabgi bolalar dasturi Live & Kickingda maxsus mehmon sifatida paydo bo'ldi.[22] Har hafta Bosh vazirning savollari yakunlashda uning imzoli motto "Vaqt tugadi!" deb nomlangan[3].

2000-yil-12 iyul kuni Bosh vazirning savollaridan so'ng, Boutroyd Commons palatasiga yoz ta'tilidan keyin Speaker lavozimidan iste'foga chiqishini e'lon qildi. O'sha paytdagi Bosh vazir Tony Blair uni "umumiy institut" deb atagan. Blerning oldingi Jon Mayjor uni "o'zgacha ma'ruzachi" deb tasvirlagan.[23] U Spiker lavozimidan iste'foga chiqdi va 2000 yil 23 oktabrda deputatlik lavozimidan iste'foga chiqdi.

Hayotdagi tengdoshlik va keyingi faoliyat[tahrir | manbasini tahrirlash]

Boutroyd 1993-yilda London shahar universiteti tomonidan Fuqarolik huquqi faxriy doktori (Hon DCL) bilan taqdirlandi. U 1994-yildan 2006-yil oktyabrgacha Ochiq universitet kansleri bo'lib, o'zlarining ba'zi shaxsiy hujjatlarini universitet arxivlariga ehson qildi. 1995-yil mart oyida u ochiq universitetdan Universitet doktori (DUniv) sifatida faxriy darajaga sazovor bo'ldi. 1999-yilda u Oksforddagi Sent-Hyu kollejining faxriy a'zosi etib tayinlandi. [24] Boothroydning ikkita portretlari 1994-yil va 1999-yildan buyon parlament san'at to'plamining bir qismi bo'lgan[25].

2001-yil 15-yanvarda u West Midlands Countydagi Sandwell Baroness Boutroyd unvonini olgan holda hayotga teng bo'lgan. Uning avtobiografiyasi shu yili nashr etilgan. 2005-yil aprel oyida u Qiroliyaning shaxsiy sovg'asida berilgan "Merit" ordeniga (OM) tayinlandi.

Boothroyd 2009-yilda Shamol va Yoritish Jamiyatining (FSLL) faxriy a'zosi etib tayinlandi[26] va u Oksforddagi St Hugh's College va Cambridgedagi St Edmund's Collegening faxriy aʼzosi bo'ldi.[27] U Sharqiy Londondagi Dagenham Jo Richardson Jamiyat maktabi patroni va NBFA keksalarga yordam berish prezidenti edi. U bir muddat sanoat va parlament trusti vitse-prezidenti bo'lgan.

2011-yil yanvar oyida Boothroyd, Bosh vazir o'rinbosari Nik Kleggning yuqori palata a'zolarining bevosita saylanishi uchun rejalari Buyuk Britaniyani konstitutsiyaviy tartibsizlikka olib kelishi mumkinligini aytdi: "Bu behuda halokatli. Bu to'g'ri o'ylab ko'rilmagan halokatdir". U saylangan Lordlar Commonsga raqobatlashishidan xavotirlangan va ikkalasi o'rtasida hokimiyat kurashlarini xavf ostiga qo'yadi[28].

Shaxsiy hayot va o'lim[tahrir | manbasini tahrirlash]

Boutroyd turmush qurmagan va bola-chaqalari ham bo'lmagan.[29][30] U 60 yoshlarida Kiprda ta'tilda bo'lganida paragliding boshlagan. U xobbiyani "qizil va tinch" va "qorib ketadigan" deb tasvirlagan. [31] 1995-yil aprel oyida Boutroyd Marokada ta'tilda bo'lganida, 20 yil ichida mamlakatda eng katta bo'ron bo'lib, Atlas tog'lari tuzoqqa tushdi. Uning mashinasi yer yugurishi natijasida harakatsiz bo'ldi; u va sayohatchilar guruhi to'qqiz soat davomida loy va maydonlar orqali yurishdi, keyin ularni qutqarishdi[32][33].

Boutroyd 2023-yil-26 fevral kuni Kembridj Addenbrooke shifoxonasi 93-yoshida vafot etdi.[34] Uning o'limi keyingi kuni Qonunchilik palatasi raisi Lindsey Hoyl tomonidan e'lon qilindi.[3][35] Uning dafn marosimi 29-mart kuni Kambridjshirning Thriplow shahridagi St. George cherkovida bo'lib o'tdi; u o'zining oxirgi yillarida qishloqda yashardi.[36] Hoyle, Bosh vazir, Rishi Sunak va muxolifat rahbari Keir Starmer ishtirokchilar orasida bo'lishdi, va uning yaqin do'sti, aktrisa Dame Patricia Rutledge kuyladi[15][37].Andoza:Infobox COA wide

F'rorij darajalari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Boutroyd siyosiy faoliyati uchun kamida sakkiz faxriy darajalarga ega bo'ldi,[38] shu jumladan:

Boutroyd 1994-yilda Nyunham kollejining faxriy a'zolari etib tayinlandi[44].

Jamoat[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ Journals of the House of Commons, 1992–1993 — 2 uk/Journals/HCJ_volume_249.pdf bet. 
  2. ↑ „Miss Betty Boothroyd“. Parliamentary Debates (Hansard). Qaraldi: 2021-yil 13-may.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Morris, Sophie. „Baroness Boothroyd, first female Speaker of the House of Commons, has died aged 93“. Sky News (2023-yil 27-fevral). Qaraldi: 2023-yil 27-fevral.
  4. ↑ „Parliamentary career for Baroness Boothroyd – MPs and Lords – UK Parliament“ (en). Parliament of the United Kingdom. Qaraldi: 2021-yil 13-may.
  5. ↑ „Betty Boothroyd: To Parliament and beyond“. BBC (2001-yil 24-oktyabr). 2009-yil 24-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 21-yanvar.
  6. ↑ „Betty Boothroyd Biography |“. 2019-yil 19-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 19-iyul.
  7. ↑ „Baroness Boothroyd“. UK Parliament Website. Parliament of the United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland. 2016-yil 3-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 19-fevral.
  8. ↑ Political Correspondent. Sir Victor Raikes Resigns Seat. The Times (1957-yil 9-noyabr).
  9. ↑ Betty Boothroyd Autobiography Paperback – 3 Oct 2002 (synopsis). ASIN 0099427044. 
  10. ↑ 10,0 10,1 „Exhibition: Betty Boothroyd“. Open University. Qaraldi: 2022-yil 3-may.
  11. ↑ „London Borough Council Elections 7 May 1964“. London Datastore. London County Council. Qaraldi: 2022-yil 3-may.
  12. ↑ „EUROPEAN PARLIAMENT (MEMBERSHIP) (Hansard, 1 July 1975)“. Parliamentary Debates (Hansard) (1975-yil 1-iyul). 2017-yil 16-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 13-yanvar.
  13. ↑ „EUROPEAN PARLIAMENT (MEMBERSHIP) (Hansard, 1 March 1977)“. Parliamentary Debates (Hansard) (1977-yil 1-mart). 2017-yil 16-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 13-yanvar.
  14. ↑ Langdon, Julia. „Lady Boothroyd obituary“ (en-GB). The Guardian (2023-yil 27-fevral). Qaraldi: 2023-yil 29-mart.
  15. ↑ 15,0 15,1 „Sunak and Starmer pay tribute to Betty Boothroyd at funeral of first woman speaker“ (en). The Independent (2023-yil 29-mart). Qaraldi: 2023-yil 29-mart.
  16. ↑ 16,0 16,1 „Baroness Boothroyd“. UK Parliament – MPs and Lords. Qaraldi: 2023-yil 27-fevral.
  17. ↑ Tominey, Camilla. „Betty Boothroyd, first female Speaker, dies aged 93“. The Telegraph (2023-yil 27-fevral). Qaraldi: 2023-yil 27-fevral.
  18. ↑ BBC Parliament coverage of the election of the Speaker of the House of Commons, 22 June 2009;
  19. ↑ „British Parliament's New Speaker Says 'Call Me Madam'“. The Christian Science Monitor (1992-yil 29-aprel). Qaraldi: 2023-yil 27-fevral.
  20. ↑ „Madam Speaker's career“. BBC News (2000-yil 12-iyul). Qaraldi: 2022-yil 3-may.
  21. ↑ Rentoul, John. „The House of Commons is so divided on Brexit it has had its first tied vote for decades“. The Independent (2019-yil 4-aprel). Qaraldi: 2022-yil 3-may.
  22. ↑ „Broadcast – BBC Programme Index“. BBC (1997-yil fevral). Qaraldi: 2022-yil 3-may.
  23. ↑ „Boothroyd praised as 'national institution'“. BBC News (2000-yil 12-iyul). 2014-yil 22-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 19-noyabr.
  24. ↑ „The Rt Hon. Baroness Boothroyd OM“. St Hugh's College, Oxford. 2019-yil 25-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 25-mart.
  25. ↑ „Artwork – Baroness Boothroyd“. UK Parliament. 2017-yil 8-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 29-iyul.
  26. ↑ „House Heroes“. PoliticsHome.com (2016-yil 23-noyabr). 2019-yil 25-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 25-mart.
  27. ↑ „St Edmund's College – University of Cambridge“ (en). st-edmunds.cam.ac.uk. 2018-yil 10-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 10-sentyabr.
  28. ↑ Kirkup, James. „Betty Boothroyd attacks Nick Clegg's 'destructive' Lords reform“ (2011-yil 16-yanvar). 2011-yil 20-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 29-iyul.
  29. ↑ Langdon, Julia. „Lady Boothroyd obituary“ (en-GB). The Guardian (2023-yil 27-fevral). Qaraldi: 2023-yil 27-fevral.
  30. ↑ „Betty: I refused three marriage proposals“ (en-GB). Belfast Telegraph. Qaraldi: 2023-yil 27-fevral.
  31. ↑ McSmith, Andy. „Superstar who ruled MPs with an iron rod and a ready wit“. The Daily Telegraph (2000-yil 12-iyul). 2019-yil 30-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 5-aprel.
  32. ↑ „Superstar who ruled MPs with an iron rod and a ready wit“. The Daily Telegraph (2000-yil 13-iyul).
  33. ↑ „Madam Speaker's career“. BBC News.
  34. ↑ Tominey, Camilla. „Betty Boothroyd, first female Speaker, dies aged 93“. The Telegraph (2023-yil 27-fevral). Qaraldi: 2023-yil 27-fevral.
  35. ↑ „Former Commons Speaker Betty Boothroyd dies“. BBC News (2023-yil 27-fevral). Qaraldi: 2023-yil 27-fevral.
  36. ↑ „Betty Boothroyd: Funeral held for first woman Commons Speaker“. BBC News (2023-yil 29-mart). Qaraldi: 2023-yil 29-mart.
  37. ↑ „Betty Boothroyd: Funeral held for first woman Commons Speaker“ (en-GB). BBC News (2023-yil 29-mart). Qaraldi: 2023-yil 30-mart.
  38. ↑ „The Rt Hon. the Baroness Boothroyd OM“. David Nott Foundation. Qaraldi: 2023-yil 27-fevral.
  39. ↑ „Honorary graduates chronological“. City, University of London. 2013-yil 14-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 29-iyul.
  40. ↑ „Selected Honorands“ (2013-yil 22-fevral). 2017-yil 8-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 29-iyul.
  41. ↑ „Archived copy“. 2017-yil 8-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 27-may.
  42. ↑ „Honorary degrees“ (1995-yil 21-iyul). 2017-yil 29-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 29-iyul.
  43. ↑ „2003 – Betty Boothroyd to be awarded honorary degree – University of St Andrews“. st-andrews.ac.uk. 2015-yil 3-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 29-iyul.
  44. ↑ „Honoray Fellows“. Newnham College – University of Cambridge. Qaraldi: 2022-yil 29-sentyabr. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Betty_Bo%27throyd&oldid=4521604" dan olindi