Armanistonda jinoyatchilik
Armanistonda jinoyat koʻp qirralidir. Bunga qotillik, soliq toʻlashdan boʻyin tovlash, korrupsiya, tovlamachilik, pul yuvish, politsiyaning shafqatsizligi, uyushgan jinoyatchilik, klan yoki guruh zoʻravonliklari kiradi.
2017-yilda Armanistonda 20 284 ta jinoiy ish qayd etilgan, 2016-yilda bu koʻrsatkich 18 764 taga koʻp[1] 2018-yilda 22 551 ta holat qayd etilgan, bu 2017-yilga nisbatan 11,2 foizga oshganini koʻrsatadi.[2]
2018-yilda Armaniston sayohatchilar uchun dunyodagi eng xavfsiz davlatlardan biri sifatida tasniflangan edi. Qoʻshma Shtatlar Davlat departamenti Armanistonni sayyohlar uchun xavfsiz mamlakat qatoriga kiritib, Armanistonga Kavkaz mintaqasidagi eng yuqori xavfsizlik reytingini berdi.[3]
Jinoyat turlari boʻyicha[tahrir | manbasini tahrirlash]
Qotillik[tahrir | manbasini tahrirlash]
2012-yilda Armanistonda qotillik 100 000 aholiga 1,8 tani tashkil qilgan.[4] 2012-yilda Armanistonda jami 54 ta qotillik sodir etilgan[4]
2017-yilda Armanistonda 49 ta qotillik (100 000 aholiga taxminan 1,6) sodir boʻlgan, bu 2016-yildagi nisbatan 66 taga kamaygan[1] Turli jinoyat ishlari tufayli jami 409 nafar (2016-yildagi 424 tadan kam), shu jumladan, 202 tasi yoʻl-transport hodisalariga sabab boʻlgan jinoyatlar tufayli vafot etgan.[1]
2018-yilda 38 ta holat bilan Armaniston 38-40 yil ichidagi eng past qotillik darajasini qayd etdi.[5]
Uyushgan jinoyatchilik[tahrir | manbasini tahrirlash]
Armaniston iqtisodiyotiga uyushgan jinoyatchilik kirib keldi. Yerevanda „akhperutyuns“ (birodarlik) deb nomlanuvchi uyushgan jinoiy klanlar mavjud (birodarlik). Ular oʻz kuchlarini oʻzlarining pozitsiyalari va aloqalari orqali tasdiqlaydilar. Turli fraktsiyalar baʼzan oʻzlarining „torflari“ ustidan huquqlar uchun kurashadilar. Aʼzolar Rossiya qamoqxonalaridan olib kelingan yer osti qonunlariga amal qiladilar.[6]
Korrupsiya[tahrir | manbasini tahrirlash]
2017-yilda korrupsiyaga oid 634 ta jinoyat ishi qayd etilib, 376 nafar shaxs jinoiy javobgarlikka tortilgan.[1]
Birlashgan Millatlar Tashkilotining Armanistondagi Taraqqiyot dasturi Armanistondagi korrupsiyani „uning rivojlanishi uchun jiddiy muammo“ deb hisoblaydi.
Oiladagi zoʻravonlik[tahrir | manbasini tahrirlash]
2008-yilda Xalqaro Amnistiya tashkiloti tomonidan oʻtkazilgan tadqiqotda Armanistondagi ayollarning toʻrtdan bir qismidan koʻprogʻi „erlari yoki boshqa oila aʼzolari tomonidan jismoniy zoʻravonlikka duchor boʻlgan“ligi aytilgan.[7] Oiladagi zoʻravonlik haqida xabar berish arman jamiyatida qattiq qoralanganligi sababli, bu ayollarning koʻpchiligi zoʻravonlik holatlarida qolishdan boshqa iloji yoʻq.[7]
2018-yil yanvar oyida Armaniston Yevropa Kengashining Ayollarga nisbatan zoʻravonlik va oiladagi zoʻravonlikning oldini olish va unga qarshi kurashish toʻgʻrisidagi konvensiyasini imzoladi. Armaniston, shuningdek, ayollarga nisbatan kamsitishning barcha shakllariga barham berish toʻgʻrisidagi konvensiyani imzoladi.
Atrof muhitni muhofaza qilish[tahrir | manbasini tahrirlash]
2017-yilda atrof-muhitni muhofaza qilish toʻgʻrisidagi qonun hujjatlarini buzish bilan bogʻliq 885 ta holat qayd etilgan boʻlib, jami 3346 million AMD tovon puli talab qilingan.[1]
2018-yilda Armaniston hukumati va Yevropa Ittifoqi Armanistonda atrof-muhit muhofazasining yuqori darajasini taʼminlaydigan siyosatni ishlab chiqish va amalga oshirish boʻyicha qoʻshma harakatlar rejasini ishga tushirdi.[8]
Joylashuv boʻyicha[tahrir | manbasini tahrirlash]
2017-yilda Yerevanda 10219 ta jinoiy ish qayd etilgan, bu Armanistondagi 20284 jinoiy ishning qariyb yarmini tashkil etadi.[1]
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 „Criminal statistics for 2017 by ArmStat“.
- ↑ „Prosecutor General: Crimes in Armenia increased by 11.2% in 2018“ (en). news.am. Qaraldi: 2019-yil 2-may.
- ↑ „Armenia - one of the safest countries to travel in 2018“ (en). armenia.travel. 2022-yil 19-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 19-oktyabr.
- ↑ 4,0 4,1 Global Study on Homicide. United Nations Office on Drugs and Crime, 2013.
- ↑ „Attorney General: Lowest murder rate recorded in Armenia last year“ (en). news.am. Qaraldi: 2019-yil 2-may.
- ↑ Ishkhanyan, Vahan. „Mean Streets: A rare look at Armenia's Capital clans“. ArmeniaNow (2006-yil 3-mart). 2011-yil 27-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 30-iyun.
- ↑ 7,0 7,1 Thereʼs no pride in silence: domestic and sexual violence against women in Armenia (Wayback Machine saytida 2012-09-23 sanasida arxivlangan), Amnesty International, November 13, 2008
- ↑ „THE EUROPEAN UNION AND ARMENIA: TOGETHER FOR ENVIRONMENT“ (en). ec.europa.eu. Qaraldi: 2021-yil 9-aprel.