Kontent qismiga oʻtish

Yakov Lixtenberg

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Yakov Grigoryevich Lixtenberg
Tavalludi 1899
Brest-Litovsk, Grodno gubernatorligi, Rossiya imperiyasi
Vafoti 1982
Moskva, SSSR
Fuqaroligi SSSR bayrogʻi SSSR
Taʼlimi Xarkov milliy qurilish va arxitektura universiteti
Kasbi arxitektor
Mukofotlari

Yakov Grigoryevich Lixtenberg (1899, Brest-Litovsk, Grodno gubernatorligi, Rossiya imperiyasi – 1982, Moskva, SSSR) – sovet meʼmori. Ikkinchi darajali Stalin mukofoti laureati (1941)[1].

Yakov Grigoryevich Lixtenberg qabri

Yakov Grigoryevich Lixtenberg 1899-yilda Brest-Litovskda tugʻilgan. U 19211929-yillarda Xarkov milliy qurilish va arxitektura universiteti arxitektura boʻlimida oʻqigan. U Xarkovda Ukrpromstroy tizimida ishlagan (1927—-1929). Keyinchalik 19301933-yillarda Giprogradda faoliyat yuritgan. Talabalik yillarida u Davlat sanoat binosi loyihasini ishlab chiqishda qatnashgan (meʼmorlar S.Serafimov, S.Kravets, M.Felger, Xarkov, SSSR). 1933-yilda u Metroproyektga taklif qilingan va u yerda 1933-yildan 1939-yilgacha S.Kravets rahbarligida ishlagan. Yakov Grigoryevich Lixtenberg 19391943-yillarda Toshkent maxsus loyiha byurosida, 1943—1945-yillarda Davlat qurilish loyihasida (Moskva), 1945—1959-yillarda Mosproyektda ishlagan.

1960-yillarning boshlarida Yakov Grigoryevich Lixtenberg arxitektura sohasini tark etishga majbur boʻldi. 40-yillarning oxirida mamlakatda keng koʻlamli antisemitizm kompaniyasi boshlangan. „Gʻarbga xiyonatkorlikka qarshi kurash“ va „ildizsiz kosmopolitlarga qarshi kurash“ Yakov Grigoryevichniham chetlab oʻtmadi. U bir qator loyiha tashkilotlaridan haydalgan, dengiz flotining harbiy bazasida Sevastopolni tiklash boʻyicha ishlashga ruxsat berilmagan va u oʻqituvchilik qilayotgan Arxitektura institutidan boʻshatildi. Stalin mukofoti laureati davlat xavfsizlik idoralari va arxitektura boshqarmasiga oʻzini uzoq ayblovlardan oqlab, halol inson ekanligini isbotlab xat yozishga majbur boʻldi[2]. U mutaxassis sifatida Bosh arxitektura va rejalashtirish boshqarmasida ishlashga muvaffaq boʻlgan yagona joy edi. U umrining qolgan qismini rasm chizishga bagʻishladi.

Qizi Eleanor – meʼmor.

Nabirasi Irina Lixtenberg (1958—2013-yil fevral) Moskva arxitektura institutini tamomlagan, Moskva va Isroilda ishlagan. Yavne va Xod Hasharon shaharlarida yirik shaharsozlik loyihalari muallifi.

Dinamo metrosi[3]
  • Ikki sement zavodi (1927—1929, Donbass, SSSR);
  • Sement zavodini rekonstruksiya qilish (1927—1929, Kramatorsk, SSSR);
  • Turbina zavodi laboratoriyasi (1927—1929, Xarkov, SSSR)
  • 800 oʻrinli maktab (1927—1929, Xarkov, SSSR)
  • Poliklinika (1927—1929, Xarkov, SSSR)
  • Poliklinika (1927—1929, Kramatorsk, SSSR)
  • Kinoteatr (1930, Xarkov, SSSR)
  • Turar-joy binolari (1930—1932, Xarkov, Artemyevsk, Makeevka, Yenakievo, SSSR)
  • Ikkita universal doʻkon (1930—1932, Xarkov, SSSR)
  • 4000 oʻrinli teatr loyihasi (1930, Xarkov, SSSR) amalga oshirilmadi.
  • Butunrossiya qishloq xoʻjaligi koʻrgazmasidagi Volga viloyati paviloni (1930-yillar, Xarkov, SSSR);
  • Butunrossiya qishloq xoʻjaligi koʻrgazmasidagi Ukraina paviloni (1930-yillar, Xarkov, SSSR)
  • Harbiy dengiz floti madaniyat uyi (1940, Sevastopol, SSSR, S.Kuznetsov bilan birga)
  • O‘zbekistondagi evakuatsiya qilingan korxonalar uchun aholi punktlari: Qaratau va Bekobod, (1940-yillar, Toshkent, SSSR[4])
  • „Kurskaya“ metro bekati (1940-yillar, Moskva, SSSR), amalga oshirilmagan;
  • Belorusskaya metro bekati (1940-yillar, Moskva, SSSR), amalga oshirilmagan;

Ikkinchi darajali Stalin mukofoti laureati hisoblanadi (1941).

  1. „Архитектор Яков Лихтенберг“. www.n-metro.ru. Qaraldi: 24-oktabr 2023-yil.
  2. „Статья «Архитектор Я. Г. Лихтенберг»“. 2021-yil 14-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 13-iyun.
  3. „Памятник архитектуры 1947 года и кота“. www.daryadarya.livejournal.com. Qaraldi: 24-oktabr 2023-yil.
  4. „Архитектор Я.Г.Лихтенберг“. www.nasledie-rus.ru. Qaraldi: 24-oktabr 2023-yil.