Al-Anuar masjidi
| Masjid | |
Al-Anuar masjidi
جامع الأنوار (arabcha) ⵎⴻⵣⴳⵉⴷⴰ ⵍⴰⵏⵡⴰⵔ (berbercha) | |
 | |
| Joylashuvi | 34°03′51.6″N 4°58′3.2″W / 34.064333°N 4.967556°W G OKoordinatalari: 34°03′51.6″N 4°58′3.2″W / 34.064333°N 4.967556°W G O |
| Manzil | Fos, Marokash |
| Binokorlik | ???—808 |
Al-Anuar masjidi (arabcha: جامع الأنوار), ilgari Shayxlar masjidi deb ham atalgan (arabcha: جامع الأشياخ) — Marokashning Fos shahridagi eng qadimgi masjid edi. Idris I tomonidan shaharga asos solgan paytda, 9-asr boshlarida qurilgan. Hozirgi Andalusiya masjididan biroz shimoli-sharqda joylashgandi. Hozirgi kunda faqat masjid qoldiqlari saqlanib qolgan.
Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Masjid Idris I tomonidan milodiy 808-yilda asos solingan[Note01 1]. Masjid Idrisga ittifoqdosh berber qabilalarining shayxlari yigʻinlarini oʻtkazadigan quduq yonida qurilgan (shuning uchun „Shayxlar masjidi“ deb nomlangan)[1][2]. Uning minorasi boʻlmagan va monumental koʻrinishga ega emas edi[1]:40. „Al-Anuar“ nomi Idris Iga berilgan epitet edi, shuning uchun masjid ham bu nomni oldi[3].
933-yilda Fotimiylar nomidan Fos gubernatori Hamid ibn Hamdan al-Hamdaniyning buyrugʻi bilan xutba Shayxlar masjididan Andalusiya masjidiga koʻchirildi va shu bilan keyingi masjid asosiy masjid sifatida belgilandi[4].
Oʻshandan beri oʻtgan asrlar davomida Shayxlar masjidi keyingi taʼmirlar natijasida sezilarli darajada oʻzgargan kichik ibodatxona sifatida saqlanib qolgan[2]. Kichik inshoot bugungi kunda ham shu joyda turibdi, lekin faqat asl masjidning qoldiqlari va arxeologik qoldiqlari saqlanib qolgan[1]:137
Eslatmalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Bu baʼzi hisoblarga koʻra Fosning tashkil topgan sanasi; Boshqalar buni biroz oldinroq, yaʼni 789-yilga kelib barpo etilgan boʻlishi mumkin
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Le Tourneau, Roger. Fès avant le protectorat: étude économique et sociale d'une ville de l'occident musulman. Casablanca: Société Marocaine de Librairie et d'Édition, 1949. Le Tourneau, Roger (1949). Fès avant le protectorat: étude économique et sociale d’une ville de l’occident musulman. Casablanca: Société Marocaine de Librairie et d'Édition.
- ↑ 2,0 2,1 Gaillard, Henri. Une ville de l'Islam: Fès. Paris: J. André, 1905 — 122, 115 bet. Gaillard, Henri (1905). Une ville de l’Islam: Fès. Paris: J. André. pp. 122, 115.
- ↑ Vimercati Sanseverino, Ruggero „Idrīs al-Azhar : fondateur et saint patron de Fès“,. Fès et sainteté, de la fondation à l'avènement du Protectorat (808-1912): Hagiographie, tradition spirituelle et héritage prophétique dans la ville de Mawlāy Idrīs. Centre Jacques-Berque, 2014.
- ↑ Terrasse, Henri. La mosquée des Andalous à Fès. Paris: Les Éditions d'art et d'histoire, 1942 — 8 bet.