Yaman bayrog‘i

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Yaman bayrog‘i

Yaman bayrogʻi
Foydalangan Yaman
Qabul qilindi 1990-yil 22-may
Dizayn Yuqoridan pastga qarab tartib bilan: qizil, oq va qora ranglardan iborat

Yaman bayrogʻi (arabcha: علم اليمن) 1990-yil 22-mayda Shimoliy va Janubiy Yaman birlashgan kuni qabul qilindi va yangi davlatning ramziga aylandi.[1]

Bayroqdagi ranglar Misr, Suriya va Iroq bayroqlarida boʻlgani kabi panarabizmni ifodalovchi ranglar hisoblanadi.[2] Uning nisbati 2:3. Rasmiy bayonotga koʻra, qizil birdamlik va shahidlar qonini, oq yorugʻ kelajakni, qora esa qorongʻu oʻtmish deb taʼriflangan. Bayroq 1969-yildan 1972-yilgacha boʻlgan Liviya Arab Respublikasi bayrogʻi bilan bir xil. Bayroqning dizayni Germaniya imperiyasining milliy bayrogʻiga oʻxshaydi, garchi teskari boʻlsa ham.

Bayroqlar tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

1990-yilda Yaman hozirgi Yaman Respublikasi sifatida birlashtirilgunga qadar ikkita davlat, Shimoliy va Janubiy Yaman mavjud edi.

Shimoliy Yaman[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yaman viloyati[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yaman viloyati bayrogʻi — 1517-yilda Yaman toʻliq bosib olingandan keyin yaratilgan.[3]

Yamanning Zaydi davlati[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yamanning Zaydilar davlati bayrogʻi — 1597-yilda tashkil etilgan Yamanning Zaydilar davlati bayrogʻi. U Muhammad bin Abdulloh ishlatgan bayroqqa oʻxshaydi.[3]

  • Yamanning Zaydi davlatining bayrogʻ (1597—1809)
    Yamanning Zaydi davlatining bayrogʻ
    (1597—1809)

Yaman viloyati[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yaman viloyati bayrogʻi — Usmonlilar imperiyasi davridagi Shimoliy Yaman hududini qamrab olgan Usmonli imperiyasining maʼmuriy birligi bayrogʻi. Uning oʻziga xos bayrogʻi yoʻq. Usmonli imperiyasi bayrogʻidan foydalangan.[4][5][6]

  • Yaman viloyatining bayrogʻi (1872—1918)
    Yaman viloyatining bayrogʻi
    (1872—1918)

Yaman Mutavakkil Qirolligi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yaman Mutavakkil Qirolligi bayrogʻi (arabcha: علم المملكة المتوكلية اليمنية) — Yaman Qirolligida 1918—1962-yillarda ishlatilgan bayroq:

Yaman Qirolligining birinchi bayrogʻi[tahrir | manbasini tahrirlash]
  • Yaman Mutavakkil Qirolligi bayrogʻi (1918—1923)
    Yaman Mutavakkil Qirolligi bayrogʻi
    (1918—1923)

Yaman Mutavakkil Qirolligining birinchi bayrogʻi faqat qizil rangdan iborat edi.[7] Qizil rang panarabizm va Yaman uchun qon toʻkilishini ifodalaydi.[8] Bayroq Islom paygʻambari Muhammad ibn Abdulloh ishlatgan bayroqqa oʻxshaydi.[9] Bayroq 1918-yildan 1923-yilgacha ishlatilgan.[10][10][11][12]

Yaman imomi bayrogʻi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yaman imomining bayrogʻi arabcha qizil rangda yozilgan bayrogʻi, Saudiya Arabistoni bayrogʻiga qaraganda kamroq badiiydir (arabcha: اَشْهَدُ اَنْ لاَ اِلهَ اِلاَّ اللهُ وَاَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ) yozilgan.[9] Qizil rang, qirollik bayrogʻidagi kabi oʻz vatanining ozodligi va mustaqilligini himoya qilish uchun odamlarning qurbon qilgan qonini eslatadi.[10] Bayroq 1923-yildan 1927-yilgacha davlat bayrogʻi sifatida ishlatilgan.[11]

Yaman Qirolligining oxirgi bayrogʻi[tahrir | manbasini tahrirlash]
  • Yaman Qirolligi bayrog'i (1927—1970)
    Yaman Qirolligi bayrog'i
    (1927—1970)
  • Bayroqning varianti (1927—1970)
    Bayroqning varianti
    (1927—1970)
  • Ahmad ibn Yahyoning bayrog'i (Allah'ın dini için Nasr Ahmed)
    Ahmad ibn Yahyoning bayrog'i
    (Allah'ın dini için Nasr Ahmed)
  • Yaman bayrog'ining pochta markasi
    Yaman bayrog'ining pochta markasi

Yaman Mutavakkili Qirolligining uchinchi va oxirgi bayrogʻi arab qilichi va qizil rangdagi 5 yulduzdan iborat edi.[7][9] Besh yulduz, Yamanning beshta tabiiy geografik qismi, 5 kunlik namoz va Islomning besh ustuni boʻlmish: shahodat, namoz oʻqish, zakot berish, roʻza tutish va haj qilish degan maʼnoni ham anglatadi.[13] Arablar tomonidan gerb sifatida keng qoʻllanilgan qilich kuchi[14][15] va uning ustiga qoʻyilgan qizil rang oʻz mamlakati ozodligi va mustaqilligini himoya qilish yoʻlida xalq uchun qurbon qilingan qonni ifodalaydi.[10] Bayroq 1970-yilgacha foydalanishda davom etdi.[8][10][11][12]

Yaman Arab Respublikasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Abdulla as-Sallol 1962-yilda, U Muhammad al-Badrni lavozimidan chetlatib, Yaman Arab Respublikasini (arabcha: الجمهورية العربية اليمنية), bayroq sifatida panarabizm ranglarini qabul qildi. Hozirgi Yaman bayrogʻidan farqli oʻlaroq, oq chiziqning oʻrtasida yashil yulduz bor. Yashil rang islomni ifodalaydi.1962-yil bayrogʻi (yulduzli yoki yulduzsiz) Shimoliy Yamanning ayrim hududlarida hutiylar harakati tarafdorlari tomonidan qoʻllaniladi.

  • Yaman Arab Respublikasi bayrogʻi (1962—1990)
    Yaman Arab Respublikasi bayrogʻi
    (1962—1990)

Janubiy Yaman[tahrir | manbasini tahrirlash]

Adan koloniyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

'Adan koloniyasi bayrogʻi (arabcha: مستعمرة عدن '｜' Ealam Mustaʼmarat 'Adan) 1937-yildan 1963-yilgacha Britaniya toj mustamlakasi (toj koloniyasi) bayrogʻi edi. Yuqori chap tomonda Buyuk Britaniya bayrogʻi joylashgan.

Janubiy Arabiston Federatsiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Janubiy Arabiston Federatsiyasi (arabcha: علم اتحاد الجنوب العربي｜ Ealam Ittihod al-Cenub al-Arabi | inglizcha: Federation of South Arabia) Arabiston yarim orolining janubidagi (Xadramut) Britaniya bilan himoya shartnomalari bilan qoplangan shtatlardan iborat.

  • Janubiy Arabiston Federatsiyasi (1962—1967)
    Janubiy Arabiston Federatsiyasi (1962—1967)
  • Adan viloyati (1963—1967)
    Adan viloyati (1963—1967)
  • Beyxan amirligi
    Beyxan amirligi
  • Dala amirligi
    Dala amirligi
  • Fazliy sultonligi
    Fazliy sultonligi
  • Pastki Yaffa
    Pastki Yaffa
  • Lahej sultonligi
    Lahej sultonligi
  • Vahodiy sultonligi
    Vahodiy sultonligi

Yaman Xalq Demokratik Respublikasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yaman Xalq Demokratik Respublikasi bayrogʻi (arabcha: جمهورية اليمن الديمقراطية الشعبية｜ Ealam Jumhuriyat al-Yaman al-Dīmuqrāṭīyah ash-Shaʼbīyah partiyasi bilan (arab Arabistoni sotsialistik partiyasi)).[16]

Bayroq 1967-yil 30-noyabrda, Janubiy Yaman Buyuk Britaniyadan mustaqilligini eʼlon qilganida, 1990-yilda Yaman birlashishiga qadar qabul qilingan. 1994-yilda Yaman Demokratik Respublikasi mavjud boʻlgan davrda yana bir necha oy davomida ishlatilgan. Bugungi kunda Janubiy Yaman bayrogʻidan Janubiy Harakat va Janubiy Oʻtish Kengashining separatist tarafdorlari foydalanadi.

  • Yaman Xalq Demokratik Respublikasi bayrog'i (1967—1990)
    Yaman Xalq Demokratik Respublikasi bayrog'i
    (1967—1990)
  • Yaman Xalq Demokratik Respublikasi bayrog'i (1967—1990) Başkanlık Bayrağı
    Yaman Xalq Demokratik Respublikasi bayrog'i
    (1967—1990)
    Başkanlık Bayrağı
  • Yaman Sotsialistik partiyasi bayrog'i
    Yaman Sotsialistik partiyasi bayrog'i

Boshqa bayroqlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Prezident kuchlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Yaman Prezident kuchlari
    Yaman Prezident kuchlari

Yaman Prezident qalʼasi Yamanning rasmiy ramzlaridan biri boʻlib, Yaman, Yaman prezidentligi va prezidentini ifodalaydi. Fors Yaman bayrogʻi va Yaman gerbining birikmasidir.

Qurolli kuchlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Yaman qurolli kuchlari bayrog'i
    Yaman qurolli kuchlari bayrog'i
  • Yaman quruqlik kuchlari bayrog'i
    Yaman quruqlik kuchlari bayrog'i
  • Yaman dengiz floti bayrog'i
    Yaman dengiz floti bayrog'i
  • Yaman havo kuchlari bayrog'i
    Yaman havo kuchlari bayrog'i
  • Respublika gvardiyasi bayrogʻi
    Respublika gvardiyasi bayrogʻi

Federal bayroqlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Milliy muloqot konferensiyasidan soʻng Yaman federal boshqaruv shakliga oʻtdi. Shunday qilib, mamlakat 6 ta alohida mintaqaga boʻlingan.[17]

  • Aden viloyati bayrog'i.
    Aden viloyati bayrog'i.
  • Hadramout viloyati bayrog'i.
    Hadramout viloyati bayrog'i.
  • Janad tumani bayrog'i.
    Janad tumani bayrog'i.
  • Saba tumani bayrog'i.
    Saba tumani bayrog'i.
  • Tahama tumani bayrog'i.
    Tahama tumani bayrog'i.

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ „Yemen“. www.crwflags.com. 27 haziran 1997da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 16 nisan 2022.
  2. ↑ „Pan-Arab Colours“. www.crwflags.com. 9 aralık 2013da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 16 nisan 2022.
  3. ↑ 3,0 3,1 „YE“. markodehaeck.free.fr. 12 ağustos 2017da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 15 haziran 2022.
  4. ↑ „Turkey“. www.crwflags.com. 27 haziran 1997da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 16 nisan 2022.
  5. ↑ „flag of Turkey | Britannica“ (İngilizce). www.britannica.com. 8 eylül 2015da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 16 nisan 2022.
  6. ↑ „Ottoman Empire (Turkey, 1299-1923)“. www.crwflags.com. 13 ekim 1997da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 16 nisan 2022.
  7. ↑ 7,0 7,1 „Vexilla Mundi“. www.vexilla-mundi.com. 21 eylül 2020da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 22 haziran 2022.
  8. ↑ 8,0 8,1 „Yemen“. eh.lenin.ru. 1 mayıs 2007da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 16 haziran 2022.
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 „Kingdom of Yemen (1918—1962)“. www.fotw.info. 9 temmuz 2020da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 12 nisan 2022.
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 10,4 „Al Jumhuriya Al Yamaniya“. markodehaeck.free.fr. 12 ağustos 2017da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 19 haziran 2022.
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 „Drapeaux et emblèmes du pouvoir“ (Fransızca). 22 haziran 2022da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 22 haziran 2022.
  12. ↑ 12,0 12,1 „Yemen Mutawakkilite Kingdom flag color codes“ (İngilizce). www.flagcolorcodes.com. Qaraldi: 7 ağustos 2022.
  13. ↑ „İslam'ın beş şartı“ (Türkçe). Google Arts & Culture. 21 temmuz 2022da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 21 temmuz 2022.
  14. ↑ „علم المملكة المتوكلية اليمنية“. 21 temmuz 2022da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 21 temmuz 2022.
  15. ↑ „Yemen Arms“. www.hubert-herald.nl. 7 mayıs 2012da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 21 haziran 2022.
  16. ↑ „Pan-Arab Colours“. www.crwflags.com. 9 aralık 2013da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 16 nisan 2022.
  17. ↑ „Yemen to become federation“ (İngilizce). www.aljazeera.com. 12 ocak 2021da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 16 nisan 2022. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Yaman_bayrog‘i&oldid=3750003" dan olindi