Ahmad Vefik Posho
| Ahmed Vefik Paşa | |
|---|---|
 | |
| Osmanlı Sadrazamı | |
| Oʻtmishdoshi | Mehmed Said Paşa |
| Vorisi | Mehmed Said Paşa |
Ahmet Vefik Posho (1823-yil 3-iyul, Istanbul — 1891-yil 2-aprel, Istanbul ), Usmonli davlat arbobi, diplomat, tarjimon va dramaturg.
| Usmonli Sadr Vaziri | |
|---|---|
| Vakolat muddati
1882 yil 1 dekabr - 1882 yil 3 dekabr | |
| Hukmdor | II. Abdulhamid |
| bilan almashtirildi | Mehmed Said Posho |
| almashtirish | Mehmed Said Posho |
| Vakolat muddati
1878 yil 4 fevral - 1878 yil 18 aprel | |
| Hukmdor | II. Abdulhamid |
| bilan almashtirildi | Ibrohim Edhem Posho |
| almashtirish | Mehmed Sodiq Posho |
| Shaxsiy ma'lumot | |
| Tug'ilish | 3 iyul 1823 yil
Istanbul , Usmonli imperiyasi |
| O'lim | 1891 yil 2 aprel (67 yosh)
Istanbul , Usmonlilar imperiyasi |
| dafn joyi | Aşiyan qabristoni , Istanbul |
Ilk ilmiy tomonlama turkshunoslardan biridir. [1] U ikki marta taʼlim vazir lavozimida faoliyat olib borgan. Usmonli parlamentida Ahmet Vefik Posho ilk bor Istanbul noibi sifatida qatnashgan. Ahmet Vefik Posho ikki marta, 1878-yil 4-fevraldan 1878-yil 18-aprelgacha va 1882-yil 1-dekabrdan 1882-yil 3-dekabrgacha boʻlgan davrda vazir bo'lib ishlagan.
Birinchi turkcha lug‘atlardan biri bo‘lgan “Lehche-i Usmoniy”ning muallifi bo‘lgan Ahmet Vefik Posho davlat arbobi bo‘lishi bilan qatorda 16 tilda so‘zlashuvchi olim bo'lgan. [2] U Bursa gubernatorligi davrida shu shaharda teatr qurdirib faoliyatini yo'lga qo'ygan hamda shu bilan shuhrat qozongan.
Hayoti[tahrir | manbasini tahrirlash]
Ayrim manbalarga koʻra Ahmet Vefik Posho 1823-yil 3-iyulda Istanbul shahrida tugʻilgan (ammo turli manbalarda uning tugʻilgan yili 1813-1823-yillar koʻrsatilgan ).
U asli yunon [3] bo'lgan hamda Tashqi ishlar vazirligida faoliyat olib borgan Ruhittin afandining oʻgʻli. Ahmet Vefik Poshoning bobosi Yahyo Naci afandi musulmon Usmonli davlat xizmatchilariga chet tillarini o'rgatish maqsadida tashkil etilgan va davlat parchalanmaguncha mavjud bo'lgan Tarjima xonasining birinchi musulmon tarjimoni bo'lgan. Uning otasi fransuz tilini yaxshi bilganligi uchun ham tarjimonlik faoliyatini bilan sgug'ulangan. [4] .
Ahmet Vefik Posho 1831-yili Istanbulda ta'lim olishni davom etirgan. Keyinchalik ta'limni davrning mashhur maktablaridan biri Parijdagi Sent-Luis Le Grand oʻrta maktabida davom etirgan. Ahmet Vefik Poshoning otasi Parijga elchi etib tayinlangan Mustafo Reshit Poshoning tarjimoni edi. U Parijda bo'lganida fransuz tilini ona tili sifatida o'qigan va o'rgangan. U frantsuz tilidan tashqari italyan, yunon va lotin tillarini ham yaxshi bilgan.
Tarjima xonasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
1837-yilda uyiga qaytgach, u tarjima idorasida davlat xizmatchisi sifatida ish faoliyatini boshlagan. 1840-yilda u Londonga elchixona xodimi sifatida safar qiladi va o'sha yerda ingliz tilini o'rganadi.
Ikki yil o'tgach, Ahmet Vefik Posho Serbiya, Izmir va Memleketeynda ( Volaxiya va Moldaviya ) vaqtinchalik va maxsus vazifalarni bajarish uchun jo'natilinadi. Istanbulga qaytishi bilan mavqei ko'tarilib tarjimonlik xonasiga bosh sifatida tayinlanadi.
Ahmet Vefik Poshoning mehnat faoliyati davomida qisqa muddat pasport stolida menejer bo‘lib ishlagan. So‘ngra milliylik masalalarini hal qilish va yakunlash uchun Izmirga jo‘natildi. 1845-yilda Izmirdan qaytgach, lavozimi oshirilib, “Tarjima palatasi boshqaruvchisi ”, 1847-yilda esa “ tarjimon-i evvel ” (bosh tarjimon) bo'lib faoliyatini davom etirgan. 1847-yilda unga davlatning birinchi rasmiy yilnomasini tayyorlash vazifasi berilgan. [4]
1849-yilda Ahmet Vefik Posho tarjimon unvonini oldi.[4]
1849-yilda unga vengriyalik qochqinlar masalasini hal qilish topshirg'i berilgan. Favqulodda vakolatlar bilan Memleketeynga komissar muovini berilib jo'natilgan. Ahmet Vefik Posho Istanbulga qaytganida ham Memleketeynga bo'lgan qiziqishini yo'qotmagan va bu joylar haqida oson, tez va kerakli ma'lumotlarni olish uchun Rumin tilini o'rganishga kirishgan.
Encümen-i Danishga a'zolik[tahrir | manbasini tahrirlash]
1851-yilda koʻplab mavzularda chuqur bilimga ega boʻlganligi sababli Posho yangi tashkil etilgan Encümen-i Danish nomli ilmiy qoʻmita aʼzoligiga saylandi va bu aʼzolik talab qiladigan ishlarda faol qatnashgan.
Tehron elchixonasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Vefik Posho 1851-yilda Daniya kengashiga tayinlanganidan so'ng darhol Tehronga elchi etib tayinlandi va u bu lavozimda to'rt yil samarali faoliyat olib bordi. Tehrondagi elchixona binosini Usmonlilar saltanati hududi deb e’lon qilgan va bayroq ko‘targan Ahmet Vefik Posho elchixona binolariga bayroq osib qo‘yish odatini joriy etgan elchi hisoblanadi.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Gökalp, Ziya. Türkçülüğün Esasları. İstanbul: Kumsaati Yayıncılık, Mart 2003. ISBN 9758414321.
- ↑ „Süheyl Ünver, "Ahmet Vefik Paşa Kütüphanesi", Türk Kütüphaneciler Derneği Bülteni, Cilt 16, Sayı 1, 1967“. 20 ocak 2012da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 25 haziran 2011.
- ↑ The development of secularism in Turkey. C. Hurst & Co. Publishers, 1998 — 29 bet. ISBN 1-85065-344-5. „Ahmed Vefik Pasa (1823-91), the grandson of a Greek convert to Islam and the holder of several of the highest positions, was one of those interested in Turkish studies.“
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Barış Özkul,"Tanzimat Döneminde Tercüme Odasında Yetişine Bir Çevirmen-Aydın: Ahmet Vefik Paşa", İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2009]
Shuningdek qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Mustafo Jaloleddin Posho
- MEB 100 turk adabiy yozuvchilari
Tashqi havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Buz, Ayhan (2009) "Usmonli sadr vazirlari", Istanbul: Nima uchun kitob, ISBN 978-975-254-278-5
- Danishmend, Ismoil Hâmi (1971), Usmonli davlat amaldorlari, Istanbul: Turkiya nashriyoti
- Kuneralp, Sinan (1999) Marhum Usmonli Erkan va Ricali (1839 - 1922) Prosopografik qo'llanma, Istanbul: ISIS Press,, ISBN 9784281181 .
- Inal , İbnülemin Mehmet Kamol, (1964) Oxirgi Buyuk Vazirlar 4 jild, Anqara: Milliy Ta'lim Basimevi, (Dergah Yayinevi 2002) (Google kitoblari [1] 12 Mayıs 2014 tarihinde </link> ,
- Tektash, Nozim (2002), Usmonli Imperiyasida Ikkinchi Inson Hukmronligi davridagi Buyuk Vazirlar, Istanbul: Çatı Yayınevi (Google kitoblari: [2] 7 Aralık 2017 tarihinde </link>
Andoza:Başlangıç kutusu |- ! colspan="3" style="border-top: 5px solid #ccccff;" | Siyosiy idoralar
Andoza:Sıra kutusu Andoza:Sıra kutusu
|}