Turk qabristoni
Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
XVI asrdan beri Marsaning turli qismlarida bir qancha musulmon qabristonlari mavjud[1]. Il-Menqadagi qabristonda 1565 yilda Malta qamalida halok boʻlgan Usmonli askarlari va Maltada vafot etgan musulmon qullarning qabrlari bor edi[2][3]. Ushbu qabriston 1675 yilda Floriana liniyalari qurilishidan keyin Spenser tepaligi yaqinidagi qabristonni almashtirdi[4]. Ushbu qabristonlardan birida paydo boʻlgan deb taxmin qilingan odam qoldiqlari 2012 yilda yoʻl ishlari paytida topilgan[5][6].
Arxitektura[tahrir | manbasini tahrirlash]
Turk shahidligi sharqshunoslik va romantik oqimlar bilan bogʻliq boʻlgan ajoyib, eklektik va ekzotik uslubda yaratilgan[7]. Jon Neshning Brightondagi qirollik saroyi ilhom manbai boʻlib xizmat qilgan boʻlishi mumkin[8]. Yozuvchi va rassom Terrance Mikail Patrik Duggan qabristonni " Usmonli Toj Mahali " deb atagan va uni „bugungi kunda Usmonli imperiyasi chegaralaridan tashqarida qurilgan XIX asrning eng kam ta“nilgan va, albatta, eng muhim Usmonli binosi" deb atagan[9].
Qabriston Malta ohaktoshidan yasalgan boʻlib, tosh ishlarining bir qismi murakkab oʻyilgan geometrik naqshlarni oʻz ichiga oladi[8]. Kirish joyi piyoz gumbazli va toʻrtta minorali markaziy inshoot orqali amalga oshiriladi. Barcha minoralar mutanosib ohaktosh kapulalar bilan toʻldirilgan[10]. Qabriston ichkarisida taqa kamarli kamarsimon inshoot va ochiq hovlida tahorat favvorasi joylashgan[8].
Istisnosiz, shahidlikda dafn etilganlar oʻlimdan oldin islom dinini qabul qilgan deb taxmin qilinadi[11]. Qabristondagi qabr belgilari Makkaga qaragan. 19-asr va 20-asr boshlarida qabrlarda arab xattotligidan foydalangan holda eski turk yozuvi mavjud. Qabristonga dafn etilganlar Turkiya, Jazoir, Misr, Fransuz Polineziyasi, Liviya, Hindiston, Indoneziya, Marokash, Myanma va Somali kabi turli mamlakatlardan kelganlar[12]. Usmonli sultoni musulmon boʻlsa, loyihani amalga oshirgan konsul yahudiy (Naum Duhani Afandi), meʼmori esa Rim-katolik edi[13]. Qabristonda fransuz yozuvi boʻlgan marmar buni xotirlaydi[14].
Manba[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „Three main cemeteries in Malta built by the same man“. The Malta Independent (11 kasım 2012). 30 ekim 2016da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 11 haziran 2020.
- ↑ Medical History of Malta. Wellcome Historical Medical Library, 1965 — 115 bet. 11 haziran 2020da qaraldi.
- ↑ Medical Perspectives of Battle Conflicts in Malta. Lulu, 2016 — 19, 20 bet. ISBN 9781326886936. 11 haziran 2020da qaraldi.
- ↑ Slavery in the Islands of Malta and Gozo ca. 1000-1812. Publishers Enterprises Group, 2002 — 144-172 bet. ISBN 9789990903164. 11 haziran 2020da qaraldi.
- ↑ „Workmen discover a Muslim cemetery“. Times of Malta (11 şubat 2012). 15 eylül 2012da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 11 haziran 2020.
- ↑ Humillima civitas Vallettae : from Mount Xebb-er-Ras to European capital of culture. Malta Libraries and Heritage Malta, 2018 — 173-183 bet. ISBN 9789993257554.
- ↑ „Politics, aesthetics and the Ottoman Cemetery“. The Malta Independent (25 temmuz 2016). 26 nisan 2018da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 11 haziran 2020.
- ↑ 8,0 8,1 8,2 Malta, War & Peace: An Architectural Chronicle 1800–2000. Midsea Books Ltd, 2005 — 80-81 bet. ISBN 9789993270553. 11 haziran 2020da qaraldi.
- ↑ „The Ottoman Turkish cemetery a plea for its conservation“. Malta Today (1 şubat 2014). 12 temmuz 2018da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 11 haziran 2020.
- ↑ Guide to Malta and Gozo, with map and illustrations. J. Griffin, 1909 — 73 bet.
- ↑ Commemorative Spaces of the First World War: Historical Geographies at the Centenary. Routledge, 2017 — 68-82 bet. DOI:10.4324/9781315651170-5. ISBN 9781317309253.
- ↑ Muqarnas: An Annual on the Visual Cultures of the Islamic World. BRILL, Ocak 2016 — 221-151 bet. ISBN 9789004322820.
- ↑ „A monument to diversity and peaceful co-existence“ (8 aralık 2016). 10 aralık 2018da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 11 haziran 2020.
- ↑ Manba xatosi: Invalid
<ref>tag; no text was provided for refs namedambros