Titush Brezovachki
| Titush Brezovachki | |
|---|---|
| Tavalludi |
4-yanvar 1757-yil |
| Vafoti |
29-oktyabr 1805-yil (48 yoshda) Zagreb |
| Kasbi | shoir |
Titush Brezovachki (1757-yil 4-yanvar – 1805-yil 29-oktyabr) – xorvat dramaturgi, satirigi va shoiri.
Brezovachki davrning buyuk komediyachisi sifatida barcha dramatik asarlarini Kaykav lahjasida yozgan. Uning sheʼrlari asosan nemis va lotin tillarida yozilgan, ulardan bir nechtasi Xorvatiya milliy uygʻonish yoʻlini yoritib beruvchi Shtokavian tilida ham saqlanib qolgan.
Hayoti[tahrir | manbasini tahrirlash]
U 1757-yil 4-yanvarda Zagrebda tugʻilgan, Zagreb va Varazdinda oʻqigan. 1774-yilda Pauline ordeniga kirgan. U 1776-yilda Lepoglavada ilohiyotni oʻrganishni boshladi va keyinchalik Pestda falsafa va ilohiyotdan tahsil oldi[1]. U 1781-yildan Varazdindagi gimnaziya professori lavozimida ishlagan. 1785-yilda Paulin ordeni bekor qilindi, bu esa Brezovachkining oddiy ruhoniy boʻlishiga olib keldi. Uning ruhoniy va yepiskop Maksimiliyan Vrhovach bilan tortishuvlari koʻpincha cherkovlarni oʻzgartirishga majbur qildi (Varazdin, Krizevci, Rakovach, Zagreb, Krapina, Pojega, Zagreb).
U oʻzining birinchi mashhur asari – „Sveti Aleksij“ diniy dramasini Varazdindagi gimnaziya uchun yozgan va u yerda 1786-yilda (Zagrebda nashr etilishidan oldin) sahnalashtirilgan[2]. „Proregem Ioannem Erdődy, ne suis priventur coronis et novo sponso Leopoldo ab Vengriya“ asari 1790-yilda nashr etilgan, bu asar uning ishida kuchli siyosiy qarashlarni ifodalagan[3]. Shundan soʻng, Napoleon Bonapartga qarshi qarshilikni ragʻbatlantirish uchun 1800-yilda nashr etilgan „Ode inclytae nobilitati regnorum Dalmatiae, Croatiae, Sclavoniae“ sheʼri chop etildi[4]. Bu davrda u Zagrebdagi oliy ruhoniylarning ashaddiy tanqidchisi boʻlib, XVIII asr oxiriga kelib „Jeremijaš nad horvatskoga orsaga zrušenjem narekujuči“ sheʼrida ruhoniylarni tanqid qiladi. 1803—1805-yillarda u eng mashhur asarlarini yozgan.
Titush Brezovachki 1805-yil 29-oktyabrda Zagrebda oʻpka kasalligidan vafot etdi[5].
Ijodiy ishlari[tahrir | manbasini tahrirlash]
Drama[tahrir | manbasini tahrirlash]
- „Sveti Aleksij“, (1786)
- „Matijaš Grabancijaš dijak“, (1804)
- „Diogeneš ili sluga dveh zaljubljenih bratov“, (1805)
Sheʼrlari[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Dalmatiae, Croatiae et Slavoniae trium sororum recursus ad novum Proregem Ioannem Erdődy, ne suis priventur coronis et novo sponso Leopoldo ab Hungaria, 1790
- Ode inclytae nobilitati regnorum Dalmatiae, Croatiae, Sclavoniae, 1800
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Milorad Živančević. Jugoslovenski književni leksikon (sh) Živan Milisavac: . Novi Sad (SAP Vojvodina, SR Serbia): Matica srpska, 1971 — 52 bet.
- ↑ „Hrvatski biografski leksikon“.
- ↑ Latin at the Crossroads of Identity: The Evolution of Linguistic Nationalism, pp. 197
- ↑ Peoples of the Eastern Habsburg Lands, 1526-1918, Robert A. Kann, Zdenek David, pp. 464
- ↑ Die Literaturen Südosteuropas: 15. bis frühes 20. Jahrhundert. Ein Vergleich, Valther Puchler, pp. 172