Nevrologik kasalliklar

Nevrologik kasallik - bu asab tizimining har qanday buzilishi bilan kechadigan holatlar. Miya, orqa miya yoki boshqa nervlardagi strukturaviy, biokimyoviy yoki elektr anomaliyalari bir qator alomatlarga olib kelishi mumkin. Xususan falaj, mushaklar kuchsizligi, zaif muvofiqlashtirish, sezuvchanlik yo'qolishi, konvulsiyalar, tartibsizlik, og'riq va ongning o'zgarishi kabi jarayonlar kiradi . Tibbiyotda juda ham ko'p tan olingan nevrologik kasalliklar mavjud bo'lib, ba'zilari nisbatan keng tarqalgan, ba'zilari esa juda kam uchraydigan belgilar bilan yuz beradi. Ular nevrologik tekshiruv orqali baholanishi va nevrologiya va klinik nuropsikologiya mutaxassisliklari doirasida o'rganilishi va davolanishi mumkin.

Nevrologik kasalliklar uchun aralashuvlar profilaktika choralarini, turmush tarzini o'zgartirishni, fizioterapiya yoki boshqa terapiyani, neyroreabilitatsiyani, og'riqni davolashni, dori -darmonlarni, neyroxirurglar tomonidan amalga oshiriladigan operatsiyalarni yoki muayyan parhezni o'z ichiga oladi gan jarayondir. Jahon sog'liqni saqlash tashkiloti 2006-yilda nevrologik kasalliklar va ularning oqibatlari (to'g'ridan-to'g'ri oqibatlari) butun dunyo bo'ylab bir milliardga yaqin odamga ta'sir qilishini taxmin qildi va sog'liqdagi tengsizliklar va ijtimoiy stigma / diskriminatsiyani nogironlik va ularning ta'siriga olib keladigan asosiy omillar sifatida aniqladi.

Sabablari

Altsgeymer kasalligiga olib keladigan sabablar zanjirining bir qismi.

Miya va orqa miya qattiq membranalar bilan o'ralgan. Shunday bo'lsa-da, bosh suyagi va orqa miya umurtqalarining suyaklari bilan birga o'ralgan va qon-miya to'sig'i orqali kimyoviy izolyatsiya qilinishi buzilgan bo'lsa, miya sezgirligi oshadi. Nervlar terining ostida chuqur yotadi, ammo ular istagan paytida shikastlanishga olib kelishi mumkin. Alohida neyronlar, nerv zanjirlari va ular hosil qiladigan nervlar elektrokimyoviy va strukturaviy buzilishlarga moyil. Neyroregeneratsiya periferik asab tizimida sodir bo'lishi mumkin va shu tariqa jarohatlarni ma'lum darajada yengib o'tishi yoki ularni bartaraf etishi mumkin, ammo bu miya va orqa miyada kam uchraydigan holatlardan biridir.

Nevrologik muammolarning o'ziga xos sabablari turlicha bo'lishi mumkin. Ammo genetik kasalliklar, tug'ma anomaliyalar yoki kasalliklar, infektsiyalar, turmush tarzi yoki atrof- muhit salomatligi muammolari, shu jumladan to'yib ovqatlanmaslik, miya shikastlanishi, orqa miya shikastlanishi, asab shikastlanishi yoki kleykovina sezgirligi (ichak shikastlanishi yoki ovqat hazm qilish belgilari bilan yoki bo'lmagan holda) bilan tasniflanadi. Inson tanasida metallar to'planib, biologik jarayonlarni buzadigan metall zaharlanishi, hech bo'lmaganda qo'rg'oshin holatida nevrologik muammolarni keltirib chiqarishi haqida xabar berilgan. Nevrologik muammo asab tizimi bilan o'zaro aloqada bo'lgan boshqa tana tizimida boshlanishi mumkin. Masalan, serebrovaskulyar kasallik miyani ta'minlaydigan qon tomirlari (yurak- qon tomir tizimi) bilan bog'liq muammolar tufayli miya shikastlanishini o'z ichiga oladi; otoimmun kasalliklar tananing o'z immunitet tizimi tomonidan yetkazilgan zararni o'z ichiga oladi; Niemann-Pick kasalligi kabi lizosomal saqlash kasalliklari nevrologik buzilishlarga olib kelishi mumkin.

Nevrologik alomatlarning kam sonli holatlarida, hozirgi sinov protseduralari yordamida hech qanday asabiy sababni aniqlash mumkin emas.  Umuman olganda, ko'p sonli nevrologik kasalliklar oldingi klinik jihatdan tan olinmagan virusli infektsiyadan kelib chiqqan bo'lishi mumkin. Masalan, dastlab asemptomatik bo'lgan Gepatit E virusi bilan kasallanish nevrologik kasalliklarni keltirib chiqarishi mumkin, deb taxmin qilinadi.

DNK shikastlanishining yetarli darajada tiklanishi to'g'ridan-to'g'ri hujayra o'limiga va neyronlarning kamayishiga, shuningdek, normal neyronal funktsiya uchun zarur bo'lgan epigenetik o'zgarishlar naqshining buzilishiga olib kelishi mumkin. 

Tasniflash

Bir million kishiga nevrologik kasalliklar tufayli o'lim 2012-yil.

Nevrologik kasalliklar ta'sirlangan asosiy joylashuvga, asosiy disfunktsiya turiga yoki sababning asosiy turiga ko'ra tasniflanishi mumkin. Eng keng tarqalgan bo'linish markaziy asab tizimining kasalliklari va periferik asab tizimining kasalliklari o'rtasida sodir bo'ladigan jarayonlardir. Merck qo'llanmasida miya, orqa miya va asab kasalliklari bir-biriga o'xshash quyidagi toifalarda keltirilgan:  

• Miya :
  • Miya bo'lagiga ko'ra miya shikastlanishi (shuningdek, bazal gangliya, serebellum, miya sopi kabi "pastki" miya sohalariga qarang) :
    • Frontal lobning shikastlanishi
    • Parietal lobning shikastlanishi
    • Temporal lobning shikastlanishi
    • Oksipital lobning shikastlanishi
  • Turiga ko'ra miya disfunktsiyasi:
    • Afazi (til)
    • Disgrafiya (yozish)
    • Dizartriya (nutq)
    • Apraksiya (harakatlarning naqshlari yoki ketma-ketligi)
    • Agnoziya (narsalar yoki odamlarni aniqlash)
    • Amneziya (xotira)
• Orqa miya kasalliklari (qarang: orqa miya patologiyasi, shikastlanishi, yallig'lanishi )
• Periferik neyropatiya va periferik asab tizimining boshqa kasalliklari
• Trigeminal nevralgiya kabi kranial asab buzilishi
• Disautonomiya, ko'p tizimli atrofiya kabi avtonom asab tizimining kasalliklari
• Epilepsiya kabi tutqanoq kasalliklari
• Parkinson kasalligi, asosiy tremor, amyotrofik lateral skleroz, Tourette sindromi, ko'p skleroz va turli xil periferik neyropatiya kabi markaziy va periferik asab tizimining harakat buzilishi .
• Narkolepsiya kabi uyqu buzilishi
• Migren va bosh og'rig'ining boshqa turlari, masalan, klaster bosh og'rig'i va kuchlanish bosh og'rig'i
• Pastki orqa va bo'yin og'rig'i (bel og'rig'i)
• Markaziy neyropatiya (neyropatik og'riqlarga)
• Nuropsikiyatrik kasalliklar (asab tizimining ma'lum shikastlanishi, kam rivojlanganligi, biokimyoviy, anatomik yoki elektr nosozliklari va kasallik patologiyasi bilan bog'liq psixiatrik xususiyatlarga ega kasalliklar va buzilishlar, masalan, diqqat etishmasligi giperaktivligi buzilishi, autizm, Asperger sindromi, Tourette sindromi va boshqa ba'zi holatlar). Obsesif-kompulsiv buzuqlik, shuningdek, Parkinson kasalligi, asosiy tremor, Xantington kasalligi, Altsgeymer kasalligi, ko'p skleroz va organik psixoz kabi asab tizimining degenerativ kasalliklarining neyro-harakat bilan bog'liq belgilari).

Yuqorida sanab o'tilgan ko'plab kasalliklar va kasalliklarni neyroxirurgik davolash usullari mavjud.

• Deliryum va demans, masalan, Altsgeymer kasalligi
• Bosh aylanishi va vertigo
• Stupor va koma
• Bosh jarohati
• Qon tomirlari (CVA, serebrovaskulyar hujum)
• Asab tizimining o'smalari (masalan, saraton )
• Ko'p skleroz va boshqa demyelinatsiya qiluvchi kasalliklar
• Miya yoki orqa miya infektsiyalari (shu jumladan meningit )
• Prion kasalliklari (yuqumli qo'zg'atuvchining bir turi)
• Murakkab mintaqaviy og'riq sindromi (surunkali og'riq holati)

Odam bo'lmagan hayvonlarda nevrologik kasalliklar veterinariya shifokorlari tomonidan davolanadi.

Aqliy faoliyat

Nevrologik tekshiruv ma'lum darajada nevrologik shikastlanish va kasallikning miya faoliyatiga ta'sirini xatti -harakatlar, xotira yoki idrok nuqtai nazaridan baholashi mumkin. Xulq-atvor nevrologiyasi bu sohaga ixtisoslashgan. Bundan tashqari, klinik neyropsixologiya odatda miya shikastlanishi yoki nevrologik buzilishlardan keyin aqliy faoliyatdagi muammolarni aniq aniqlash va kuzatish uchun neyropsikologik baholashdan foydalanadi. 

Shu bilan bir qatorda, holat birinchi navbatda aqliy faoliyatdagi anormalliklarning mavjudligi orqali aniqlanishi mumkin va keyingi baholash asosiy nevrologik kasallikni ko'rsatishi mumkin. Nevrologiyada davolanadigan kasalliklar va psixiatriyaning boshqa tibbiy mutaxassisligi yoki klinik psixologiya kabi boshqa ruhiy salomatlik kasblari doirasida davolanadigan ruhiy kasalliklar o'rtasidagi farqda ba'zida noaniq chegaralar mavjud. Amalda, holatlar bir tur sifatida namoyon bo'lishi mumkin, ammo boshqasiga ko'proq mos keladigan tarzda baholanishi mumkin. Neyropsixiatriya asab tizimining aniq aniqlangan kasalliklaridan kelib chiqadigan ruhiy kasalliklar bilan shug'ullanadi. 

E'tiroz bildirilishi mumkin bo'lgan sohalardan biri idyopatik nevrologik simptomlar - sababni aniqlab bo'lmaydigan holatlardir. Ba'zi hollarda, ehtimol , har qanday qabul qilingan tashxisni istisno qilish orqali, yuqori darajadagi miya/aqliy faollik ular paydo bo'lishi mumkin bo'lgan asab tizimi hududida paydo bo'lgan alomatlardan ko'ra simptomlarni keltirib chiqarishi mumkin. Klassik misollar: "funktsional" tutilishlar, hissiy uyqusizlik, "funktsional" oyoq-qo'llarning zaifligi va funktsional nevrologik etishmovchilik (bu kontekstda "funktsional" odatda eski atama " organik kasallik " bilan farqlanadi). Bunday holatlar munozarali tarzda "nevrologik" emas, balki "psixologik" deb talqin qilinishi mumkin. Ba'zi holatlar ruhiy kasalliklar sifatida tasniflanishi mumkin, masalan, konversiya buzilishi, agar alomatlar hissiy holatlar yoki ijtimoiy stress yoki ijtimoiy kontekstlarga javoblar bilan sababiy bog'liq bo'lsa.

Boshqa tomondan, dissotsiatsiya insonning ongli faoliyatining integratsiyalashuvining qisman yoki to'liq buzilishini anglatadi, shuning uchun odam o'z his-tuyg'ularidan, tanasidan va / yoki yaqin atrofdan ajralib turishi mumkin. Bir tomondan, bu depersonalizatsiya buzilishi tashxisi qo'yilishi mumkin. Shuningdek, nevrologik deb qaraladigan sharoitlar mavjud bo'lib, unda odam asab tizimining odatda bog'lanishi mumkin bo'lgan qismidan kelib chiqishi mumkin bo'lmagan nevrologik ogohlantirishlarni ongli ravishda qayd etsa, masalan, xayoliy og'riq yoki sinesteziya yoki oyoq-qo'llari ongli ravishda yo'naltirilmasdan harakat qiladi., begona qo'l sindromida bo'lgani kabi. Bunda ong, iroda erkinligi, axloqiy mas'uliyat va ijtimoiy stigma haqidagi nazariyalar va taxminlar klinisyen yoki bemor nuqtai nazaridan rol o'ynashi mumkin. 

Aqliy faoliyatni tushunishga hissa qo'shadigan ba'zi sohalar

Ruhiy buzilishlar yoki o'rganishdagi nuqsonlar va aqliy nogironlik shakllari sifatida tasniflangan holatlar odatda nevrologik kasalliklar sifatida ko'rib chiqilmaydi. Biologik psixiatriya ruhiy kasalliklarni ularning asab tizimidagi asoslari nuqtai nazaridan tushunishga intiladi. Klinik amaliyotda ruhiy kasalliklar odatda ruhiy holat tekshiruvi yoki boshqa turdagi tuzilgan intervyu yoki anketa jarayoni bilan ko'rsatiladi. Hozirgi vaqtda neyroimaging (miya skanerlash) faqat ruhiy kasallikni aniq tashxislash yoki rivojlanish xavfini ayta olmaydi; ammo, u miya shishi kabi boshqa tibbiy sharoitlarni istisno qilish uchun ishlatilishi mumkin. Tadqiqotda neyroimaging va boshqa nevrologik testlar xabar qilingan va kuzatilgan ruhiy qiyinchiliklar va asab funktsiyasining ayrim jihatlari yoki miya tuzilishidagi farqlar o'rtasidagi bog'liqlikni ko'rsatishi mumkin. Umuman olganda, aqliy faoliyat bilan bog'liq asosiy jarayonlarni tushunishga harakat qilish uchun ko'plab sohalar kesishadi, ularning aksariyati kognitiv fanda birlashtiriladi. Nevrologik va ruhiy kasalliklar o'rtasidagi farq, vaziyatning sababi haqidagi aniq faktlarga yoki miya va ongning umumiy tushunchasiga nisbatan ba'zi munozaralarga sabab bo'lishi mumkin. 

Bundan tashqari, tibbiyot yoki psixologiyadagi buzilish ta'rifi ba'zida nevrologik, evolyutsion, psixometrik yoki ijtimoiy nuqtai nazardan g'ayritabiiy, disfunktsiyali, zararli yoki g'ayritabiiy deb hisoblanadigan narsalar nuqtai nazaridan bahslashadi.