Amet-Xon Sulton

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Jump to navigation Jump to search
Amet-Xon Sulton
Amet-khan Sultan.jpg
Tugʻilgan sanasi 25-oktabr 1920
Tugʻilgan joyi Alupka, Qrim
Vafot sanasi 1-fevral 1971
Vafot joyi Jukovskiy, Moskva viloyati
Unvoni Mayor
Jang/urush Ikkinchi jahon urushi
Mukofotlari
Золотая Звезда Героя Советского Союза.svg Золотая Звезда Героя Советского Союза.svg Medal Stalin Prize.png
Order of Lenin ribbon bar.png Order of Lenin ribbon bar.png Order of Lenin ribbon bar.png Order of Red Banner ribbon bar.png
Order of Red Banner ribbon bar.png Order of Red Banner ribbon bar.png Order of Red Banner ribbon bar.png Order of Alexander Nevsky (USSR) ribbon.svg
Order gpw1 rib.png Order redstar rib.png Order badge of honor rib.png 100 lenin rib.png
Defstalingrad.png Order of Glory Ribbon Bar.png 20 years of victory rib.png Capturekoenigsberg rib.png
Berlin olinganligi uchun 50 years saf rib.png

Amet-Xon Sulton (qrim tatarcha: Amet-Han Sultan; ruscha: Амет-Хан Султан) — Ikkinchi jahon urushi qatnashchisi, aviatsiyada eskadrilya qoʻmondoni. Ikki marta Sovet Ittifoqi Qahramoni unvoniga sazovor boʻlgan. 150 ta havo jangida qatnashgan, dushmanning 49 ta samolyotini urib tushirgan (30 tasi mustaqil ravishda, 19 tasini guruh aʻzosi oʻlaroq).[1]

Sultonning otasida lak qoni boʻlgani uchun 1944-yil qrim tatarlarining Oʻzbekistonga surgun qilinishidan saqlanib qolgan. Bunga qaramasdan, u pasportida millatini tatardan lakka oʻzgartirishdan bosh tortgan.[2][3]

Ikkinnchi jahon urushi oʻz yakuniga yetganidan keyin, Sulton Moskvada test uchuvchi sifatida faoliyat yuritgan. 1971-yil yangi dvigatel oʻrnatilgan Tupolev Tu-16 harbiy uchogʻiga sinovdan oʻtkazayotib halok boʻlgan. Umri davomida 96 xil samolyotni boshqarishni oʻzlashtirgan. Sobiq sovet mamlakatlarida Sulton sharafiga aeroportlar nomlangan, uning hayotiga bagʻishlangan muzeylar ochilgan. 2013-yil uning hayoti haqida „Haytarma“ filmi suratga olingan.[1][4]

Manbalar[tahrir]

  1. ↑ 1,0 1,1 Simonov A.A. Амет-Хан Султан warheroes.ru (ruscha)
  2. ↑ How Soviet authorities deported entire ethnic Crimean Tatar population from their homeland. 112.international (en).
  3. ↑ Uehling, Greta (2004-11-26). Beyond Memory: The Crimean Tatars' Deportation and Return (in en). Springer. ISBN 9781403981271. 
  4. ↑ Boyne, Walter J. (2002). Air Warfare: An International Encyclopedia (in en). ABC-CLIO. ISBN 9781576073452.  
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Amet-Xon_Sulton&oldid=2084774" dan olindi