Amirjan Qosanov

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Amirjan Qosanov
qozoqcha: Қосанов Әміржан Сағидрахманұлы

Qosanov 2019-yil
Shaxsiy maʼlumotlari
Tavalludi 13-may 1964-yil (1964-05-13) (59 yosh)
Sapaq, Qozoq SSR, Sovet Ittifoqi
Fuqaroligi SSSR bayrogʻi SSSR, Qozogʻiston bayrogʻi Qozogʻiston
Siyosiy partiyasi KPSS (1984-1991), USDP (2006-2012)
Turmush oʻrtogʻi Roza Muratqizi Qosanova
Bolalari Indira, Tomaris, Gʻalimjan
Onasi Aqqiz Nagʻashibayqizi Qosanova
Otasi Sagʻidrahim Agʻibetuli Qosanov
Taʼlim Qozoq milliy universiteti
Kasbi siyosatchi, jamoat arbobi

Amirjan Sagʻiydraxmanuli Qosanov (qozoqcha: Әміржан Сағидрахманұлы Қосанов; 1964-yil 13-mayda tugʻilgan) — qozoq siyosatchisi, jurnalist, siyosiy faol. U 2019-yilgi Qozogʻiston prezidentligi saylovida Qosim-Jomart Tokayevga asosiy raqib boʻlgan.

Bolaligi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Amirjon Qoʻsanov 1964-yil 13-mayda Qiziloʻrda viloyati Orol tumanidagi Sapaq qishlogʻida musulmon qozoq oilasida dunyoga kelgan. U Sagid-Rahmon Qoʻsanovning oʻgʻli.

1981-yildan Novokazalinsk stansiyasida mexanik boʻlib ishlagan. 1983-yildan 1985-yilgacha Qosanov Sovet Armiyasi safida xizmat qilgan. 1984-yilda u Qozogʻiston Kommunistik partiyasiga qoʻshildi va 1991-yilda oʻz-oʻzini tarqatib yuborgunga qadar unda boʻldi.

1989-yilda Qozogʻiston davlat universitetining jurnalistika fakultetini tamomlagandan soʻng. Qoʻsanov „Sotsialistik Qozogʻiston“ Respublika gazetasining „Partiya hayoti“ boʻlimi muxbiri, 1990-yilda esa komsomol ishida, Frunze tuman qoʻmitasining birinchi kotibi, soʻngra Markaziy Komitetning siyosat boʻlimi mudiri boʻlib ishlagan.

Sovet Ittifoqi parchalanganidan keyin Qosanov Yoshlar ishlari boʻyicha davlat qoʻmitasida matbuot va ommaviy axborot vositalari boʻlimi boshligʻi, qoʻmita raisi oʻrinbosari (1993), Yoshlar, turizm va sport vaziri oʻrinbosari lavozimlarida ishlagan. Qozogʻiston (1994) va Prezident Nursulton Nazarboyev huzuridagi afv etish toʻgʻrisidagi komissiya aʼzosi boʻlgan.

1994-yil 14-oktabrdan 1997-yil oktabrgacha u sobiq, hozir surgunda boʻlgan Bosh vazir Akejan Kazhegeldin qoʻl ostida matbuot kotibi boʻlib ish boshlgan edi, ayni paytda ham matbuot va ommaviy axborot vositalari boshligʻi lavozimida faoliyat koʻrsatgan.

Siyosiy martaba[tahrir | manbasini tahrirlash]

1998-yilda Qosanov Qozogʻiston Sanoatchilar va tadbirkorlar ittifoqining matbuot kotibi boʻlib ishlagan, Ijtimoiy-iqtisodiy va ijtimoiy-siyosiy tashabbuslar markazi hammuassisi va prezidenti boʻlib ishlagan. Oʻsha yili u Respublika Xalq partiyasi (QRHP) raisi oʻrinbosari etib saylangan. 2000-yildan Qosanov partiya ijroiya qoʻmitasi raisi, shuningdek, Qozogʻiston demokratik kuchlari forumi hamraisi boʻlgan.

U "Adolatli Qozogʻiston uchun " ittifoqi doirasida muxolifat kuchlarini birlashtirishda ishtirok etgan. 2006-yilda Qoʻsanov Umummilliy sotsial-demokratik partiyasi raisining birinchi oʻrinbosari boʻldi.

2009-yil 24-oktabrda Qosanov Qozogʻiston Adliya vazirligi bir necha yil davomida har ikki partiya ittifoqini roʻyxatdan oʻtkazishdan bosh tortganidan soʻng noqonuniy boʻlib qolgan Umummilliy sotsial-demokratik partiya bilan birlashganidan keyin „Azat“ partiyasi Bosh kotibi lavozimiga saylandi. 2013-yilning 20-martida Qosanov ishtirok etishi mumkin boʻlmagan partiyaning 10-s’ezdida Bosh kotiblik lavozimidan chetlashtirildi. Shundan keyin „Azat“ partiyasi yana boʻlinib ketdi, Qosanov uni tark etib, oʻz fraksiyasini tuzdi.

Qamoq[tahrir | manbasini tahrirlash]

2006-yil mart oyida Qosanov Olmaota tumanlararo sudi tomonidan siyosiy qatagʻon qurbonlarini qoʻllab-quvvatlash uchun ruxsat etilmagan miting uyushtirgani uchun 15 kunlik qamoq jazosiga hukm qilingan edi.

2012-yil fevral va mart oylarida u Janaoʻzen qirgʻini qurbonlarini qoʻllab-quvvatlash mitingini tashkil qilgani uchun ikki marta 15 kunlik qamoq jazosini oʻtagan[1]. Qozanov ikkinchi qamoq muddati davomida ochlik eʼlon qilgan. Unga nisbatan bir necha bor turli provokatsiyalar, qoʻrqitish harakatlari uyushtirilgan. Qoʻsanovning xonadonlari eshiklari betonlangan, unga gulchambar, shuningdek, dafn marosimi uchun toʻlov ham olingan.

2019-yilgi prezidentlik kampaniyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Koʻp yillik prezident Nursulton Nazarboyev isteʼfoga chiqqanidan soʻng, navbatdan tashqari prezidentlik saylovlari oʻtkazilishi haqida koʻplab muzokaralar paydo boʻldi. 2019-yil 9-aprel kuni Qoʻsanov saylovda ishtirok etish istagini bildirdi va yangi mamlakat rahbariyatida poyga adolatli oʻtishi mumkinligiga ishondi[2]. Oʻsha kuni prezident Qosim-Jomart Tokayev 9-iyun kuni navbatdan tashqari saylov oʻtkazilishini maʼlum qildi[3][4]. 26-aprel kuni Qosanov Ult Tagdiri uchun prezidentlikka nomzodligini eʼlon qildi, unda delegatlar uni bir ovozdan koʻrsatdilar[5] U 6-may kuni roʻyxatga olingan nomzod boʻldi[6].

Qosanov korrupsiyaga qarshi kurash, prezident vakolatlarini qisqartirish, toʻgʻridan-toʻgʻri hokimlarni saylash, Qozogʻiston iqtisodiyotini xomashyoga bogʻliqlikni kamaytirish, atom elektr stansiyalari qurilishini taqiqlash kabilar platformasida qatnashgan[7]. Saylovoldi tashviqoti paytida Qosanov Qozogʻistonning demokratik tanlovi yetakchisi Muxtor Ablyazov kabi bir qancha muxolifat guruhlari tomonidan Qozogʻistondagi adolatsiz saylovlar tarixi va siyosiy faollarga nisbatan munosabatda boʻlgani sababli hukumat tomonidan qoʻllab-quvvatlanganlikda ayblangan edi. Qoʻsanovning oʻzi saylovlar adolatli oʻtishiga shubhasi borligini, agar qonunbuzarliklar qayd etilsa, natijalarni qoralashini aytdi[8]. 2019-yil 9-iyun kuni boʻlib oʻtgan Qozogʻiston prezidenti saylovida u 16,02 foiz ovoz olib, 2005 -yilda Jarmaxon Tuyakbaydan beri amaldagi prezidentlikka nomzodning eng yaxshi koʻrsatkichiga aylandi[9]. 10-iyunga oʻtar kechasi Qoʻsanov poygani tan oldi va Tokayevni gʻalabasi bilan tabrikladi, u yakuniy natijalar eʼlon qilinishidan oldin uni exit-poll natijalariga asoslagani va koʻplab firibgarlik holatlaridan keyin vaʼdasiga qaramay saylovni qoralashni rad etgani uchun tanqidga uchradi. xabar berdi[10]. Qosanovning taʼkidlashicha, saylovlarda exit-poll va yakuniy natijalar oʻrtasidagi farq odatda bir xil boʻlgan. U oʻz siyosiy bayonotlari va tamoyillaridan voz kechmaslik shartligini, demokratik qadriyatlarni himoya qilishga va jamiyat va hokimiyat oʻrtasidagi muloqotga vaʼda berishini taʼkidladi[11][12].

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ Ma-Shan-Lo. „Opposition leaders protest against Nazarbayev's rule“. The M&G Online. Qaraldi: 2019-yil 1-iyun.
  2. ↑ „Амиржан Косанов: "Всё, что нам нужно сегодня – это честные выборы"“ (ru-RU). Ақ Жайық (2019-yil 9-aprel). Qaraldi: 2020-yil 4-may.
  3. ↑ „Kazakhstan To Hold Snap Presidential Election On June 9“ (en). RadioFreeEurope/RadioLiberty (2019-yil 9-aprel). Qaraldi: 2020-yil 4-may.
  4. ↑ Gizitdinov. „New Kazakh President Calls Snap Election After Power Switch“. www.bloomberg.com (2019-yil 9-aprel). Qaraldi: 2020-yil 4-may.
  5. ↑ „Амиржан Косанов заявил об участии в президентских выборах“ (ru). total.kz (2019-yil 26-aprel). Qaraldi: 2020-yil 4-may.
  6. ↑ „Kazakhstan registers opposition politician to run for president“. France 24 (2019-yil 6-may). Qaraldi: 2019-yil 1-iyun.
  7. ↑ „Сайлауалды тұғырнамасы“ (kk). Qosanov2019. 2019-yil 16-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 30-aprel.
  8. ↑ Эгембердиева. „"Не думаю, что выборы будут честными, я не наивный человек". Интервью оппозиционного кандидата в президенты Казахстана“ (2019-yil 7-iyun). Qaraldi: 2020-yil 30-aprel.
  9. ↑ „Kazakhstan's Tokayev gets over 70% of vote: exit polls - World News“ (en). Hürriyet Daily News. Qaraldi: 2020-yil 30-aprel.
  10. ↑ „Kazakhstan election condemned by observers“ (en-GB). BBC News (2019-yil 10-iyun). Qaraldi: 2020-yil 4-may.
  11. ↑ „Косанов поздравил Токаева с победой“. Tengrinews (2019-yil 10-iyun). Qaraldi: 2020-yil 30-aprel.
  12. ↑ „Экс-кандидат в президенты Казахстана намерен создать "новую оппозицию"“ (ru). РИА Новости (2019-yil 14-iyun). Qaraldi: 2020-yil 30-aprel. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Amirjan_Qosanov&oldid=3730665" dan olindi