Ali Hasan al-Majid
Ali Hasan Abdul-Majid at-Tikritiy ( arabcha: علي حسن المجيد shuningdek, Kimyogar Ali sifatida ham tanilgan; 30-noyabr, 1941-yil - 25-yanvar, 2010-yil) - Iroq davlat arbobi, harbiy mulozim. U o`z birodari Saddam Husayn davrida Iroq mudofaa vaziri bo`lgan. Iroq razvedka xizmati direktori lavozimida ishlagan. Anfol dasturiga (Kurd aholisini kimyoviy qurol bilan yo'q qilish) aloqadorligi uchun osib o'ldirishga hukm qilingan. Hukm 2010-yil, 25-yanvarda ijro etilgan.
Tarjimayi hol[tahrir | manbasini tahrirlash]
Rasmiy manbalarga ko‘ra, Ali al-Majid 1941-yili Tikritda tug‘ilgan, biroq uning tavallud sanasi noma'lum. U ham amakivachchasi kabi Abu Nosir qabilasidan bo‘lgan. Kambag‘al oilada o‘sgan. U 1968-yilda Baʼs partiyasi boshqaruvni qoʻlga kiritgunga qadar Iroq armiyasida mototsikl kuryeri va haydovchisi boʻlib ishlagan[1].
Amakivachchasining yordamiga tayangan Ali al-Majid martaba pillapoyalaridan tezda ko‘tarildi. Baʼs partiyasiga qo‘shilganidan so‘ng u avvaliga Iroq mudofaa vaziri Hammadi Shihobning yordamchisi, so`ngra xavfsizlik byurosida hukumat rahbari bo‘ladi. 1979-yilda Saddam Husayn mamlakat prezidenti lavozimini egallagach Ali Hasan uning eng yaqin harbiy maslahatchilaridan biriga aylangan.
Tribunal[tahrir | manbasini tahrirlash]
Al-Anfol ishi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Saddam Husayn rejimi qulagandan so'ng, Kimyogar Ali hokimiyatdan ag'darilgan prezident va partiyadoshlari bilan birga Iroq maxsus tribunaliga olib chiqildi. Ali Hasan al-Majid Iroq tribunali (raisi - kurd) tomonidan urush jinoyatlari va insoniyatga qarshi harakatlarda, xususan, kurdlarning genotsidida ayblangan. Anfol sudining birinchi majlisida Kimyogar Ali sud bilan hamkorlik qilishdan bosh tortadi va "Men sukut saqlayman" [2] deydi. Sud majlislarida al-Majid Saddam kabi erkin edi. Sudda "Kimyogar Ali" o'z harakatlarini noto'g'ri deb hisoblamasligini ta'kidladi va hukumat harakatlari sababi kurdlarga nisbatan millatchilik emas, balki Iroqning yaxlitligini parchalashga bo`lgan kurdlarning urinishlari ekanligini ta'kidlaydi.
2007-yilning 24-iyunida Iroq tribunali Ali Hasan al-Majidni osib o'ldirishga hukm qiladi. Hukm e'lon qilinayotganda u hech qanday munosabat bildirmay, qimir etmay turadi, qolgan sudlanuvchilar esa hukmni eshitib, norozilik bildira boshlaydilar[3]. 4-sentabr kuni Iroq apellyatsiya sudi Oliy tribunalning Ali al-Majidga nisbatan ayblov hukmini o‘z kuchida qoldirdi, biroq qatl 13-oktabr kuniga, ya'ni muqaddas Ramazon oyi oxiriga qoldiriladi. Bayramdan so`ng Bosh vazir Nuri al-Malikiy, Iroq prezidenti Jalol Talabani va uning o'rinbosari Tariq al-Hoshimiylar o`rtasidagi ixtiloflar hukm ijrosining kechikishiga olib keladi. Shunga qaramay, 2008-yil, 29-fevralda Iroq Prezident kengashi Ali Hasan al-Majidga [4] o'lim hukmini tasdiqladi, biroq u ijro etilmadi.
2010-yil, 17-yanvarda al-Majid Anfol ishi boʻyicha toʻrtinchi marta oʻlimga hukm qilindi [5].
Ijro[tahrir | manbasini tahrirlash]
2010-yil, 25-yanvar, dushanba kuni Ali Hasan al-Majid Bag‘dod qamoqxonasida dorga osildi.
U Saddam Husaynning Al-Auja qishlog'ida, uning qabridan uncha uzoq bo'lmagan joyda dafn etilgan [6] .
Va shuningdek...[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Anfol
- Halabjada gaz hujumi
Eslatmalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Patrick Cockburn. „Chemical Ali: The end of an overlord“. The Independent (25-iyun 2007-yil).
- ↑ „Саддама судят за убийство курдов“. Русская служба Би-би-си. 24-fevral 2012-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 21-avgust 2006-yil.
- ↑ „"Химический Али" приговорен к смерти“. Русская служба Би-би-си. 24-fevral 2012-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 27-iyun 2007-yil.
- ↑ publisher=Газета.Ru. „Химический Али умрет физически“. 19-yanvar 2012-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 29-fevral 2008-yil.
- ↑ Газета. Ru: Новости часа“. 20-yanvar 2010-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 17-yanvar 2010-yil.
- ↑ „Вести.Ru: Химический Али похоронен рядом с Саддамом Хусейном“. 9-oktabr 2017-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 9-oktabr 2017-yil.
Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Ular kimyoviy Alini ikki marta o'ldirmoqchi Архивная копия
- „FBI file on Chemical Ali“. 11-fevral 2015-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 24-yanvar 2018-yil.