Puffino: Versiyalar orasidagi farq

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
Puffin“ sahifasi tarjima qilib yaratildi
(Farq yoʻq)

13-Sentyabr 2023, 06:45 dagi koʻrinishi

Puffinlar Fratercula qushlar sinifiga mansub bo'lib kichik altsidlarning ( auks ) uchta turidan biri. Ular asosan suvga sho'ng'ish orqali oziqlanadigan pelagik dengiz qushlari . Puffinlar qirg'oq bo'yidagi qoyalarda yoki dengizdagi orollarda katta koloniya bo'lib yashaydi vako'payadi, toshlar orasidagi yoriqlarga yoki tuproqdagi chuqurlarga uya qurib ko'payishadi. Ikki tur, tutamli puffin va shoxli puffin Shimoliy Tinch okeanida, Atlantika puffin esa Shimoliy Atlantika okeanida topilgan.

Puffin qushi kichik o'lchamdagi, o'rtacha kaptarning kattaligiga o'xshash. Uning kattaligi taxminan 30 sm, qanotlari taxminan yarim metrga teng. Urg;ochilarining vazni 310 gramm, erkagi biroz ko'proq - 345 gramm.

Puffinning barcha turlari asosan qora yoki qora va oq patlarga, shuningdek ko'payish mavsumida yorqin rangga ega bo'lgan katta tumshug'iga ega bo'ladi. Ular ko'payish mavsumidan so'ng o'z hisoblarining rangli tashqi qismlarini to'kib, kichikroq va xiraroq tumshug'ini qoldiradilar. Ularning qisqa qanotlari suv ostida suzish uchun moslashgan. Havoda ular qanotlarini tez qoqishadi (daqiqasiga 400 martagacha) [1] tez parvozda, ko'pincha okean yuzasida pastlab uchishadi.

Etimologiyasi

Ingliz tilidagi "puffin" - shishgan ma'nosini anglatadi - dastlab "Manks puffin" nomi bilan mashhur bo'lgan, Manks qirg'og'ining ( Puffinus puffinus. Puffin ingliz-normancha so'z ( o'rta inglizcha pophyn yoki poffin ) bo'lib, Manks qirg'oqlarining qurib qolgan qismlarini bildiradi.

Taksonomiyasi

Fratercula turi frantsuz zoologi Mathurin Jak Brisson tomonidan 1760 yilda Atlantika puffin ( Fratercula arctica ) turi sifatida kiritilgan. [2] [3] Fraterkula nomi lotincha fraterculus "sayyor ta'limotchi ruhoniy" so'zi danolingan bo'lib " rohib " degan ma'noni bildiradi [4], chunki puffinning qora va oq patlari rohiblar kiygan liboslarga o'xshaganligi tufayli [5]

Puffinslar uchta turni o'z ichiga oladi. [6] Rhinoceros auklet ( Cerorhinca monocerata ) ba'zan Fratercula turiga kiritiladi [7] va ayrim tadqiqotchilar Lunda jinsiga tutamli puffinni qo'shishganlar [8] Puffinlar va rhinoceros auklet qushi bir-biri bilan chambarchas bog'liq bo'lib, birgalikda Fraterculini kenja oilasini tashkil qiladi. [9]

Eng qadimgi altsid qoldig'i Oregondagi Hydrotherikornis hisoblanadi va, Late Eocene tegishlidir, Aetiya va Uriya qoldiqlari esa Late Miyosenga tegishli. Molekulyar soatlar Paleotsenda Tinch okeanidan kelib chiqqanligini ko'rsatish uchun ishlatilgan. [10] Shimoliy Karolinadagi qoldiqlar dastlab ikkita Fraterkula turiga tegishli deb o'ylangan [11], ammo keyinchalik bir Fraterkula, tutamli puffin va Cerorhinca turlariga kirishi qayta aniqlangan. [12] Yana bir yo'q bo'lib ketgan tur, Dow's puffin ( Fratercula dowi ) Kaliforniyaning Kanal orollarida Late Pleystotsen yoki dastlabki Golosengacha topilgan. [9]

Sietlda, Vashingtonda, tufted puffin

Fraterkulinilar Tinch okeani birinchi kelib chiqgan joyi taxmin qilinadi, chunki bu birinchi navbatda u erdagi xilma-xilligi tufayli; Tinch okeanida ikkita turkumga mansub, Atlantika okeanida faqat bitta tur bor. Puffinlar hayvonlarning aql-idrokining ayrim muhim belgilarini ko'rsatishi aniqlangan. [13] 2020 yil yanvar oyida ayrim tadqiqotchilar Atlantika puffinlari o'zlarini qashilash uchun vosita sifatida tayoqlardan foydalanganligi haqida xabar berishdi. [14] Tinch okeanidagi Fraterculini qazilma qoldiqlari o'rta Miyosengacha cho'zilgan, Cerorhinca ning uchta qazilma turi va materiallar taxminiy ravishda ushbu jinsga tegishli deb hisoblanadi, va o'rta Miosenda Janubiy Kaliforniya va Shimoliy Meksikaning Pliosenning oxirigacha yetadi. Atlantika okeanida miotsen davriga oid hech qanday yozuvlar boʻlmasa-da, Shimoliy Karolinagagi qazilma materialini qayta oʻrganish shuni koʻrsatdiki, dastlabki Pliotsendagi puffinlarning xilma-xilligi Atlantika okeanida ham Tinch okeanida kabi katta boʻlgan. Bu xilma-xillikka Tinch okeanidan puffinlar oqimining oqib kelishi orqali erishildi; keyinchalik turlarning yo'qolishi Panama dengiz yo'lining yopilishiga va Shimoliy Atlantikada kuchli muzlik davrlarining boshlanishi tufayli so'ngi Pliotsendagi yirik okeanografik o'zgarishlar bilan bog'liq deb hisoblanadi. [12]

Hozirgi turlar

Taksonomik ketma-ketlikda turlar
Umumiy va binomial nomlar Rasm Tavsif Diapazon
Atlantika puffini



</br> ( Fratercula arctica )
32 cm (13 in) uzun, 53 cm (21 in) bilan qanotlari kengligi, vazni 380 g (13 oz) . [15] Shimoliy Atlantika: Shimoliy Yevropa qirg'oqlari janubdan shimoliy Frantsiyaga, Britaniya orollari, Farer orollari, Islandiya, Grenlandiya, Norvegiya va Atlantika Kanada, keyin janubdan Meyngacha . Qishlari janubda Marokash va Nyu-Yorkka [8]
Shoxli puffin



</br> ( Fratercula corniculata )
38 cm (15 in) uzun, 58 cm (23 in) bilan qanotlari kengligi, vazni 620 g (1.37 lb) . [15] Shimoliy Tinch okeani: Sibir, Alyaska va Britaniya Kolumbiyasi qirg'oqlari, janubda Kaliforniya va Quyi Kaliforniyada qishlaydi [8]
To'qmoqli puffin yoki to'qmoqli puffin [16]



</br> ( Fratercula cirrhata )
38 cm (15 in) uzun, 63.5 cm (25.0 in) bilan qanotlari kengligi, vazni 780 g (1.72 lb) . [15] Shimoliy Tinch okeani: Britaniya Kolumbiyasi, butun janubi-sharqiy Alyaska va Aleut orollari, Kamchatka, Kuril orollari va Oxot dengizi bo'ylab. Qishlari janubda Xonsyu va Kaliforniyagacha [8]

Tavsif

Puffinlar past bo'yli, kalta qanotli va kalta dumli qushlar boʻlib, ustki qismi qora, pastki qismi oq yoki jigarrang-kulrang. Boshi qora qalpoqli, yuzi asosan oq, oyoqlari to'q sariq-qizil. Ko'paytirish mavsumida katta va rang-barang ko'rinadi. Tumshuqining rang-barang tashqi qismi ko'payish mavsumidan so'ng yo'qoladi, uning ostida kichikroq va zojibasiz haqiqiy tumshuq ko'rinadi. [8] Ajabtovur koʻrinishi tufayli ularni “dengiz masxarabozlari” va “dengiz toʻtiqushlari” deb ham atashadi.

Puffin hayotining ko'p qismi suvda o'tganligi sababli, u ajoyib suzuvchi. Suv ostida parvozdagi kabi qanotlarini silkitib, soniyasiga 2 metr tezlikka erishadi. U 70 metr chuqurlikka sho'ng'iy oladi. U quruqlikda yurishi, hattoki yugurishi ham mumkin, ammo bemalol belkurak.

Ko'payish mavsumini hisobga olmaganda, puffins yakka yoki juft bo'lib yashaydi, qirg'oqdan uzoq masofaga (100 km gacha)

Puffinlar o'zlarining ko'payish mavsumida, kalloniyasi shovqinli bo'lishsa-da, ular dengizda sokin. Ular suv ustida nisbatan baland uchadi,odatda boshqa gagarka 1,6 metr (5,2 fut) bilan solishtirganda 10 metr (33 fut) balandlikda.

Xulq-atvor

Naslchilik

Atlantika puffin, Lundy, Buyuk Britaniya
Farer orollaridagi Atlantika puffinlari



Puffinlar qirg'oqlarda va orollarda koloniyalarda ko'payadi; bir necha hozirgi yoki sobiq orol naslchilik saytlari Puffin oroli deb atashadi. Erkak Atlantika puffin uya quradi va uya joyida kuchli sodiqlikni namoyish etadi. Shoxli puffinning ikkala jinsi ham uyasini qurishga yordam beradi. Shoxli puffin tuyalari odatda chuqurligi taxminan 1 metr (3.3 fut) chuqurlikda bo'lib, maxsus bo'lim bilan tugaydi, tutamli puffin chuquriga olib boradigan tunnel esa 2.75 metr (9.o fut) uzunlikda bo'lishi mumkin. Tutamli va Atlantika puffinlarining uyasi yumshoq tuproqdan iborat bo'lib, unga tunnellar qaziladi; farqli o'laroq, shoxli puffinlarning uya joylari qoyalardagi tosh yoriqlarida bo'ladi. [17] Atlantika puffin uyasi odatda o't, barglar va patlar kabi materiallar bilan qoplangan, lekin ba'zan astarlanmagan. Atlantika pufinining tuxumlari odatda qaymoqrang oq rangga ega, ammo ba'zida tuxum nilufar rangga eg

Ba'zan Atlantika puffinlari quyon qazgan chuqurlarida ko'payadi.Quyonlar ko'payadigan joyda ko'payadi.

Puffinlar uzoq muddatli juftlik aloqalarini yoki munosabatlariga ega yani puffinlar monogam, hayot uchun bitta juftlikni tashkil qiladi. Bahor kelishi bilan, mart-aprel oylarida ular dengizdan koloniyaga qaytib kelishadi.Garchi quruqlikdagi vaqt bu qushlar uchun qulay bo'lmasa-da, ular nasl berish uchun sevimli suv sathidan u erga qaytib kelishlari kerak. Bahorda qushlar uyani qurish uchun eng yaxshi joyni tanlash uchun koloniyaga erta qaytishga harakat qilishadi.Sohilga suzib kelib, ular barcha qorlar erib ketguncha kutib turishadi va keyin qurilishni boshlashadi. Ikkala ota-ona ham bu jarayonda ishtirok etadilar - biri qazish, ikkinchisi tuproqni olib ketish.

Urg'ochisi bitta tuxum qo'yadi va ikkala ota-ona ham tuxumini bosishadi qiladi va jo'jani boqadi (yoki "pufling"). [18] [19] Tuxum bosuvchi ota-ona puffinlar tuxumni qanotlari bilan bosib ushlab yotishadi. Jo'jalar kechasi uchib ketishadi . Jo'jalar ulg'ayguncha puffins uni tabiiy dushmanlardan - burgut, qirg'iy, gulluk va skualardan himoya qiladi. Kunduzi jo'ja uyada o'tiradi, kechasi esa ota-ona uni suvga kuzatib boradi va suzishni o'rgatadi. Bunday g'amxo'rlik bir oydan ozroq davom etadi, keyin esa ota-onalar bolani ovqatlantirishni to'xtatadilar. Uning uyadan uchib, voyaga etmoqdan boshqa iloji yo'q. Ko'plab qushlar puffinning umr ko'rishlariga hasad qilishlari mumkin - bu qush taxminan 30 yil yashaydi.

Barcha tayyorgarlik ishlari tugagach, juftlashuv iyun-iyul oylarida bo'lib o'tadi va urg'ochi bitta oq tuxum qo'yadi. Uning ota-onasi navbati bilan 38-42 kun inkubatsiya qilishadi. Chaqaloq tug'ilganda, ota-onalar birgalikda unga juda zarur bo'lgan ovqat olib kelishadi.

Puffin baliqni og'ziga qo'pol til bilan tutib, birdaniga bir nechta bo'laklarda olib yurish mumkin. Yangi tug'ilgan jo'ja ko'kragida mayda oq nuqta bo'lgan qora paxmoq bilan qoplangan; 10-11 kunida birinchi haqiqiy tuklar paydo bo'ladi. Dastlab, tumshuq ham qora, va faqat kattalar qushida u to'q sariq rangga ega bo'ladi. Tuxumni yorib chiqishdan keyin jo'jalar hayotlarining birinchi yillarini dengizda o'tkazadilar, taxminan besh yildan so'ng nasl berishadi. Tutqunlikda bo'lgan puffinlar uch yoshdan boshlab ko'paygani ma'lum.

Ko'payishdan so'ng, barcha uch tur puffin turlari dengizda qishlaydi, odatda qirg'oqlardan uzoqda va ko'pincha ko'payish joyi oralig'idan janubga cho'ziladi. [8]

Atlantika puffinlarining ko'pchiligining vatani hisoblanadi. [20] Islandiyada 10 millionga yaqin puffin turi borligi aniqlangan. Dunyodagi eng katta puffin koloniyasi Islandiyaning Vestman orollarida joylashgan. Olimlarning tadqiqitlariga ko'ra 2009 yilda uyalar sonini 1,1 million, [21] va u yerdagi puffinlar soni esa 4 millionga yetishini taxmin qilishgan. [20]

Oziqlantirish

Baliq bilan Atlantika puffin

Ko'pgina gagarkalar singari, puffin ham baliq va zooplanktonni iste'mol qiladi, lekin jo'jalarini kuniga bir necha marta asosan kichik dengiz baliqlari bilan boqadi. Puffins baliq va ba'zi mollyuskalar, qisqichbaqalar, qisqichbaqasimonlar bilan oziqlanadi. Baliqdan, ular ko'pincha seld, gerbils, eel, capelin bilan oziqlanadi. Umuman olganda, odatda 7 sm dan oshmaydigan har qanday mayda baliqlar.Bu qushlar suvda ovlashga juda yaxshi moslashgan, sho'ng'in qilishlari va bir daqiqa davomida nafaslarini ushlab turishlari, ular oyoqlari bilan boshqarib, qanotlari yordamida tezlikni oshirib, cho'zilib suzishadi.

Ovni o'sha erda, suv ostida eyishadi. Ammo agar o'lja kattaroq bo'lsa, unda qushlar avval uni sirtga tortib olishadi. Bir sho'ng'in paytida o'lik uchi bir nechta baliqni ushlaydi, kun davomida uning ishtahasi unga taxminan 100-300 gramm ovqat yutishiga imkon beradi.

Puffinlar bir vaqtning o'zida bir nechta (ba'zan o'ndan ortiq) kichik baliqlarni yutib yuboradigan baliqlarni qayta yutilgan ovqatni yana og'ziga qaytarishdan tutish qobiliyati bilan ajralib turadi. Bu ularga oziq-ovqat qidirish uchun uzoqroq sayohat qilish imkonini beradi, chunki ular bir vaqtning o'zida faqat bitta baliq olib yuradigan qushlarga qaraganda jo'jalari uchun ko'proq oziq-ovqat energiyasi bilan qaytib kelishlari mumkin. Bunday xatti-harakat ularning tumshug'ining o'ziga xos ilgak mexanizmi tufayli mumkin bo'ladi, bu esa yuqori va pastki tishlash qirralarini bir nechta burchaklardan birida birlashtirishga imkon beradi.

Hayvonlar boʻyicha mutaxassislar tadqiqotlari shuni ko'rsatdiki 2019-yilda ikkita alohida geografik joylashuvda joylashgan puffitlar tayoqchalar yordamida oʻzlarini qashilab turganliklarini kuzatdilar, bu dengiz qushlarining turli xilnasboblardan foydalanishi ularning asosiy qobiliyatiga ega ekanligini koʻrsatdi. [22] [23]

Odamlar bilan munosabatlar

Ov qilish

Insonlar asosan puffinlar tuxum, patlar va go'sht uchun ovlanadi. Yashash joylarini yo'q qilish va ekspluatatsiya qilish tufayli Atlantika puffinlari populyatsiyasi keskin kamaydi 19-asr va 20-asr boshlarida. Ular Islandiya va Farer orollarida ovlanishda davom etmoqda. [24]

Kerri okrugining Irlandiya sohillari yaqinidagi Blasket orollarida puffinslarning tuxumlarini yig'ib olish tufaylikeskin pasayish kuzatildi. 1953-yilda orollar tashlab ketilgunga qadar orolliklarda yashovchi aholi ochlik darajasida yuqori darajada yashaganliklari natijasida, puffinlar oziq-ovqat uchun ko'p miqdorda ovlangan.

Islandiyada Atlantika puffini milliy ta'omlarning bir qismini hisoblanadi, va bu erda puffin turi qonuniy jihatdan himoyaga qilinmaydi. Puffinlar "osmonda baliq ovlash" deb nomlangan usul bilan ovlanadi, bu baliqlarni dengizga sho'ng'iyotganda katta to'rda tutishni o'z ichiga oladi. Puffinlar go'shtini odatda mehmonxona menyusida topish mumkin. Puffinning yangi yuragi an'anaviy Islandiya noyob sifatida xom holda iste'mol qilinadi. [25] Islandiyaning Grimsi orolida bir kunda ertalab 200 ga yaqin puffinni tutish mumkin. [26]

Tegishli joylar va mahsulotlar

Ingliz orolining Lundi nomi qadimgi Nors tilidagi "puffin oroli" (Lundey) so'zidan kelib chiqqanligiga ishoniladi, [27] garchi muqobil tushuntirish Lundning nusxasi yoki o'rmonli hududga ishorasi taklif qilingan. [28]

"Atlantic puffin" Kanadaning Nyufaundlend va Labrador provinsiyasining viloyat qushi hisoblanadi.

Puffinlar Farer orollarida tansiq hisoblanadi
1978 yildagi Faroese markasidadagi puffin tasviri
AERSRAF
"Yarim puffin" tangasining orqa tomoni, Lundy 1929 yil
"Yarim puffin" tangasining orqa tomoni, Lundy 1929 yil
"One Puffin" tangasining orqa tomoni, Lundy 1929 yil
"One Puffin" tangasining orqa tomoni, Lundy 1929 yil

Ma'lumotnomalar

  1. „Puffin FAQs: 26 Questions About Puffins“. Project Puffin. National Audubon Society. 2012-yil 29-avgustda asl nusxadan arxivlangan.
  2. Brisson, Mathurin Jacques. Ornithologie, ou, Méthode Contenant la Division des Oiseaux en Ordres, Sections, Genres, Especes & leurs Variétés (fr, la). Paris: Jean-Baptiste Bauche, 1760. 
  3. Check-list of Birds of the World Peters: . Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press, 1934 — 358 bet. 
  4. Lewis, Charlton T.; Short, Charles (1879). "frātercŭlus". A Latin Dictionary. Perseus Digital Library. https://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0059%3Aentry%3Dfraterculus. 
  5. Jobling, James A.. The Helm Dictionary of Scientific Bird Names. London: Christopher Helm, 2010 — 164 bet. ISBN 978-1-4081-2501-4. 
  6. {{{editor}}}: „Noddies, gulls, terns, auks“. World Bird List Version 9.2. International Ornithologists' Union (2019). Qaraldi: 2019-yil 24-iyun.
  7. Barrows, Walter Bradford (1877). "Catalogue of the Alcidae contained in the Museum of the Boston Society of Natural History, with a Review and proposed Classification of the Family". Proceedings of the Boston Society of Natural History 19: 154. https://www.biodiversitylibrary.org/item/130632#page/166/mode/1up. 
  8. 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 8,5 Harrison 1988.
  9. 9,0 9,1 Guthrie, Daniel A.; Thomas, Howell W.; Kennedy, George L. (1999). "A new species of extinct late Pleistocene puffin (Aves: Alcidae) from the southern California Channel Islands". Proceedings of the 5th California Islands Symposium: 525–530. http://faculty.jsd.claremont.edu/dguthrie/Guthrie.pdf. 
  10. Pereira, Sergio L.; Baker, Allan J. (2008). "DNA evidence for a Paleocene origin of the Alcidae (Aves: Charadriiformes) in the Pacific and multiple dispersals across northern oceans". Molecular Phylogenetics and Evolution 46 (2): 430–445. doi:10.1016/j.ympev.2007.11.020. PMID 18178108. 
  11. Olson, S. L.; Rasmussen P. (2001) "Miocene and Pliocene birds from the Lee Creek Mine, North Carolina." Smithsonian Contributions to Paleobiology 90 233-–365.
  12. 12,0 12,1 Smith, N. A.; Olson, Storrs L.; Clarke, J. A. (2007). "First Atlantic Record of the Horned Puffin genus Cerorhinca (Aves, Alcidae) from the Pliocene of North Carolina". Journal of Vertebrate Paleontology 27 (4): 1039–1042. doi:10.1671/0272-4634(2007)27[1039:FAROTP]2.0.CO;2. ISSN 0272-4634. http://si-pddr.si.edu/dspace/bitstream/10088/6544/1/VZ_366_Cerorhinca.pdf. 
  13. Fayet, Annette L.; Hansen, Erpur Snær; Biro, Dora (2019-12-30). "Evidence of tool use in a seabird" (en). Proceedings of the National Academy of Sciences 117 (3): 1277–1279. doi:10.1073/pnas.1918060117. ISSN 0027-8424. PMID 31889002. PMC 6983420. //www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=6983420. 
  14. Tracey. „Puffins Seen Using Tools, Breaking Dumb-Puffin Stereotypes“ (en-US). JSTOR Daily (2020-yil 2-fevral). Qaraldi: 2020-yil 2-fevral.
  15. 15,0 15,1 15,2 Sibley 2000.
  16. "Tufted Puffin" is the preferred English name. F. Gill and M. Wright, Birds of the World: Recommended English Names, 2006.
  17. Piatt, John F; Kitaysky, Alexander S. (2002). A. Poole. ed. "Horned Puffin (Fratercula corniculata)". The Birds of North America Online (Ithaca: Cornell Lab of Ornithology). doi:10.2173/bna.603. http://bna.birds.cornell.edu/bna/species/603. Qaraldi: 1 April 2009. Puffino]]
  18. „Kids patrol to help lost puffins“. CBBC. British Broadcasting Corporation (2009-yil 3-sentyabr). Qaraldi: 2013-yil 26-fevral.
  19. The Sunday Edition - December 30, 2018. CBC. 48:00.
  20. 20,0 20,1 „Safnavefur Vestmannaeyja - Fiska og náttúrugripasafn - Lundi“ (is). www.xtreme.is. 2007-yil 12-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 15-yanvar.
  21. „Nattsud.is“. 2011-yil 22-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 17-mart.
  22. Andrew. „Two puffins scratched their itches with sticks -- the first evidence that seabirds can use tools“. CNN (2019-yil 31-dekabr). Qaraldi: 2020-yil 1-yanvar.
  23. Fayet, Annette L.; Hansen, Erpur Snær; Biro, Dora (2019-12-24). "Evidence of tool use in a seabird" (en). Proceedings of the National Academy of Sciences 117 (3): 1277–1279. doi:10.1073/pnas.1918060117. ISSN 0027-8424. PMID 31889002. PMC 6983420. //www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=6983420. 
  24. Lowther, Peter E.; Diamond, A. W; Kress, Stephen W.; Robertson, Gregory J.; Russell, Keith (2002). Poole, A.. ed. "Atlantic Puffin (Fratercula arctica)". The Birds of North America Online (Ithaca: Cornell Lab of Ornithology). doi:10.2173/bna.709. http://bna.birds.cornell.edu/bna/species/709. Qaraldi: 1 April 2009. Puffino]]
  25. Plunkett, John. „Gordon Ramsay cleared over puffin eating“. The Guardian (2008-yil 15-sentyabr). Qaraldi: 2009-yil 6-aprel.
  26. „The island where people eat puffins“. BBC News (2017-yil 24-sentyabr). Qaraldi: 2017-yil 24-sentyabr.
  27. „Puffin Island“. BBC Radio 4 - The Living World. BBC. Qaraldi: 2007-yil 5-sentyabr.
  28. „Meaning of lundey“. Pete Robson's Lundy Island Site. 2007-yil 29-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2007-yil 5-sentyabr.

[1]

Manbalar

  • Alsop, Fred J. III (2001) "Atlantika puffin": Shimoliy Amerikaning Smitson qushlari, G'arbiy mintaqa : 451-bet. Nyu-York shahri: DK Publishing, Inc.ISBN 0-7894-7157-4ISBN 0-7894-7157-4
  • Erlix, P.; Dobkin, D. & Wheye, D. (1988) "Atlantika Puffin": Qushchining qo'llanmasi: Shimoliy Amerika qushlarining tabiiy tarixi bo'yicha qo'llanma : 207, 209-214. Nyu York.
  • Lee, DS & Haney, JC (1996) "Manx Shearwater ( Puffinus puffinus )", in: The Birds of the North America, No. 257, (Poole, A. & Gill, F. eds). Filadelfiya: Tabiiy fanlar akademiyasi va Amerika ornitologlar ittifoqi, Vashington, DC