Amberg
Amberg | |
|---|---|
| Shahar | |
 | |
 Gerb | |
| 49°26′40″N 11°50′54″E / 49.44444°N 11.84833°E | |
| Mamlakat | Germaniya |
| Yer | Bavariya |
| Hukumat | |
| • Oberburgomistr | Wolfgang Dandorfer |
| Maydon | 5,004 km2 (1,932 kv mi) |
| Markazi balandligi | 374 m |
| Aholisi (2010) |
43 755 |
| Vaqt mintaqasi | UTC+1, yozda UTC+2 |
| Telefon kodi | 09621 |
| Pochta indeks(lar)i | 92224 |
| Avtomobil kodi | AM |
| Rasmiy kodi | 09 3 61 000 |
|
| |
Amberg[1] Germaniyaning Bavariya yerida joylashgan shahardir. Ushbu shahar Maydoni – 50,04 km2. Aholisi – 43755 kishi (2010). Shahar Nyurnbergdan 60 km sharqda, Vils daryosida joylashgan. Amberg va Weidenda oliy texnika maktab bor.
Geografiyasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Hududi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Ambergning hududi 5007[2] km2dir. Dengiz sathidan oʻrtacha 374 m balandlikda joylashgan.
Tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]
Amberg ilk bora 1034-yilda yilnomalarda „Ammenberg“ (soʻzma-soʻz tarjimasi: hamshira togʻi) nomi bilan tilga olingan. Oʻrta asrlarda Amberg temir va temir rudalarini tashish uchun yuk tashish punkti boʻlgan. Ambergdan temir Vils boʻylab Regensburgga suv yoʻli orqali olib kelingan. Ambergga qaytishda ular tuz olib ketishgan.
1269-yildan Amberg Wittelsbachers taʼsiriga tushib, keyinchalik Yuqori Pfalzning poytaxtiga aylangan. 1296-yilda Amberg shahar maqomiga ega boʻlgan.
1595-yildan 1620-yilgacha shahar anhalt-bernburglik Kristian I ning qarorgohi boʻlgan. 16-avgustda bu yerda Pfalzning boʻlajak saylovchisi Frederik tugʻilgan.
Oʻttiz yillik urush paytida Amberg Bavariyani egallab olgan. Shaharda yashovchi barcha protestantlardan katoliklikni qabul qilish yoki tark etish talab qilingan. Koʻp protestantlar oʻz hayotlarini saqlab qolish uchun qochib, yaqin atrofdagi Nyurnberg va Regensburg shaharlariga joylashganlar.
1810-yilda Regensburg Yuqori Pfalzning poytaxtiga aylangan. 1859-yilda Ambergga temir yoʻl qurilgan.
1972-yil 1-iyulda maʼmuriy islohot oʻtkaziladi, natijada Ammersricht, Guylo, Kamersölden va Reihering shaharlari Amberg shahriga qoʻshiladi. 1995-yilda sobiq kayzer Vilgelm kazarmasida Amberg-Weiden instituti ochilgan.
Demografiyasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]| Yil | Soni | |
|---|---|---|
| 1808 | 8889 | |
| 1925 | 26 330 | |
| 1950 | 37 920 | |
| 1975 | 46 934 | |
| 1978 | 48 277 | |
| Yil | Soni | |
|---|---|---|
| 1987 | 42 570 | |
| 2000 | 43 794 | |
| 2010 | 43 755 | |
| 2012 | 41 578 | |
| 2013 | 41 592 | |
| Yil | Soni | |
|---|---|---|
| 2014 | 41 535 | |
| 2015 | 41 861 | |
| 2016 | 42 348 | |
| 2017 | 42 248 | |
| 2019 | 41 970 | |
| Yil | Soni | |
|---|---|---|
| 2021 | 41 994 | |
| 2022 | 42 534 | |
| 2023 | 42 676 | |
Diqqatga sazovor joylari
[tahrir | manbasini tahrirlash]Tarixiy binolar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Shaharning tarixiy markazi 4 ta: Nabburg, Vils, Wingershofer va Tile (Ziegeltor) nomli darvozalarga ega shahar devori bilan oʻralgan.
Shaharning asosiy diqqatga sazovor maskanlari Vils daryosi ustidagi koʻprikning arklarini va ularning suvdagi aksini tashkil etuvchi „shahar koʻzoynaklari“ deb ataladi.
Ambergda Yevropadagi Eh’häusl) deb nomlangan eng kichik mehmonxonalardan biri joylashgan.
Cherkovlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Bozor maydonining janubiy tomonida Avliyo Martin sobori joylashgan. 1421-yilda gotika uslubida qurilgan.
Avliyo George cherkovi 11-asrda qurilgan. Cherkovning qiziqarli tarixi bor (monastirning bir qismi, 1916-yilda esa kasalxona boʻlgan).
Amberg tepasida, Bibi Maryam Najot togʻida, ilgari ziyoratgoh boʻlgan cherkov koʻrinib turadi. Cherkov 1711-yilda muqaddaslashtirilgan. Ayni paytda togʻda deyarli butun yil davomida 2-iyulgacha dam olish kuni, bu esa koʻpchilikni oʻziga jalb qiladi.
Muzeylar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Shahar muzeyi[3][4][5], Arxeologiya muzeyi, 2006-yil 4-iyundan beri Klösterldagi yagona aeromuzey (Luftmuseum)[6][7], Toyerndagi sanoat va konchilik muzeyi kabi muzeylar mavjud.
Teatr
[tahrir | manbasini tahrirlash]1803-yildan Fransisk rohiblarining sobiq cherkovida teatr joylashgan. 1953-yilda teatr oʻz faoliyatini toʻxtatgan, ammo 1978-yilda qayta tiklanganidan soʻng jamoatchilik uchun ochilgan. Yaqinda teatrda gastrollar boʻlib oʻtgan, chunki Amberg teatrining oʻz truppasi mavjud emas.
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Amberg(olm.) // Wiktionary. — 2022-12-22.
- ↑ — С. 242.
- ↑ „Stadtmuseum Amberg“ (de). Stadtmuseum Amberg.
- ↑ „Neuer Museumsführer“ (de) (2010-yil 14-aprel). Qaraldi: 2013-yil 24-iyun.[sayt ishlamaydi]
- ↑ „Amberger Stadtmuseum zeigt die älteste Apotheke Bayerns“ (de) (2008-yil 11-sentyabr). Qaraldi: 2013-yil 24-iyun.[sayt ishlamaydi]
- ↑ „Aktuell“. Luftmuseum Amberg. 2013-yil 12-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 25-iyun.
- ↑ „Amberger Luftmuseum wieder geöffnet“ (de). Radio Ramasuri (2011-yil 14-noyabr). Qaraldi: 2013-yil 24-iyun.[sayt ishlamaydi]
 | Germaniya geografiyasi haqidagi ushbu maqola chaladir. Siz uni boyitib, Vikipediyaga yordam berishingiz mumkin. |