Woody Allen
| Woody Allen | |
|---|---|
 | |
| Tavalludi |
Allan Stewart Konigsberg 30-noyabr 1935-yil New York City, U. S. |
| Fuqaroligi | AQSh |
| Kasbi | kinorejissyor, yozuvchi, aktyor va komediyachi, |
| Faoliyat yillari | 1956-yillar hozirga qadar |
| Turmush oʻrtogʻi |
|
| Bolalari | 5 nafar, shu jumladan: Dylan Farrow, Ronan Farrow and Moses Farrow |
| Otasi | Martin |
| Onasi | Nettie Königsberg |
Heywood „Woody“ Allen — amerikalik kinorejissyor, yozuvchi, aktyor va komediyachi, (Allan Styuart Konigsberg, 1935-yil 30-noyabrda tugʻilgan. Uning faoliyati oltmish yildan ortiq davom etgan va bir nechta Oscar mukofoti sovrindori boʻlgan. U oʻz faoliyatini 1950-yillarda televideniye uchun material yozishni boshlagan, asosan "Sizning shoularingiz" (1950—1954-yillarda) Mel Brooks, Carl Reiner, Larry Gelbart va Neil Simon bilan birga ishlagan. Shuningdek, u qisqa hikoyalar aks ettirilgan bir nechta kitoblarni nashr etdi va The New Yorker uchun hazil-mutoyiba asarlarini yozadi. 1960-yillarning boshida u Greenwich qishlogʻida Lenny Bruce, Elaine May, Mike Nichols va Joan Rivers bilan birga stend-up komediyachi sifatida ishtirok etdi. U yerda u monolog uslubini (anʼanaviy hazillardan koʻra) va oʻziga ishonmaydigan, aqlli, gʻazablangan nabbish shaxsini ishlab chiqdi[1] U 1960-yillarning oʻrtalari va oxirigacha uchta komediya albomini chiqardi va oʻzining 1964-yilgi „Woody Allen“ nomli komediya albomi uchun „Eng yaxshi komediya albomi“ nominatsiyasi uchun Grammy mukofotiga sazovor boʻldi[2]. 2004-yilda Comedy Central Allenni 100 ta eng zoʻr komediyachilar roʻyxatida toʻrtinchi oʻrinni egalladi[3]. Buyuk Britaniyada oʻtkazilgan soʻrovnoma sababli Allenni uchinchi eng buyuk komediyachi deb topishgan[4].
Yoshligi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Allen Stewart Konigsberg[5]1935-yil 30-noyabrda New-York shahrida tugʻilgan. Uning oilasi Brooklynda yashagan boʻlsada, u Bronxdagi Mount Eden kasalxonasida tugʻilgan[6]. U yahudiy boʻlgan[7]. Allenning ota-onasi Nettie (née Cherry; 1906-2002), uning oilasiga qarashli delicatessen buxgalteriyasi va Martin Konigsberg (1900—2001) zargarlik oʻymakorli va ofitsiant boʻlgan[8]. Uning bobosi va buvisi Avstriya va Litvaning Panevezis shahridan AQShga koʻchib kelganlar. Ular nemis, ibroniy va yahudiy tillarida gaplashgan[9][10]. U va uning singlisi, kino prodyuseri Letti Bruklinning Midwood mahallasida ulgʻayib, oʻsgan[11]. Ularning ikkala ota-onasi ham Manhattanning Quyi Sharq tomonida tugʻilib oʻsgan[5].
Faoliyati[tahrir | manbasini tahrirlash]
Komediya yozuvchisi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Allen 15 yoshida qisqa hazillar yozishni boshladi va keyingi yil ularni turli xil Broadway yozuvchilariga, ular biron bir narsani sotib olishni xohlashlarini bilish uchun yuborishni boshladi. Oʻsha yozuvchilardan biri „Yigitlar va qoʻgʻirchoqlar“ kitobining ham muallifi Abe Berrows edi: „Voy! Uning buyumlari koʻzni qamashtirardi“ deya fikrini bayon etadi. Burrows keyin Allenga Sid Caezar, Fil Silvers va Piter Lind Hayesga kirish maktublarini yozdi, ular darhol Allenga faqat Burrows namunalari sifatida kiritilgan hazillar uchun esa alohida chek yuboradi[12].
Stand-up komediyachisi[tahrir | manbasini tahrirlash]
1960-yildan 1969-yilgacha Allen komediya yozuvini toʻldirish uchun komediyachi sifatida ishtirok etdi. U Greenwich qishlogʻi atrofidagi turli joylarda, jumladan, The Bitter End va Cafe Au Go Goʻda Lenny Bruce, Mike Nichols va Elaine May jamoasi, Joan Rivers, George Carlin, Richard Pryor, Dick Cavett, Bill Cosby kabi zamondoshlari bilan birga ishlagan. Mort Sahl (uning shaxsiy sevimlisi), shuningdek, Bob Dylan va Barbra Streisand kabi kunning boshqa rassomlari bilan ham faoliyati olib borgan[13]. Komediyachi Milton Berlening taʼkidlashicha, Allenga stend komediyasiga kirishni taklif qilgan va hatto uni Village Vanguardda ham tanishtirgan ekan[14]. Komediya tarixchisi Gerald Nachmanning yozishicha, Allen birinchi boʻlib stend-up qilgan boʻlsada, oxir-oqibat 1960-yillarda boshqalardan koʻra koʻproq taʼsir koʻrsatdi va stand komediyasini qayta belgilab berdi: „U uni madaniy va psixologik mavzudagi tishlash, shafqatsizlarcha halol satirik sharhga aylantirishga yordam berdigan, zamon tenori“ deya taʼrif bergan edi[12].
Allen oʻzining stand-up harakati uchun tashvishli, asabiy va intellektual shaxsni rivojlantirdi, bu muvaffaqiyatli harakat uning tungi klublarda va televizorda muntazam kontsertlarini taʼminladi. U komediya monolog janriga yangilik olib keldi va uning stend-komediyasi taʼsirli deb hisoblanadi. Allen birinchi marta 1963-yil 1-noyabrda Johnny Carson ishtirokidagi „Tunnight Show“ da paydo boʻldi va toʻqqiz yildan koʻproq vaqt davomida uning mehmondagi chiqishlari mezbon kursida esa 17 kishini oʻz ichiga olgan edi. Keyinchalik u tungi klubda jonli ijroda yozilgan uchta LP albomini chiqardi: oʻz nomi bilan atalgan Woody Allen (1964-yil), 2-jild (1965-yil) va senator Eugene McCarthyning prezidentlik „The Third Woody Allen“ albomi (1968-yil)saylovi uchun mablagʻ yigʻish marosimida yozilgan[15].
Dramaturg[tahrir | manbasini tahrirlash]
1966-yilda Allen "Suv ichma" pyesasini yozadi. Oʻyinda bosh rollarni Lou Jacobi, Kay Medford, Anita Gillette va Allenning boʻlajak filmdagi hamkasbi Tony Roberts ijro etgan[16]. Rejissyor Howard Morris tomonidan spektaklning filmga 1969-yildagi moslashtirilgan filmida Jackie Gleasonni oʻynagan. U bu versiyadan unchalik mamnun boʻlmagani uchun 1994-yilda Allen Michael J. Fox va Mayim Bialik bilan birga televidenie uchun ikkinchi versiyada rejissyorlik qildi va rol oʻynaydi[17].
.jpeg)
Teatr[tahrir | manbasini tahrirlash]
Oʻzining filmlari bilan mashhur boʻlsada, Allen 1960-yilda "A dan Zgacha" revyu uchun eskizlar yozgan paytdan boshlab, teatrdagi muvaffaqiyatli martabadan zavqlangan. Uning birinchi katta muvaffaqiyati 1968-yilda ochilgan "Suvni ichmang" filmi boʻlib, Broadwayda deyarli ikki yil davomida 598 ta spektakl uchun yugurdi. Uning muvaffaqiyati 1969-yilda Allen va Diane Keaton ishtirokida ochilgan „Play It Again, Sem“ filmida faoliyati davom etdi. Shou 453 ta spektakl uchun oʻynadi va uchta Tony mukofotiga nomzod boʻldi, garchi nomzodlarning hech biri Allenning yozganligi yoki aktyorligi uchun boʻlmagan boʻlsada nomzod boʻla olgan edi[18].
Jazz guruhi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Teatr asarlari[tahrir | manbasini tahrirlash]
Allen rejissyorlik, senariy yozish va filmlarda aktyorlik qilishdan tashqari, Broadweydagi bir qancha teatr spektakllarini yozgan va ijro etgan.
| Yil | Sarlavha | Kredit | Joy |
|---|---|---|---|
| 1960-yil | A dan Z gacha | Yozuvchi (kitob) | Plimut teatri, Brodvey |
| 1966-yil | Suvni ichmang | Yozuvchi | Coconut Grove oʻyin uyi, Florida Marosko teatri, Brodvey |
| 1969-yil | Yana oʻynang, Sem | Yozuvchi va ijrochi (Allan Feliks) | Broadhurst teatri, Brodvey[8] |
| 1975-yil | Xudo | Yoʻq | |
| 1975-yil | Oʻlim | Yoʻq | |
| 1981-yil | Suzuvchi lampochka | Yozuvchi | Vivian Beaumont teatri, Brodvey |
| 1995-yil | Oʻlimga qarshi harakatlar: Central Park West | Yozuvchi | Varete sanʼat teatri, Brodveydan tashqari |
| 2003-yil | Eski Saybruk | Yozuvchi va rejissyor | Atlantic Theatre Company, Off-Broadway |
| 2003-yil | Riverside Drive | Yozuvchi va rejissyor | |
| 2004-yil | Ikkinchi qoʻl xotirasi | Yozuvchi va rejissyor | |
| 2008-yil | Janni Shikki | Direktor | Doroti Chandler paviloni, Los-Anjeles |
| 2011-yil | „Asal oyi moteli“ | Yozuvchi | Brooks Atkinson teatri, Brodvey |
| 2014-yil | Brodvey ustidagi oʻqlar | Yozuvchi (kitob) | Sent-Jeyms teatri, Brodvey |
| 2015-yil | Janni Shikki | Direktor | Teatro Real, Madrid |
| 2019-yil | Direktor | La Skala, Italiya |
Bibliografiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Tengga erishish (1971-yil)
- Tuklarsiz (1975-yil)
- Yon taʼsiri (1980-yil)
- Jinnilikdan himoya: Toʻliq nasr (2007-yil)
- Oddiy anarxiya (2007-yil)
- Hech narsaga qarshi (2020-yul)
- Nol tortishish (2022-yil)
Diskografiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Vudi Allen (Colpix Records, 1964)
- Vudi Allen jild. 2 (Colpix Records, 1965)
- Vudi Allenning uchinchi albomi (Capitol Records, 1968)
- Tungi klub yillari 1964-1968 (United Artists Records, 1972)
- Standup komiksi (Kasablanka rekordlari, 1978)
- Wild Man Blues (RCA Victor, 1998)
Tez orada — Yi Previn[tahrir | manbasini tahrirlash]
Adabiyotlari[tahrir | manbasini tahrirlash]
Keltirilgan asarlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- „Woody Allen on Life, Films and Whatever Works“. National Public Radio (15-iyun 2009-yil).
- Allen, Woody. Rivincite (it). Bompiani, 2004. ISBN 978-88-452-3306-7.
- Allen, Woody. Apropos of Nothing, 1st, Arcade Publishing, 2020. ISBN 978-1-951627-34-8. OCLC 1146226397.
- Bailey, Peter J.. The Reluctant Film Art of Woody Allen. University Press of Kentucky, 2001. ISBN 978-0813190419.
- Baxter, John. Woody Allen: A Biography. New York: Carroll & Graf, 1998. ISBN 978-0786708079.
- Björkman, Stig. Woody Allen on Woody Allen. Faber & Faber, 1993.
- Child, Doreen. Charlie Kaufman: Confessions of an Original Mind. Praeger, 2010. ISBN 9780313358616.
- Ebert, Roger. Roger Ebert's Movie Yearbook 2007. Andrews McMeel Publishing, 2006-yil noyabr. ISBN 978-0-7407-6157-7.
- Evanier, David. Woody: The Biography. New York City: St. Martin's Press, 2015. ISBN 978-1250047267.
- Finch, John. Granada Television--The First Generation. Manchester University Press, 8-noyabr 2003-yil. ISBN 978-0-7190-6515-6.
- Fox, Julian. Woody: Movies from Manhattan. Woodstock, New York: Overlook Press, 1996. ISBN 978-0879516925.
- Galef, David (21–fevral 2003–yil). „Getting Even: Literary Posterity and the Case for Woody Allen“. South Atlantic Review. 64-jild, № 2. 146–160-bet. doi:10.2307/3201987. JSTOR 3201987.
{{cite magazine}}: CS1 maint: date format () - Gross, Terry. „Woody Allen: Blending Real Life With Fiction“. Fresh Air (27-yanvar 2012-yil). 2022-yil 20-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 7-aprel 2012-yil.
- Groteke, Kristi. Mia & Woody: Love and Betrayal. Carroll & Graf, 1994. ISBN 9780786700660. OCLC 1036704501. „After Alison Stickland left Frog Hollow on the afternoon of August 4, she told Casey in passing, "I had seen something at Mia's that was bothering me." What she claimed to have seen was this: In the television room that afternoon, Dylan was sitting on the sofa, and Woody was kneeling on the floor, facing her, with his head in her lap. Casey phoned Mia the next day, August 5, and, in passing, related Alison's remark.“
- Johnson, Lady Bird. A White House Diary. University of Texas Press, 1-noyabr 2007-yil. ISBN 978-0-292-71749-7.
- Kakutani, Michiko (1995). „Woody Allen, The Art of Humor No. 1“. The Paris Review. Fall 1995-jild, № 136. Qaraldi: 14–noyabr 2018–yil.
{{cite magazine}}: CS1 maint: date format () - Lax, Eric. Woody Allen: A Biography. Da Capo Press, 1992. ISBN 978-0-306-80985-9.
- Lax, Eric. Conversations with Woody Allen: His Films, the Movies, and Moviemaking. Alfred A. Knopf, 2009. ISBN 978-1-4000-3149-8.
- Meade, Marion. The unruly life of Woody Allen: a biography. New York: Scribner, 2000. ISBN 978-0-684-83374-3. OCLC 42291110.
- Nachman, Gerald. Seriously Funny: The Rebel Comedians of the 1950s and 1960s. Pantheon Books, 2003. ISBN 978-0-375-41030-7.
- Norwood, Stephen Harlan. Encyclopedia of American Jewish history – Stephen Harlan Norwood, Eunice G. Pollack – Google Books, 2008. ISBN 9781851096381. 24-iyul 2013-yilda qaraldi.
- Stevens, Matt. Script Partners: How to Succeed at Co-Writing for Film & TV: How to Succeed at Co-Writing for Film & TV. CRC Press, March 31, 2016. ISBN 978-1-317-41792-7.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Gross 2012.
- ↑ „Woody Allen – Artist“. The Recording Academy (19-noyabr 2019-yil). Qaraldi: 21-mart 2020-yil.
- ↑ „Comedy Central's 100 Greatest Stand-Ups of All Time“. Everything2.com (18-aprel 2004-yil). 2022-yil 20-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 4-may 2012-yil.
- ↑ Thorpe, Vanessa. „Cook tops poll of comedy greats“. The Guardian (2-yanvar 2005-yil). 2022-yil 20-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 19-yanvar 2018-yil.
- ↑ 5,0 5,1 Lax 1992.
- ↑ The New York Times: Marion Meade. The Unruly life of Woody Allen. Scribner, 2000. ISBN 0-684-83374-3. „decided to deliver the baby in the Bronx, at Mt. Eden Hospital.“
- ↑ „Jewish Virtual Library“.
- ↑ 8,0 8,1 „Woody Allen Biography (1935–)“. Filmreference.com. Qaraldi: 9-mart 2010-yil.
- ↑ Baxter 1998.
- ↑ Norwood & Pollack 2008.
- ↑ Newman, Andy; Kilgannon, Corey. „Curse of the Jaded Audience: Woody Allen, in Art and Life“. The New York Times (5-iyun 2002-yil). 18-iyun 2009-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 16-yanvar 2008-yil. „'I think he's slacked off the last few movies', said Norman Brown, 70, a retired draftsman from Mr. Allen's old neighborhood, Midwood, Brooklyn, who said he had seen nearly all of Mr. Allen's 33 films.“.
- ↑ 12,0 12,1 Nachman 2003.
- ↑ Ramirez, Anthony. „Singing a Sad Song for Their Piano Bar“. The New York Times (19-iyul 2007-yil). 24-avgust 2007-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 25-oktabr 2020-yil.
- ↑ „Milton Berle on meeting Woody Allen“. EMMYTVLEGENDS.ORG. Qaraldi: 19-fevral 2022-yil.
- ↑ „1968 Presidential RaceDemocrats“ (inglizcha). The Pop History Dig. Qaraldi: 27-fevral 2018-yil.
- ↑ „Don't Drink the Water – Broadway Play – Original“. Internet Broadway Database. Qaraldi: 18-iyul 2016-yil.
- ↑ John 1994.
- ↑ The Broadway League. „Internet Broadway Database: Play It Again, Sam Production Credits“. Ibdb (14-mart 1970-yil). Qaraldi: 9-mart 2010-yil.
- ↑ Silsbee. „Jazz review: Woody Allen's New Orleans band at Royce Hall“. Los Angeles Times (30-dekabr 2011-yil). Qaraldi: 15-noyabr 2018-yil.
Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
| Woody Allen haqida Vikipediyaning qardosh loyihalarida koʻproq bilib oling | |
|
Media fayllar Vikiomborda |
|
Iqtibos, maqol va matallar Vikiiqtibosda |
|
Maʼlumotlar toʻplami Q25089 Vikimaʼlumotlarda |
