Kalsa
'Kalsa yoki Mandamento Tribunali-Siciliya Palermo shahrining tarixiy kvartalidir. Ba'zan uni la Kalsa' yoki Kalsa deb atashadi.
Nomlari[tahrir | manbasini tahrirlash]
Mahallaning umumiy nomi Kalsa, tumanning tarixiy Arabiy nomi, al-Khāliṣa (الخالصة) dan kelib chiqqan, bu "sevilgan" ma'nosini anglatadi "Discovering the Kalsa". Best of Sicily. Retrieved December 26, 2017.</ref>. Kvartalning rasmiy nomi, Mandamento Tribunali, "sudlar okrugi" degan ma'noni anglatadi, Palazzo Chiaramonte-Sterida inkvizitsiya sudlari mavjudligidan kelib chiqqan.
Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Qadimgi tarix[tahrir | manbasini tahrirlash]
Qadim zamonlarda hozir Kalsa deb nomlanuvchi hududning katta qismi suv ostida edi. Hamilkar va Gannibal Yunonistonning Himera shahriga hujumga tayyorgarlik ko'rayotganda o'z kemalarini u erga qo'yardilar. Foiniklar va Kartaginliklar tomonidan egallab olingan Pun shaharining devorlari bir vaqtlar Papirus va Kemoniya daryolarining uchrashuvigacha, hozirgi Roma yo'li va Vittorio Emanuele yo'li kesish joyida joylashgan[1].
O'rta asrlarda[tahrir | manbasini tahrirlash]
To'qqizinchi asrda qurilgan Al-Xalesa Evropadagi birinchi rejalashtirilgan arab aholi punktlaridan biri edi. Bu 1072-yilda normandlar tomonidan bosib olinganidan oldin arablar hukmronligi ostida bo'lgan Balarm shahrining ma'muriy markazi edi. o'z bazasini Al-Kasrdan (hozirgi Kassaro yoki qal'a tumani) Al-Xalesaga ko'chirdilar va port yaqinida mustahkam saroy qurdilar.
970-yillarda Palermo Qahiro yoki Kordobadagi katta musulmon shahriga aylandi. Al-Xalesada amir va uning saroyi turar joyidan tashqari, arsenal va qamoqxona, hammom, masjid va hukumat idoralari mavjud edi. Bu hududda do'konlar va bozorlar yo'q edi. Shahar to'rtta darvoza bilan o'rab olingan, eng mashhurlari qirg'oqdagi Bab al-bahr yoki Dengiz darvozalari edi[2].
Al-Xalesaning markazi hozirgi Piazza Kalsa yaqinida joylashgan. Meydanning hozirgi "Arabisk" me'mori, masalan, yunon darvozalari, 16-asrdagi Ispaniya mo'rlarning tiklanish harakatlari natijasida yaratilgan va uni to'g'ridan-to'g'ri Balarm amirligidan kuzatib bo'lmaydi. Bu hududda hali ham XI-asrda bo'lgani kabi tor va burchakli ko'chalar mavjud[1].
Normannlar Palermoni egallab olganidan so'ng, ular bosh qarorgohlarini yuqori joyga, Cassaroga ko'chirishni afzal ko'rishdilar [3]. bozorlar[4] masjidlar bilan arab mahallaga aylandi, lekin oxir - oqibat, xuddi Sitsiliyaning qolgan qismida bo'lgani kabi, 13-asr boshida islom oroldan yo'q bo'lib ketadi.
Ikkinchi jahon urushi va undan keyin[tahrir | manbasini tahrirlash]
Kalsa tumani Ikkinchi Jahon urushi paytida kuchli bombardimon qilingan va o'nlab yillar davomida tashlab ketilgan. Bu kambag'al bosqinchilarni o'ziga tortdi, ularning ko'plari bombardimon qilingan xarobalarda yashagan[5]. [6]Sitsiliyalik-amerikalik yozuvchi Dodisi Azpadu uni “arab gettosi” deb ta’riflaydi. O'shandan beri hudud qayta tiklandi va unda san'at galereyalari, qayta tiklangan cherkovlar va saroylar va boshqa turistik diqqatga sazovor joylar joylashgan[7].
Geografiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Kalsa quyidagilar bilan chegaradosh:
- G'arbga Maqueda yo'li
- Linkoln yo'li bilan janubiy
- Sharqqa Italiya shahri
- Vittorio Emanuele yoki Kasaro yo'li shimoliy
Madaniyati[tahrir | manbasini tahrirlash]
Yoz oqshomlarida Qalsa ko'chalarida Kals'art san'at festivali o'tkaziladi.
Yodgorliklar[tahrir | manbasini tahrirlash]
|
Churches
City gates
Palaces
|
Theatres
Public squares
|
Fountains
Oratories
Other sights
|
Taniqli odamlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Dodici Azpadu, Nyu-Yorkda tug'ilgan amerikalik romanschi. Uning oilasi Kalsadan ko'chib o'tgan.
- Paolo Borsellino, anti-mafiya hakami.
- Tommaso Buscetta, mafiya boshlig'i va pentito.
- Giovanni Falcone, anti-mafiya hakami.
- Leandro Rinaudo, futbolchi va murabbiy.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ 1,0 1,1 Trabia. „Discovering the Kalsa“. Best of Sicily. Qaraldi: 2017-yil 26-dekabr. Trabia, Carlo. "Discovering the Kalsa". Best of Sicily. Retrieved December 26, 2017.
- ↑ Dummett, Jeremy. Palermo, City of Kings: The Heart of Sicily. I.B.Tauris, 2015 — 18 bet. ISBN 9780857737168. Dummett, Jeremy (2015). Palermo, City of Kings: The Heart of Sicily. I.B.Tauris. p. 18. ISBN 9780857737168.
- ↑ Abulafia, David. Frederick II: A Medieval Emperor. London: Allen Lane, 1988. ISBN 0-7139-9004-X.
- ↑ Dummett (2015), p. 41.
- ↑ Ragusa, Kym. The Skin Between Us: A Memoir of Race, Beauty, and Belonging. W. W. Norton & Company, 2006 — 151 bet. ISBN 9780393609554.
- ↑ Dummett (2015), p. 128.
- ↑ „Dodici Azpadu Biography“. Smashwords. Qaraldi: 2017-yil 27-noyabr.
Koordinatalari: 38°06′58″N 13°22′08″E / 38.11611°N 13.36889°E G O
