Archi Mur
| Archi Mur | |
|---|---|
| Statistikasi | |
| Vazni | Ogʻir vazn |
| Millati | Amerikalik |
| Tavalludi |
9-oktyabr 1916-yil San Diego, AQSH |
| Vafoti |
9-dekabr 1998-yil (81 yoshda)[1] Kaliforniya, AQSH |
Archi Mur (inglizcha: Archie Moore, toʻliq ismi Archibald Li Rayt; 1916-yil 13-dekabr — 1998-yil 9-dekabr, San Diego, Kaliforniya, AQSh)[2] — amerikalik bokschi, 1952—1960-yillarda yengil vazn toifasida jahon chempioni[3]. BoxRec[4] boʻyicha vazn toifasidan qatʼi nazar, barcha davrlarning eng yaxshi bokschilari reytingida uchinchi oʻrinni egallaydi[5].
Martaba[tahrir | manbasini tahrirlash]
Mur professional debyutini 1935-yil 3-sentabrda Billi Simsga qarshi oʻtkazdi[6].
Archi Mur 36 yoshida Joy Maksimga qarshi jangda hakamlar qarori bilan raqibini magʻlub etib, yarim ogʻir vazn toifasida chempion boʻldi. Bu Archini kubokning eng keksa egasiga aylantirdi[7].
1955-yil 21-sentabrda Mur va Rokki Marsiano oʻrtasida ogʻir vazn toifasida chempionlik jangi boʻlib oʻtdi[8]. Jang Rokkining toʻqqizinchi raundda nokaut bilan gʻalabasi bilan yakunlanadi. Magʻlubiyatdan koʻp oʻtmay, Mur tezda shakllana boshladi. Bir nokautli gʻalaba ikkinchisi ortidan keldi.
1956-yil 5-iyunda u oʻninchi raundda Yolanda Pompeyni nokautga uchratdi va shu bilan chempionlik unvonini qaytarib oldi.
1958-yil dekabr oyida Archi Mur va kanadalik yosh yengil vaznli Ivon Durell oʻrtasidagi qarama-qarshilik yengil vazn tarixida oltin chiziqlar bilan yozilgan. Birinchi duel axloqiy va irodaviy fazilatlarga asoslangan edi. Archi keyingi raundlarda ishonchli ustunlikka ega boʻlish va Yvon ustidan ajoyib gʻalaba qozonish uchun uchta qattiq nokdaunni boshdan kechirdi. Qayta jang Murning hayotiy tajribasi va qatʼiyatliligini isbotladi.
Keyinchalik Archi chempionlik unvonini qoldirib, yengil vazndan ogʻir vaznga oʻtdi. Unda Archi Floyd Patterson chempionligi uchun kurash olib boradi, ammo magʻlubiyatga uchragach, u yana yengil vazn toifasiga qaytishga qaror qiladi.
1962-yil 15-noyabrda Archi Mur Muhammad Ali bilan jang qiladi. Yosh farqi yaqqol koʻrinib turardi, shuning uchun Archi uchun jahon boksining kelajakdagi afsonasiga qarshilik koʻrsatish qiyin edi. Ali Murni uch marta nokautga uchratdi va jang hakami Muhammadga texnik gʻalabani belgilab, jangni toʻxtatishga qaror qildi.
Archi Murning xayrlashuv jangi 1963-yil 15-martda boʻlib oʻtdi. Ushbu jangda Archiga yosh Mayk DeBays qarshilik koʻrsatdi. Tajribaliroq Archi raqibini uchinchi raunddayoq nokautga uchratdi va shu tariqa faoliyatini yakunladi[9].
Sport martabasi 20 yildan ortiq boʻlgan 100 dan ortiq bokschilarning nomlari tarixga maʼlum. 1966-yilda oʻzining 50 yoshini nishonlagan Archi Mur 1936-yildan buyon boks bilan shugʻullanib keladi[10].
Katta yengil vaznli oʻzining katta tajribasi va boks standartlari boʻyicha hurmatli yoshi uchun „Old Mongus“ laqabiga ega boʻldi. 1961-yilda, 44 yarim yoshida, u hali ham yengil vazn toifasini himoya qildi va 1962-yilga kelib Mur dunyodagi eng ogʻir vaznli oʻntalikka kirdi[11].
Faol boksdagi faoliyatini tugatgandan soʻng, Archi Mur Muhammad Alining, keyinroq esa jahon chempioni Jorj Formanning murabbiyi boʻlib ishladi.
Oʻlim[tahrir | manbasini tahrirlash]
Archi Mur 1998-yilda 85 yoshga toʻlishidan toʻrt kun oldin yurak xurujidan vafot etdi. San-Diego krematorium maqbarasida kuydirilgan va dafn etilgan[12].
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Mur-84-yoshida-vafot-etdi/ Boks afsonasi Archi Mur 84 yoshida vafot etdi [sayt ishlamaydi]
- ↑ https://sso.kinopoisk.ru/install?uuid=76578443-05a6-4bc2-b8c4-5714013927c2
- ↑ https://sso.kinopoisk.ru/install?uuid=76578443-05a6-4bc2-b8c4-5714013927c2
- ↑ „BoxRec ratings: world, p4p, active and inactive“. Qaraldi: 23-aprel 2021-yil.
- ↑ https://sso.kinopoisk.ru/install?uuid=76578443-05a6-4bc2-b8c4-5714013927c2
- ↑ https://round7.ru/obzori/archie-moore
- ↑ https://round7.ru/obzori/archie-moore
- ↑ https://round7.ru/obzori/archie-moore
- ↑ http://akter.kulichki.net/boxing/ih/moore.htm
- ↑ http://akter.kulichki.net/boxing/ih/moore.htm
- ↑ http://akter.kulichki.net/boxing/ih/moore.htm
- ↑ https://round7.ru/obzori/archie-moore