Azadi maydoni

Azadi maydoni
Ozodlik maydoni
Mahalliy nomi	Meydāne Āzādi (forscha)
Avvalgi nomi	Shahyad maydoni
Maydoni	6.8 g (17 akr)
Joylashuvi	Tehron, Eron
Koordinatalar	35°41′59″N 51°20′14″E / 35.69972°N 51.33722°E
Shimolda	Jinnah yoʻli
Sharqda	Azadi koʻchasi
Janubda	Saidiy yoʻli
Gʻarbda	Karaj Maxsus (Special) yoʻli
Boshqa
Dizayner	Hossein Amanat

Azadi maydoni (forscha: میدان آزادی „Ozodlik maydoni“), ilgari Shohyad maydoni nomi bilan atalgan (forscha : myydạn sẖhyạd Meydāne Ŝahyād soʻzma-soʻz tarjima qilganda „Shoh maydonini xotirlash“ degan maʼnoni anglatadi). Eronning Tehron shahridagi asosan yashil shahar maydoni. Uning markazida Azadi minorasi joylashgan. Minora va maydon Eronning soʻnggi shohi Muhammad Rizo Pahlaviy tomonidan Eron davlati tashkil topganining 2500 yilligi arafasida qurilgan.

Dizayn va arxitekturasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Taxminan 50 000 m² maydonga ega. Maydon chegaralari katta aylanma yoʻl bilan tutashgan. Bu Tehrondagi eng katta va Erondagi ikkinchi oʻtinda turuvchi eng katta maydon hisoblanadi (Tabrizdagi Ozarbayjon maydonidan kichikroq).

Azadi maydonining markazida 45 metr balandlikka ega boʻlgan Azadi minorasi joylashgan. Minora va uning atrofidagi maydon dizayni Eron-islom meʼmorchiligi va estetik geometriyasining arxetipi hisoblanadi. Favvora Eron bogʻlaridan ilhomlanib yaratilgan boʻlib, maydonning qiyaliklarini sugʻorishda yordam beradigan puxta va samarali qilib ishlab chiqilgan.

Husayn Amanatning soʻzlariga koʻra: „Bogʻlar va gulzorlardan tashkil topgan maydondagi dizaynlar Isfahondagi Shayx Lutfulloh masjidi gumbazining ichki dizaynidan ilhomlanilgan. Biroq gumbazning geometriyasi oval boʻlib qolgan. Shayx Lutfulloh masjidi gumbazining geometriyasi va oʻlchamlarida qiziqarli logarifmik aloqalar mavjud boʻlib, ular avvalgi davrlarda Eron meʼmorlarining chuqur matematik bilimga ega boʻlganidan dalolat beradi.“

"Suv favvoralari va favvoralari dizayni ham Eron bog‘laridan ilhomlanilgan. Shuningdek, maydonning qiyaligi aniq maqsad uchun puxta ishlab chiqilgan. Azadi minorasining balandligi 45 metr. Chunki u Mehrobod aeroporti yaqinida joylashgan va bundan baland qilib bo‘lmaydi^[1]^[2].

1979-yilgi Eron inqilobidan oldin u Shayhad maydoni (میدان شهیاد, Meydāne Ŝahyād yaʼni Shoh xotirasi maydoni) deb atalgan. 1979-yil 12-dekabrgacha boʻlgan inqilobning bir qancha namoyishlari markazi boʻlgan. Har yili koʻplab eronliklar bukunni Azadi maydonida nishonlaydilar. Minorada poytaxtning mashhur konsert zallaridan biri joylashgan.