X Persey

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

X Persey (X Persei) — Quyoshdan taxminan 950 pk masofada joylashgan Persey yulduz turkumidagi massiv rentgen qoʻshaloq yulduz[1][2][3].

X Perseyning optik komponenti O spektrli gigant yoki B spektral tipidagi asosiy ketma-ketlik yulduzi sifatida tasniflanadi. Ob’ekt tez aylanadigan Ve-yulduzi boʻlib, u, ehtimol, chiqarilgan materiya diski bilan oʻralgan. Bunday belgilarga koʻra, yulduz Gamma Cassiopeya tipidagi oʻzgaruvchilarga tegishli boʻlishi mumkin; koʻrinadigan yulduz kattaligi 6 dan 7 gacha oʻzgarib turadi. 1989 va 1990-yillarda yulduzning spektri Ve-yulduzi spektridan B spektral tipidagi oddiy yulduz spektriga oʻzgardi va bunda yulduz xiralashgan. Bu hodisa, ehtimol, akkretsiyalangan diskning yoʻqolishi bilan bogʻliq edi. Oʻshandan beri disk qayta shakllandi va kuchli emissiya chiziqlarini namoyon qilmoqda[4][5][6].

X Persey Uhuru rentgen ob’ektlari katalogida 4U 0352+309 sifatida belgilangan neytron yulduzi yaqinida aylanadi. Neytron yulduzi pulsar boʻlib, 837 sekundlik gʻayrioddiy uzoq davrga ega[7]. Pulsar materiyaning kattaroq yulduzdan oʻtishi bilan bogʻliq pulsatsiya davrining oʻzgarishini koʻrsatadi. 1973 va 1979-yillar oraligʻida kuchli rentgen chaqnashi va ehtimoliy massa uzatish bilan bogʻliq aylanish tezligining oshishi kuzatildi. Oʻshandan beri, bir qator kichik rentgen portlashlariga qaramasdan, umumiy aylanish tezligi pasayib bormoqda[4].

Qoʻshaloq tizim neytron yulduzi va emissiya chiziqlari boʻlgan OB-yulduzidan iborat boʻlganligi sababli, u Ve/rentgen qoʻshaloq yulduzi sifatida tasniflanadi[4][8].

Qoshaloq tizim 22,5 dyuymli masofa bilan ajratilgan optik sherigiga ega va Qoʻshaloq va koʻp yulduzlar komponentlari katalogida Persey X B deb nomlanadi[9][10].

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ Walter, Roland; Lutovinov, Alexander A.; Bozzo, Enrico; Tsygankov, Sergey S. High-mass X-ray binaries in the Milky Way. A closer look with INTEGRAL(ingl.). — Springer Nature, 2015. — Andoza:Бсокр. — Andoza:Бсокр. — DOI:10.1007/s00159-015-0082-6. — Andoza:Bibcode. —

    Arxiv

    1505.03651

    .
  2. ↑ Lyubimkov, L. S.; Rostopchin, S. I.; Roche, P.; Tarasov, A. E. Fundamental parameters, helium abundance and distance of X Persei(ingl.) // Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. — Oxford University Press, 1997. — Andoza:Бсокр, Andoza:Бсокр. — Andoza:Бсокр. — DOI:10.1093/mnras/286.3.549. — Andoza:Bibcode.
  3. ↑ Kharchenko, N. V.; Scholz, R.-D.; Piskunov, A. E.; Röser, S.; Schilbach, E. Astrophysical supplements to the ASCC-2.5: Ia. Radial velocities of ˜55000 stars and mean radial velocities of 516 Galactic open clusters and associations(ingl.) // Astronomische Nachrichten. — Wiley-VCH, 2007. — Andoza:Бсокр, Andoza:Бсокр. — Andoza:Бсокр. — DOI:10.1002/asna.200710776. — Andoza:Bibcode. —

    Arxiv

    0705.0878

    .
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Li, Hui; Yan, Jingzhi; Zhou, Jianeng; Liu, Qingzhong. Long-term Optical Observations of the Be/X-Ray Binary X Per(ingl.) // The Astronomical Journal. — IOP Publishing, 2014. — Andoza:Бсокр, Andoza:Бсокр. — Andoza:Бсокр. — DOI:10.1088/0004-6256/148/6/113. — Andoza:Bibcode. —

    Arxiv

    1408.3542

    .
  5. ↑ Gaia Collaboration; Brown, A. G. A; Vallenari, A; Prusti, T; De Bruijne, J. H. J; Mignard, F; Drimmel, R; Babusiaux, C; Bailer-Jones, C. A. L; Bastian, U; Biermann, M; Evans, D. W; Eyer, L; Jansen, F; Jordi, C; Katz, D; Klioner, S. A; Lammers, U; Lindegren, L; Luri, X; O'Mullane, W; Panem, C; Pourbaix, D; Randich, S; Sartoretti, P; Siddiqui, H. I; Soubiran, C; Valette, V; Van Leeuwen, F; Walton, N. A. Gaia Data Release 1. Summary of the astrometric, photometric, and survey properties(ingl.) // Astronomy and Astrophysics. — EDP Sciences, 2016. — Andoza:Бсокр. — Andoza:Бсокр. — DOI:10.1051/0004-6361/201629512. — Andoza:Bibcode. —

    Arxiv

    1609.04172

    .
  6. ↑ Valencic, Lynne A.; Smith, Randall K. Interstellar Abundances toward X Per, Revisited(ingl.) // The Astrophysical Journal. — IOP Publishing, 2013. — Andoza:Бсокр. — Andoza:Бсокр. — DOI:10.1088/0004-637X/770/1/22. — Andoza:Bibcode.
  7. ↑ Delgado‐Marti, H.; Levine, A. M.; Pfahl, E.; Rappaport, S. A. The Orbit of X Persei and Its Neutron Star Companion(ingl.) // The Astrophysical Journal. — IOP Publishing, 2001. — Andoza:Бсокр. — Andoza:Бсокр. — DOI:10.1086/318236. — Andoza:Bibcode. —

    Arxiv

    astro-ph/0004258

    .
  8. ↑ Samus, N. N.; Durlevich, O. V. VizieR Online Data Catalog: General Catalogue of Variable Stars (Samus+ 2007-2013)(ingl.) // VizieR On-line Data Catalog: B/gcvs. Originally published in: 2009yCat....102025S. — 2009. — Andoza:Бсокр. — Andoza:Bibcode.
  9. ↑ Dommanget, J.; Nys, O. Catalogue des composantes d'etoiles doubles et multiples (CCDM) premiere edition - Catalogue of the components of double and multiple stars (CCDM) first edition(ingl.) // Com. de l'Observ. Royal de Belgique. — 1994. — Andoza:Бсокр. — Andoza:Бсокр. — Andoza:Bibcode.
  10. ↑ Grundstrom, E. D.; Boyajian, T. S.; Finch, C.; Gies, D. R.; Huang, W.; McSwain, M. V.; O'Brien, D. P.; Riddle, R. L.; Trippe, M. L.; Williams, S. J.; Wingert, D. W.; Zaballa, R. A. Joint Hα and X-Ray Observations of Massive X-Ray Binaries. III. The Be X-Ray Binaries HDE 245770 = A0535+26 and X Persei(ingl.) // The Astrophysical Journal. — IOP Publishing, 2007. — Andoza:Бсокр, Andoza:Бсокр. — Andoza:Бсокр. — DOI:10.1086/514325. — Andoza:Bibcode. —

    Arxiv

    astro-ph/0702283

    .     
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=X_Persey&oldid=3729652" dan olindi