Bolani tarbiyalashdan bosh tortish
 | Bu maqola avtomat tarjima qilingan yoki mashina tarjimasi tayinli oʻzgartirishsiz chop etilgani eʼtirof etilmoqda. Tarjimani tekshirib chiqish hamda maqoladagi mazmuniy va uslubiy xatolarini tuzatish kerak. Siz maqolani tuzatishga koʻmaklashishingiz mumkin. (Shuningdek, tarjima boʻyicha tavsiyalar bilan tanishib chiqishingiz mumkin.) DIQQAT! BU OGOHLANTIRISHNI OʻZBOSHIMCHALIK BILAN OLIB TASHLAMANG! Maqolaning originali koʻrsatilinmagan. |
Bolani tarbiyalashdan bosh tortish – ota-onalarning ota-ona huquqlaridan ixtiyoriy ravishda voz kechishi hisoblanadi.
Tibbiy va ijtimoiy xodimlarning qarmogʻiga „tashlangan“ bola, yaʼni bola tugʻilganda ota-onasi tarbiyasi va taʼminotidan rasman voz kechgan bola "refusenik " deb ataladi. Rossiyalik koʻngillilar bolalar taʼlim muassasalarini tugatmagan va kasalxonalarda yashash uchun qolgan yetimlarni refusenik deb atashadi.[1][2]
Koʻpincha yolgʻiz ona oʻz farzandini tashlab ketadi. Tugʻruqxonada yoki kasalxonada ayol yangi tugʻilgan chaqaloqqa gʻamxoʻrlik qilishni davlatga topshirib, ota-onalik huquqidan voz kechish toʻgʻrisida ariza yozadi. Tashlab ketilgan bolalar yoki yetimlardan farqli oʻlaroq, rad etilganlarning ota-onalari rasman maʼlum boʻladi. „Tashlab ketilgan“ maqomini olgan bolani mehribonlik uyiga yuborish yoki oilaga topshirish kerak, ammo hujjatlarni rasmiylashtirishning kechikishi, ixtisoslashtirilgan muassasalarning yetishmasligi va ularda joy yetishmasligi tufayli bolalar kasalxonalarda qolmoqda[3]. Bunday qadamning odatiy asosi bolaning kasalligi hisoblanadi. Ammo juda sogʻlom bolalar koʻpincha tashlab ketiladi: yomon moliyaviy ahvol, uydagi beqarorlik yoki voyaga yetmagan onalar – istalmagan homiladorlik uchun taʼqiblardan qoʻrqish bolalarni tashab ketishning asosiy sababi boʻladi.
Qonunchilik kasalxonaga yotqizilganlarni oʻqitish va moliyalashtirishni oʻz zimmasiga olmaydi. Bolalar eʼtibor va muloqotning jiddiy yetishmasligini boshdan kechiradilar, bu esa hissiy ochlikka olib keladi, ular koʻp vaqtlarini[4] yoʻqotadilar, deyarli hech qachon koʻchaga chiqmaydilar, shaxsiy buyumlari, gigiena vositalari va parvarishlash mahsulotlari bilan yetarli darajada taʼminlanmaydilar[5].
Bugungi kunda shifoxona xodimlaridan tashqari, faqat maxsus maktabni tamomlagan mehribon opa-singillar vijdonan harbiy xizmatchilarni rasmiy ravishda jalb qilishlari va ularga gʻamxoʻrlik qilishlari mumkin[6]. Rad etuvchilar koʻpincha keyingi hayotlarida haqorat, taʼqib va nafrat bilan uchrashadilar. Kasalxonalarda yopiq joylarda uzoq vaqt oʻtkazish bu bolalarning aqliy va psixologik rivojlanishiga salbiy taʼsir qiladi[7].
Psixologlar onaning irodasini bunday ifodalashga toʻsqinlik qiladigan qonunlarni kuchaytirishdan ogohlantiradilar. Bolaga nisbatan kattaroq tahdid – qotillik, bugungi kunda ham xuddi shu sabablarga koʻra sodir boʻladi.
Statistika[tahrir | manbasini tahrirlash]
Rossiya Federatsiyasining taʼlim, qoʻshimcha taʼlim va bolalarni ijtimoiy himoya qilish sohasidagi davlat siyosati departamentining 2007-yilda nashr etilgan maʼlumotlariga koʻra, Rossiyada kasalxonalar, boshpanalar va boshqa vaqtinchalik muassasalarda 11 388 nafar yetim bolalar borligi aniqlangan.[8]
Rossiyada 2245 ta tugʻruqxona va boʻlimlar mavjud boʻlib, yillik bolalardan voz kechishlar soni 10mingtadan 11 minggacha nafarni tashkil qiladi. Shunday qilib, har bir tugʻruqxonada yiliga taxminan beshta rad etish mavjud. Shaharlarda rad etishlar soni qishloq joylarga qaraganda koʻproqligi aniqlangan.[9]
2008-yilda 550 dan ortiq chaqaloq Moskva tugʻruqxonalarida onalari tomonidan tashlab ketilgan. Shu bilan birga, har uchinchi ona ota-onalik huquqidan voz kechganligini yozma ravishda bildirmagan va oʻzi dunyoga keltirgan bolani asrab olishga rozilik bermagan, bu esa bolalarni oilaga joylashtirishni kechiktiradi va ularning ota-onalik huquqidan foydalanishiga yoʻl qoʻymaydi. Ota-ona qaramogʻisiz qolgan bolalar uchun imtiyozlar va kafolatlar mavjud[10].
Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Farzand asrab olish
- Bola huquqlari
- Refuseniklar. RU
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „«Узники больничных палат»“. 2008-yil 28-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 15-mart.
- ↑ „«Благотворительная акция в пользу детей-отказников»“. 2009-yil 27-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 15-mart.
- ↑ „«Отверженные»“. 2008-yil 30-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 21-mart.
- ↑ „Kroxi neschastya“
- ↑ „«Прописаны в палатах»“. 2008-yil 14-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 21-mart.
- ↑ „«Как помочь детям-„отказникам“?»“. 2009-yil 12-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 12-aprel.
- ↑ „Filtr miloserdiya“
- ↑ "„Bolnichnie“ deti"
- ↑ „«„Диалог“ о матерях и детях-подкидышах»“. 2019-yil 7-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 23-iyul.
- ↑ „«Детей в московских роддомах бросают приезжие из стран СНГ»“. 2009-yil 18-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 1-noyabr.
Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- "Kim beshik kuylaydi? " Novosibirskda chaqaloqlarni tashlab ketishning oldini olish haqida film
- „Onaning deviant xatti-harakati (bolani tashlab ketish holatini fanlararo tahlil qilish tajribasi)“ V. I. Brutman, A. Ya. Varga, M. S. Radionova, O. G. Isupova, Moskva psixoterapevtik jurnali 1996 yil, No 4 (14), 81-98-betlar.