Abdisalan Nurmaxonov
| Abdisalan Nurmaxonovich Nurmaxonov | |
|---|---|
 | |
| Statistikasi | |
| Asl ismi | qozoqcha: Әбдісалан Нұрмаханов |
| Vazni | super ogʻir vazn |
| Millati |
 SSSR, Qozogʻiston |
| Tavalludi |
19-aprel 1936-yil Kultafa, Surxondaryo viloyati, OʻzSSR, SSSR |
| Vafoti |
14-iyul 2002-yil (66 yosh) Olmaota, Qozogʻiston |
Abdisalan Nurmaxonovich Nurmaxonov (qozoqcha: Әбдісалан Нұрмаханов) — sovet bokschisi, SSSR chempionatlari sovrindori, Osiyo, Afrika va Lotin Amerikasi chempioni, SSSRda xizmat koʻrsatgan sport ustasi (1968), Qozogʻiston Respublikasida xizmat koʻrsatgan murabbiy. Boks boʻyicha bir qancha qoʻllanmalar muallifi, professor.
Tarjimai holi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Abdisalan Nurmaxonov 1936-yil 19-aprelda Surxondaryo viloyati Sho‘rchi tumanidagi Kultafa (O‘zbekiston) qishlog‘ida dunyoga kelgan. U Ru qipshak (qoraqipshak) qabilasidan bo‘lgan.
1953-yilda Turkistondagi M.Mametova nomidagi maktabni bitirib, respublika jismoniy tarbiya texnikumiga oʻqishga kirdi, uni 1957-yilda tamomlagan.Oʻsha yili Qozogʻiston davlat jismoniy tarbiya instituti talabasi bo‘lib, uni 1961-yilda tamomlagan.
1973-yilda Qozog‘iston Respublikasida xizmat ko‘rsatgan murabbiy unvonini oldi. 1961-yildan 1978-yilgacha o‘qituvchi, Qozog‘iston davlat jismoniy tarbiya instituti kafedra mudiri lavozimida faoliyat olib borgan.
Shundan so‘ng ikki yil Oliy sport mahorati maktabida murabbiy bo‘lib ishladi. 1980—1992-yillarda Al-Farobiy nomidagi KazNU jismoniy tarbiya kafedrasi dotsenti, 1992-yil 2-iyun biologiya fanlari nomzodi,1993—1997-yillarda boks bo‘yicha Qozog‘iston Respublikasi bosh murabbiyi bo‘lgan. 1997-yil 19-aprelda nafaqaga chiqqan.
Yutuqlari[tahrir | manbasini tahrirlash]
1957-yilda SSSR sport ustasi unvonini qo‘lga kiritdi, 1968-yilda Qozog‘iston sportchilaridan birinchi bo‘lib xizmat ko‘rsatgan sport ustasi unvoniga sazovor bo‘ldi. O‘sha yili u Osiyo, Afrika, Lotin Amerikasi chempioni bo‘ldi (GANEFO o‘yinlari). U yerda u 3 ta jangning barchasida nokaut bilan g‘alaba qozongan. 7 karra „Burevestnik“ CA chempioni, 5 karra „Mehnat zahiralari“ CA chempioni, Qozog‘iston SSR 11 karra chempioni, Butunittifoq kasaba uyushmalari markaziy kengashining 2 karra chempioni, SSSR chempionatlarining 2 karra bronza medali, SSSR chempionatlarining 2 karra kumush medali sovrindori bo‘lgan. 1968-yilda u Qozog‘iston sportchilaridan birinchi bo‘lib, SSSRda xizmat ko‘rsatgan sport ustasi unvoniga sazovor bo'ldi[1]. Abdisalan Nurmaxonov jami 239 ta jang o‘tkazgan bo‘lsa, shundan 222 tasida g‘alaba qozongan.
Boks bo‘yicha Qozog‘iston Respublikasi terma jamoasi bosh murabbiyi sifatida yuqori natijalarga erishdi. 1996-yilda Atlantada bo‘lib o‘tgan Olimpiadada o‘yinni birinchi boshlab berdi. Bunda Qozog‘iston jamoasi ajoyib muvaffaqiyatga erishdi, 4 medal (1 ta oltin, 1 kumush, 2 bronza) qo‘lga kiritdi va norasmiy umumjamoa hisobida Kuba va AQShdan keyin 3-o‘rinni egalladi. Atlantada Vasiliy Jirov Olimpiya o‘yinlarida ajoyib natijaga erishdi, u nafaqat Olimpiya chempioni, balki Olimpiya o‘yinlarining faxriy mukofoti — Val Barker kubogi sohibiga aylandi. Atlantadagi Olimpiadada Bolat Jumadilov kumush, Yermaxan Ibraimov va Bolat Niyazymbetov bronza medali bilan taqdirlandi[2].
„Jekpe-jek“ („Duel“) kitobi, Olmaota, „Jalin“ nashriyoti 1985-yil, qozoq tilida boks bo‘yicha darslik „Boks“, Olmaota „Mektep“ 1986-yil, „Qanday bokschi bo‘lish kerak?“ boks bo‘yicha uslubiy qo‘llanma (Qozoq tilida, Olmaota „Sanat“, 1994) va boshqa nashrlari chop etilgan[2].
Xotirasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Har yili aprel oyida Turkistonda boks bo‘yicha kattalar o‘rtasida Abdisalan Nurmaxonov[3] nomidagi xalqaro turnir bo‘lib o‘tmoqda. Olmaota shahrida va Turkistonda uning sharafiga atab ko‘chalarga nom berildi va Tulebaev ko‘chasidagi Nurmaxonov yashagan uyda yodgorlik lavhasi o‘rnatildi. Uning nomidagi bolalar va oʻsmirlar sport maktabi ochildi.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „Бокс в Казахстане стал ударным видом спорта с первых лет развития“. Информационная система ПАРАГРАФ. 2021-yil 11-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 11-avgust.
- ↑ 2,0 2,1 „Абдысалану Нурмаханову – легенде казахстанского бокса 80 лет!“ (ru). Prosports.kz. 2021-yil 11-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 11-avgust.
- ↑ INFORM.KZ. „Турнир по боксу памяти Абдисалана Нурмаханова стартовал в Туркестане“ (ru). www.inform.kz (2021-yil 15-aprel). Qaraldi: 2021-yil 10-avgust. [sayt ishlamaydi]