Zaks (yahudiy familiyasi)

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Zaks ― yahudiy familiyasidir.

Etimologiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yahudiy familiyasi Zaks (ivritcha: זק"ש) ― Zak umumiy familiyasining varianti — anʼanaviy qisqartma (qarang: notarikon) „zera ko(y)desh“ dan (ivrutcha: muqaddas urugʻ), Isayning iqtibosidan (6:13) qaratilgan: „… Muqaddas urugʻ [xalqning] tanasiga aylanadi[1][2] yoki „zera ko(y)desh shemo“ dan (ivritchada: Jafokashning muqaddas urugʻi)[3]. Bu familiyaning Sharqiy Evropa boʻgʻini Rujandan (idishcha: rozinoy — ראָזינױ) rebe Isroil ben Sholomning uchta oʻgʻlidan kelib chiqqan. U Slonim[4] yaqinida, 1659-yil 19-sentabrda qonli tuhmat natijasida azobli vafot topgan[5].

Tarqalish tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

XX asr boshlarida Telshyay, Riga, Kurlyandiya, Shaulyay, Raseynyay, Vilkomir, Kounas, Oshmyan, Lida, Starokonstantinov, Ovruch va Cherkassi[6] viloyatlarida, yaʼni asosan gʻarbiy Belarus-Litva hududi va Volin shahrida keng tarqalgan.

Zaks familiyasining egalari, xuddi Zak kabi, anʼanaga koʻra, Kohenlar sulolasining avlodlari hisoblanadilar[7]. Jurnalist Mihael Dorfman notarikonning boshqacha talqinini taklif qiladi: zera kohanim — „kohenlar urugʻi“ yoki „uning ismi kohenlar oilasidan“. Biroq u bergan variantning boshqa manbalari topilmagan.

Nemis yahudiylari orasida uchraydigan Zaks omonim familiyasi, xuddi shunga oʻxshash nemis familiyasi kabi, Saksoniya yerining nomidan kelib chiqqan. Ehtimol, Sharqiy Evropa yahudiy familiyasi Saks (Saksman, Saksonskiy) ayni shunday kelib chiqqan boʻlishi mumkin[8].

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. Ye. Sh. Rabinovich. Kinnuiey mishpaxa ivriim. Reshumot 5 (1926/27: 295—323); Reshumot 6 (1927/28: 324—358)
  2. Suщestvuet takje mnenie, chto familiya Zaks (Saks) vosxodit k imeni evreyskomu Исаак (Isxok) v odnom iz ego umenshitelno-laskatelnix variantov na idishe — sm. jewishencyclopedia.com Personal Names). Odnako eto mnenie ne poluchilo shirokogo rasprostraneniya.
  3. http://www.4crests.com/sassi-coat-of-arms.html (Wayback Machine saytida 2010-07-24 sanasida arxivlangan) Sassi family crest
  4. Nine Prujanskiy rayon, Brestskaya oblast, Белоруссия
  5. Sackheim G. I. Scattered Seeds. Skokie, IL, 1986.
  6. A. Beider. A Dictionary of Jewish Surnames From the Russian empire. Avotaynu: Teaneck, 1993; str. 635.
  7. O koenskix familiyax[sayt ishlamaydi]
  8. „Лиля Брик из семени Аарона (о коэнских фамилиях). Михаэль Дорфман“. 2010-yil 5-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 20-may.

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]