Antanas Gustaitis

Antanas Gustaitis
	; Gustaitis Litva harbiy-havo kuchlari formasi va davlat mukofotlari bilan surati
Tavalludi	27-mart 1898-yil; Obelinė, Javaravas Volost, Marijampolė, Rossiya Imperiyasi
Vafoti	16-oktyabr 1941-yil ; (43 yoshda); Moskva, Sovet Ittifoqi
Fuqaroligi	Litva
Mukofotlari	Vytis xochi ordeni (1927); Buyuk Vitautas ordeni (1930); Italiya toji ordeni (1930); Italiya toji qoʻmondoni ordeni (1934); Litva Buyuk Gertsogi Gediminas ordeni (1934); Buyuk Vitautas ordeni (1939); Faxriy legion(1935); Vasa ordeni(1935); Chexoslovakiya 4-darajali qilichli Oq burgut ordeni (1935); Buyuk ofitserning Uch yulduz ordeni (1938);

Antanas Gustaitis (1898-yil 26-mart – 1941-yil 16-oktabr) – Litva Qurolli Kuchlarida brigada generali^[1]. U bir nechta harbiy trenerlar va razvedka samolyotlarini loyihalash va qurish vazifasini oʻz zimmasiga olgan meʼmor va aviatsiya muhandisi edi^[1].

Hayoti[tahrir | manbasini tahrirlash]

Gustaitis Marijampole tumanidagi Javaravas okrugida joylashgan Obeline qishlogʻida tugʻilgan^[1]. U Yaroslavlda oʻrta maktabda oʻqigan, u yerdan Petrograddagi muhandislik instituti va artilleriya maktabida tahsil olgan^[1].

Litva mustaqillik urushlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Antanas Gustaitis 1919-yilda Litva armiyasiga qoʻshilgandan soʻng, 1920-yilda kichik leytenant unvoni bilan tugatadi. Oʻsha yilning oxirida u Polsha-Litva urushidagi harakatlarning guvohi boʻladi. 1922-yilga kelib u uchuvchilarni tayyorlay boshlaydi, keyinchalik oʻquv otryadining boshligʻi boʻladi. Shuningdek, u Italiya va Chexoslovakiyada Litva uchun samolyotlar qurilishini boshqargan. Gustaitis Litva Aero-klubining asoschilaridan biri, keyinchalik uning vitse-prezidenti boʻlgan. U Litvada yoshlar oʻrtasida aviatsiyani targʻib qilish, ayniqsa, planer sporti boʻyicha koʻp ishlarni amalga oshirgan. U 1922-yilda Litva shaxmat chempionatida ham gʻolib boʻlgan.

1925—1928-yillarda Gustaitis Parijda aviatsiya muhandisligi boʻyicha tahsil olgan. Oʻqishni tamomlagandan soʻng u Litvaga qaytib keladi va Harbiy aviatsiya bosh qoʻmondoni oʻrinbosari lavozimiga koʻtariladi. Kaunasdagi aviatsiya ustaxonasi (Karo Aviacijos Tiekimo Skyrius) boshligʻi boʻlgan. Bu vaqt ichida u ustaxonani qayta tashkil etgan va ustaxonaning samolyotlarni taʼmirlash imkoniyatlarini ham kengaytirdi. U ishlab chiqqan samolyot ANBO deb nomlangan. ANBO „Antanas Bronė“ning qisqartmasi boʻlib, uning rafiqasi ismi va oʻzining ismlarini qisqartmasidir. „Antanas Nori Būti Ore“, yaʼni Antanas Litvada havoda boʻlishni xohlaydi jumlasi keng tarqalgan notoʻgʻri tushunchalardan biridir.

Ikkinchi jahon urushi va Sovet Ittifoqi bosqini[tahrir | manbasini tahrirlash]

Litva Sovet Ittifoqi tomonidan bosib olinib, Litva armiyasi tarqatib yuborilgach, u Vitautas Magnus universitetida oʻqituvchi boʻlib ishlay boshlaydi. Ammo hibsga olinishidan qoʻrqib 1941-yilda Germaniyaga qochishga uringan. Shu sabab oʻsha yilning 16-oktyabrida Moskvaga olib ketilgan.

Merosi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Litva mustaqilligi tiklanganidan soʻng Antanas Gustaitis aviatsiya institutiga uning nomi berilgan^[2]^[3]^[1].

Aircraft[tahrir | manbasini tahrirlash]

**Gustaitis tomonidan ishlab chiqilgan samolyotlarning qisqacha roʻyxati**
Model nomi	Ilk parvoz	Soni	Turi
ANBO I	1925-yil	1	Harbiy oʻquv samolyoti
ANBO II	1927-yil	1	Harbiy oʻquv samolyoti
ANBO III	1929-yil	9	Harbiy oʻquv samolyoti
ANBO IV & 41	1932-yil	34	Harbiy razvedka/yengil hujum samolyoti
ANBO V & 51	1931-yil	15	Harbiy oʻquv samolyoti
ANBO VI	1933-yil	4	Harbiy oʻquv samolyoti
ANBO VII
ANBO VIII	1939-yil	1	Yengil bombardimonchi

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

↑ ^1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 ^1,11 ^1,12 ^1,13 ^1,14 Tamašauskas, Kazimieras „Antanas Gustaitis“ (lt). Visuotinė lietuvių enciklopedija. Qaraldi: 2023-yil 25-dekabr.
↑ „Antanas Gustaitis' Aviation Institute“. vilniustech.lt. Vilnius Gediminas Technical University. Qaraldi: 2021-yil 3-aprel.
↑ "Du Antano Gustaičio aviacijos instituto dešimtmečiai" (lt). Sapere Aude (Vilnius Gediminas Technical University) 5 (special). 2013. ISSN 2029-4999. https://vilniustech.lt/files/385/19/2_0/Sapere%20Aude-nr5%20(specialus%20numeris).pdf. Qaraldi: 3 April 2021. Antanas Gustaitis]]

[Vle-1] 1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 ^1,11 ^1,12 ^1,13 ^1,14 Tamašauskas, Kazimieras „Antanas Gustaitis“ (lt). Visuotinė lietuvių enciklopedija. Qaraldi: 2023-yil 25-dekabr.

[2] „Antanas Gustaitis' Aviation Institute“. vilniustech.lt. Vilnius Gediminas Technical University. Qaraldi: 2021-yil 3-aprel.

[3] "Du Antano Gustaičio aviacijos instituto dešimtmečiai" (lt). Sapere Aude (Vilnius Gediminas Technical University) 5 (special). 2013. ISSN 2029-4999. https://vilniustech.lt/files/385/19/2_0/Sapere%20Aude-nr5%20(specialus%20numeris).pdf. Qaraldi: 3 April 2021. Antanas Gustaitis]]

[1]

[2]

[3]