Sidney demografiyasi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
2016-yilgi aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra Sidneyning asosiy etnik-madaniy jamoalarining geografik taqsimoti[1]
2011-yilgi aholini roʻyxatga olishda Sidney aholisining oʻrtacha yoshining pochta hududi boʻyicha xaritasi

Sidney — Okeaniya qitʼasi, Avstraliyadagi eng gavjum shaharlardan biri hisoblanadi. 2021-yilgi aholini roʻyxatga olishda 5,231,147 kishi oʻzlarini Sidney statistika boʻlimi rezidentlari deb eʼlon qildi – bu Avstraliya umumiy aholisining beshdan bir qismini oʻz ichiga oladi (20,58%). Aholi zichligi har kvadrat kilometrga 2037 kishini tashkil etgan holda, shahar yadrosidan aholi zichligi besh baravar koʻp[2][3].

Sidney Avstraliyaning eng zich joylashgan va ayni paytda eng gavjum shahri ham hisoblanadi. Sidney aholisining oʻrtacha yoshi 37 yoshni tashkil etadi, shuningdek, uy xoʻjaliklari oʻrtacha 2,7 oila aʼzolaridan iborat[4][5].

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Sidneydagi Buyuk ibodatxona, 1878-yilda qurilgan
Yillik Sidney aholisi
1796-yil 2953 [6]
1828-yil 10 815 [7]
1833-yil 16 232
1836-yil 19 729
1841-yil 29 973
1846-yil 38 358
1851-yil 44 240
1856-yil 53 358
1911-yil 629 503 [8]
1954-yil 1 863 217
1961-yil 2 183 231
1971-yil 2 807 828
1981-yil 3 204 696
1991-yil 3 672 855
1996-yil 3 881 136
2001-yil 4 128 272
2006-yil 4 281 988
2011-yil 4 627 345
2016-yil 4 823 991
2021-yil 5 231 147

Sidneyda Yevropa aholi punktlari 1788-yilda paydo boʻla boshlangan va 1800-yilda 3000 ga yaqin mahalliy boʻlmagan aholi yashagan. Shahar aholisining koʻpayishi uchun vaqt kerak boʻldi, yaʼni 1851-yilda uning aholisi atigi 39 000 kishi edi, Melburnda esa 77 000 ni tashkil etgan.

Yigirmanchi asrning boshlarida Sidney Avstraliyaning eng gavjum shahri boʻlgan Melburnni ortda qoldirdi va 1925-yilda million aholi soniga yetdi. Sidney bandargohi koʻprigining ochilishi Sidney bandargohining shimolidagi shaharlarning yanada rivojlanishiga yoʻl ochishga yordam berdi. Urushdan keyingi immigratsiya va bebi-bumdan soʻng 1962-yilga kelib aholi sonining 2 millionga yetishiga yordam bergan. Sidney 20-asr davomida Avstraliyaning eng gavjum shahri boʻlib qoldi va bu mavqeni 21-asrning koʻp qismida saqlab qolishi kutilmoqda[9].

2021-yil avgust oyidagi Avstraliya aholini roʻyxatga olishda Sidney aholisi 5 million kishiga yetgan[2].

Aholi zichligi[tahrir | manbasini tahrirlash]

2016-yilgi aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra, toʻr bloklari boʻyicha Sidney aholisi zichligi (MB).

Sidney tarixan oʻzining kam aholi zichligi bilan ajralib turgan. Shahar asoschilari tomonidan qarovsiz hisoblagan yerlar bilan oʻralgan Sidney shahrida avvallari yerdan foydalanish nisbatan past boʻlgan. Kelgusida yanada rivojlantirishlarni amalga oshirish maqsadida hukumat tomonidan shahar chetidagi yangi yerlarning boʻshatilishi Sidney tarixida aholi soning qisqarishiga olib keldi[10][11].

Koʻp millatlilik[tahrir | manbasini tahrirlash]

Tugʻilgan mamlakati (2021)[12] Tugʻilgan joyi Aholi
Avstraliya 2 970 737
Materik Xitoy 238 316
Hindiston 187 810
Angliya 153 052
Vetnam 93 778
Filippin 91 339
Yangi Zelandiya 85 493
Livan 61 620
Nepal 59 055
Iroq 52 604
Janubiy Koreya 50 702
Gonkong SAR 46,182
Janubiy Afrika 39 564
Italiya 38 762
Indoneziya 35 413
Malayziya 35 002
Fiji 34,197
Pokiston 31 025

1840-1930-yillar orasida Sidneyga kelgan muhojirlarning aksariyati ingliz, irlandlar yoki xitoyliklar boʻlgan. Quyida 2021-yilgi aholini roʻyxatga olishda keng tarqalgan millatlar berilgan[13]:

2021-yilgi aholini roʻyxatga olishda Sidneyda aksariyati chet elda tugʻilgan 2 260 410 kishi istiqomat qilgan, Sidney aholisining 43,2% ni[2], Vankuverdan (42,5%), Los-Anjelesdan (37,7%), Nyu-Yorkda (37,5%), Chikago (20,7%), Parij (14,6%) va Berlin (13%) oʻz ichiga oladi. Ham onasi, ham otasi Avstraliyada tugʻilganlar aholining atigi 31,0 foizini tashkil etgan[2]. Sidney dunyodagi eng koʻp immigrantlar soni boʻyicha sakkizinchi oʻrinda turadi. Eng koʻp vakillik bilan tugʻilgan xorijiy mamlakatlar – Xitoy, Hindiston, Angliya, Vetnam va Filippin[2].

Sidney aholisining 42,0 foizi uyda ingliz tilidan tashqari oʻz ona tilida soʻzlashadi, ular orasida mandarin (5,0 foiz), arab (4,2 foiz), kanton (2,8 foiz), vetnam (2,2 foiz) va hind (1,5 foiz) tillari eng keng tarqalgan[2].

2021-yilda aholining 1,7 foizi, yaʼni 90 939 kishi mahalliy avstraliyaliklar (aborigen avstraliyaliklar va Torres boʻgʻozi orollari) ekanligi aniqlangan[2].

Sidney Livan, Fiji, Koreys va Nepal kabi bir qator muhojir jamoalari uchun asosiy markaz boʻlgan[15]. Masalan, Avstraliyaning 25 000 kishilik Nepal jamoalari[16] Sidneyda toʻplangan[17]. Avstraliyadagi har oʻn livanlik muhojirdan yetti nafari Sidneyda yashaydi[15]. Sidneyda Gana jamoalari kam sonli boʻlishiga qaramay, Gana cherkovlarining gʻayrioddiy sezilarli darajada ortgani taʼkidlangan[18]. Bundan tashqari, Katta Gʻarbiy Sidney hududidagi Feyrfild shahri chekkasi yashovchi Ossuriya nasroniylarining etnik jamoasidir, bu yerda ular shahar atrofidagi eng katta etnik guruh hisoblanadi, shuningdek, ular Fairfield Heights, Prairiewood va Greenfield Park atrofidagi hududlarga ham egalik qilishadi[19]. Sidneyda rumiylar jamoasi ham bor[20].

Din[tahrir | manbasini tahrirlash]

2021-yilgi aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra, dinga nisbatan qilingan soʻrovnomalarga eng koʻp berilgan javoblar xristian (29,4%), buddizm (23,6%), hinduizm (3,6%), islom (2,3%) va iudaizm (0,4%) oʻz ichiga olgan. Xristian deb javob berganlar orasida eng keng tarqalgan mazhablar katolik (15,1%) hamda anglikan (3,9%) boʻlib, respondentlarning 4,0 foizi „Shunchaki xristian: Chuqur aniqlashtirilmagan“ deya javob bergan[21].

„Diniy betaraf“ deb javob berganlar ulushi 40,2 foizni tashkil etgan. Bu koʻrsatkich besh yil avval 38 foiz boʻlgan[22].

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ „“Census of Population and Housing - Cultural Diversity, 2016, TableBuilder”“. Australian Bureau of Statistics (ABS).
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 {{cite web|url=https://www.abs.gov.au/census/find-census-data/quickstats/2021/1GSYD |work=Australian Bureau of Statistics|date=10 August 2021|accessdate=14 July 2022|
  3. ↑ „3218.0 – Regional Population Growth, Australia, 2014–15: Media Release Sydney on target to Take Five“. Australian Bureau of Statistics (2016-yil 30-mart). 2017-yil 28-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 27-oktyabr.
  4. ↑ „National Regional Profile: Sydney (Statistical Division)“. ABS.gov.au. 2019-yil 19-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 13-iyun.
  5. ↑ „2032.0 – Census of Population and Housing: Australia in Profile – A Regional Analysis, 2001“, Australian Bureau of Statistics, 2004-01-16
  6. ↑ „3105.0.65.001 - Australian Historical Population Statistics, 2006“. Australian Bureau of Statistics (2006-yil 23-may). Qaraldi: 2011-yil 21-noyabr. Table 1. Population by sex, states and territories, 31 December 1788 onwards
  7. ↑ „CENSUS.“. New South Wales Government Gazette (1857-yil 28-mart), s. x. Qaraldi: 2020-yil 28-aprel.
  8. ↑ „Australian Historical Population Statistics, 2008“. Australian Bureau of Statistics (2008-yil 5-avgust). Qaraldi: 2011-yil 21-noyabr.
  9. ↑ „3222.0 – Population Projections, Australia, 2006 to 2101“. Australian Bureau of Statistics (2008-yil 4-sentyabr). Qaraldi: 2011-yil 21-noyabr.
  10. ↑ Forster, Clive A. Australian cities: continuity and change. Oxford University Press, 1995. ISBN 978-0-19-553565-5. 
  11. ↑ 1217.0.55.001 – Glossary of Statistical Geography Terminology, 2003, Australian Bureau of Statistics, 2003
  12. ↑ „2021 Greater Sydney, Census Community Profiles | Australian Bureau of Statistics“. Abs.gov.au. Qaraldi: 2022-yil 2-iyul.
  13. ↑ „2021 Greater Sydney, Census Community Profiles | Australian Bureau of Statistics“.
  14. ↑ Statistics, c=AU; o=Commonwealth of Australia; ou=Australian Bureau of „Feature Article - Ethnic and Cultural Diversity in Australia (Feature Article)“. www.abs.gov.au (1995-yil yanvar).
  15. ↑ 15,0 15,1 „2016 Census Community Profiles - Greater Sydney“. Australian Bureau of Statistics. 2018-yil 18-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 18-mart.
  16. ↑ „People in Australia who were born in Nepal“. Australian Bureau of Statistics. 2017-yil 12-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 14-sentyabr.
  17. ↑ „People in Greater Sydney who were born in Nepal“. Australian Bureau of Statistics. 2017-yil 12-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 14-sentyabr.
  18. ↑ „Patriotic to a fault“. Australian Broadcasting Corporation.
  19. ↑ B. Furze, P. Savy, R. Brym, J. Lie, Sociology in Today’s World, 2008, p. 349
  20. ↑ Jupp, James. The Australian People: An Encyclopedia of the Nation, Its People and Their Origins, October 2001. ISBN 9780521807890. 
  21. ↑ „Christianity in Sydney: A Comprehensive Analysis of Religious Affiliation in the 2021 Census“. www.microburbs.com.au. Qaraldi: 2023-yil 19-iyun.
  22. ↑ „People & Lifestyle Sydney NSW 2000“. www.microburbs.com.au. Qaraldi: 2023-yil 19-iyun. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Sidney_demografiyasi&oldid=4178453" dan olindi