Begim Ana minorasi
| Begim Ana minorasi | |
|---|---|
qozoqcha: Бегім ана мұнарасы | |
 | |
| Umumiy maʼlumot | |
| Maqomi | Respublika ahamiyatiga molik tarix va madaniyat yodgorligi |
| Joylashuvi | Orol tumani, Qizilo‘rda viloyati |
| Mamlakat |
 Qozogʻiston |
Begim-ana minorasi — taxminan X- XII asrlardan saqlanib qolgan meʼmoriy yodgorlikdir. Hozirgi Qiziloʻrda viloyati Orol tumani, Yangiqurilish qishlogʻidan janubga tomon 35 km yerda joylashgan.
Tavsifi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Minora xom gʻisht bilan qurilgan, ikki qator pishiq gʻisht bilan (23x26x6) qoplangan. Balandligi 10,5 m. Yuqoriga tomon biroz egilib kelgan sakkizqirrali prizma shaklili, yuqorisi piramida boʻlib kelgan. Oʻrta sathga (taxminan 5,5 — 6 m) minora ustuni tutashgan, undan yuqori xona bor; unga sharqiy tarafdagi kamarli tokcha orqali kiriladi. Minorani yodgorlik uchun yoki qandaydir signal berish, qo‘riqlash uchun qurish mumkin, degan taxmin bor (Malbagar Mendiqulovning fikricha). Bu turdagi oʻrta asr minoralari (Oʻzyn Tam, Saramankoʻsa) Qozogʻistonda kam uchraydi, Markaziy Osiyoda esa umuman yoʻq. Ammo „minora maqbaralari“ deb nomlanuvchi bunday yodgorliklar (13—14-asrlardan keyin) Eron, Turkiya, Ozarbayjonda keng tarqalgan. Bu holat turkiy qabilalarning Orolboʻyidan ushbu mamlakatlarga koʻchishi bilan bogʻliq boʻlishi mumkin.
Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
1979-yili Qozogʻiston tarixi va madaniyat yodgorliklarin muhofaza qilish jamiyatining ekspeditsiyasi (rahbari A.Ospanov) izlangan. Afsona boʻyicha, Begim ona Jankent amirining xotini, nohaq yolgʻanning qurboni boʻlgan.
1982-yili maqbara Qozogʻiston SSR tarixiy va madaniy ahamiyatga ega yodgorliklar roʻyxatiga kiritilgan[1].
1989-yili minora qayta taʼmirlandi[2]. Malbagar Mendiqulovning so‘zlariga ko‘ra, „inshootning ulkan balandligi va gumbaz ostida maxsus supaning borligi, albatta, uning qo‘riqlash maqsadini ko‘rsatadi, ammo, aftidan, uning ancha keyinroq maqbaraga aylantirilgani haqiqatga to‘g‘ri kelmaydi“[3].
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Postanovlenie Soveta Ministrov Kazaxskoy SSR ot 26 yanvarya 1982 goda № 38 „O pamyatnikax istorii i kulturi Kazaxskoy SSR Respublikanskogo znacheniya“
- ↑ Qazaq mәdenietі. Ensiklopediyaliq aniqtamaliq. Almati: „Aruna Ltd.“ JShS, 2005 ISBN 9965-26-095-8
- ↑ Глаудинов Б.. Архитектура Казахстана, 2000 экз, Алма-Ата: Өнер, 2012 — 121—122 bet. ISBN 978-601-209-193-9.