Tiru Parameswara Vinnagaram
Thiru Parameswara Vinnagaram yoki Vaikunta Perumal ibodatxonasi — Hindistonning Tamil Nadu shtatining Kanchipuram shahrida joylashgan Vishnu’ya bagʻishlangan maʼbad sanaladi. Dravid meʼmorchiligi uslubida qurilgan maʼbad eramizning VI — IX asrlarigacha Ajvar avliyolarining avvalgi oʻrta asr Tamil kanoni — Divya Prabandhada ulugʻlangan. Bu Vishnuga bagʻishlangan 108 ta Divya desamlaridan biri boʻlib, u Vaykuntanathan va uning turmush oʻrtogʻi Lakshmi Shri Vaikundavalli sifatida sajda qilinadi. Maʼbad Kanchipuramda Kailasanthar ibodatxonasidan keyin ikkinchi eng qadimgi maʼbad hisoblanadi.
Afsona[tahrir | manbasini tahrirlash]
Hind afsonasiga koʻra, maʼbad joylashgan hudud Vidarbha Desa deb nomlangan va uni Viroacha ismli qirol boshqargan. Oldingi tugʻilishdagi qilmishlari tufayli Virochaning merosxoʻri yoʻq edi. U Kaylasanatar va Shiva ibodatxonasida ibodat qildi, maʼbadning raislik qiluvchi xudosi Vishnu ibodatxonasining Dvarapalalari (darvoza qoʻriqchilari) unga oʻgʻil boʻlib tugʻilishlarini vaʼda qildi. Knyazlar Vishnuga bagʻishlangan va oʻz shohligidagi odamlarning farovonligi uchun yagna oʻtkazgan. Vishnu sajda qilishdan mamnun boʻlib, shahzodalarga Vaikundanatha sifatida namoyon boʻldi[1]. Taxminlarga koʻra, hozirgi zamonda Vishnu dindorlarga xuddi Dvarapalakas Pallavan va Villalanga qanday koʻrinishda koʻrinsa, xuddi shunday shaklda koʻrinadi[2].
Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Doktor Hultzhning soʻzlariga koʻra, Parameswara Vinnagaram eramizning 690-yilida Pallava qiroli Nandivarman II tomonidan qurilgan, boshqa olimlar esa uni VIII asrning oxirida joylashtirgan[3][4]. Nandivarman Pallavamallan Vishnuga topinuvchi va ilm olishning buyuk homiysi edi. U eski ibodatxonalarni taʼmirladi va bir nechta yangilarini qurdi. Ikkinchisi orasida Kanchipuramdagi Parameswara Vinnagaram yoki Vaykunta Perumal ibodatxonasi bor edi, unda Nandivarman Pallavamalla taxtga oʻtirilishigacha boʻlgan voqealar tasvirlangan haykaltaroshlik panellari mavjud. Buyuk Vaishnava avliyo Tirumangai Alvar uning zamondoshi edi[5][6][7]. Ibodatxonada Pallavon tuzumi davridagi mamlakatning ijtimoiy-iqtisodiy va siyosiy ahvoli haqida batafsil maʼlumot beruvchi turli yozuvlar mavjud. Birinchi uchastkadagi muqaddas ziyoratgoh atrofida VIII asrga oid yozuv mavjud boʻlib, unda qirol Abhimanasiddhi tomonidan 1000 hukmdor oʻlchamdagi oltindan yasalgan idish va tasvir sovgʻa qilingan. 813-yilda Dantivarman I davrida ogʻirligi oʻn ming kalanju boʻlgan oltin kosa sovgʻa qilingan. Maʼbadning kundalik xarajatlarini qoplash uchun yana 3000 kalanju oltin sovgʻa bor edi. Maʼbadda Thiruvaranga Manickam ismli dindorning Vishnu dindorlarini ovqatlantirish uchun sovgʻa qilgani haqidagi yozuv ham mavjud[8]. Maʼbad Kanchi Kailasanatar ibodatxonasi qurilganidan bir necha yil oʻtgach qurilgan deb ishoniladi. Maʼbaddagi barelyeflar Pallavalar va Gangalar, shuningdek, Chalukyalar bilan urushni ochib beradi[9].
.jpg)
Madaniyati[tahrir | manbasini tahrirlash]
Ushbu maʼbad Nalayira Divya Prabandhamda, VII — IX asrdagi Vaishnava kanoni Tirumangai Alvar tomonidan oʻnta madhiyada hurmatga sazovor. Maʼbad Vaishnava kanonida eslatib oʻtilgan 108 Vishnu ibodatxonalaridan biri boʻlgan Divyadesam sifatida tasniflanadi. Maʼbad Kanchipuramdagi oʻn toʻrtta Divyadesamlardan biri boʻlib, Kanchipuramdagi Vishnu ibodatxonalarining aksariyati joylashgan Vishnu Kanchining bir qismidir[3][10][11]. Maʼbad, shuningdek, Divyakavi Pillai Perumal Iyengarning oyatlarida ham hurmatga sazovor[8].
Maʼbad meros yodgorligi sifatida eʼlon qilingan va Hindiston arxeologik xizmati tomonidan himoyalangan yodgorlik sifatida boshqariladi[12].
Galereyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
-
Kirish -
Bayroq ustuni -
Tashqi prakara (oʻngda) -
Tashqi prakara (chapda) -
Tashqi prakara (oʻngda) -
Tashqi prakara (chapda) -
Ichki prakara (oʻngda) -
Ichki prakara (chapda) -
Ichki prakara (oʻngda) -
Ichki prakara (chapda) -
Vimana -
Vimana
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „Sri Paramapada Nathar temple“. Dinamalar. Qaraldi: 8-avgust 2013-yil.
- ↑ M.S., Ramesh. 108 Vaishnavite Divya Desam Volume 1. Tirupati: Tirumala Tirupati Devasthanams, 1993 — 90–94 bet.
- ↑ 3,0 3,1 B.V. 1973, pp. 161-162
- ↑ C., Sivaramamurthi. Mahabalipuram. New Delhi: The Archaeological Survey of India, Government of India, 2004 — 6 bet.
- ↑ Nilakanta Sastri, K.A. (1955). A History of South India, p. 142, Oxford University Press, New Delhi (Reprinted 2003), ISBN 0-19-560686-8
- ↑ Ca. Vē, Cuppiramaṇiyan̲. Heritage of the Tamils: Temple Arts. International Institute of Tamil Studies, 1985 — 298 bet.
- ↑ „Proceedings and Transactions of the All-India Oriental Conference“. Oriental Philology. 1-jild. 1951. 146-bet.
- ↑ 8,0 8,1 M.S., Ramesh. 108 Vaishnavite Divya Desam Volume 1. Tirupati: Tirumala Tirupati Devasthanams, 1993 — 90–94 bet. M.S., Ramesh (1993). 108 Vaishnavite Divya Desam Volume 1. Tirupati: Tirumala Tirupati Devasthanams. pp. 90-94.
- ↑ Diwakar, Macherla. Temples of South India, 1st, Chennai: Techno Book House, 2011 — 143 bet. ISBN 978-93-83440-34-4.
- ↑ Knapp, Stephen. Spiritual India Handbook. Jaico Publishing House, 2009 — 305 bet. ISBN 9788184950243.
- ↑ C., Chandramouli. Temples of Tamil Nadu Kancheepuram District. Directorate of Census Operations, Tamil Nadu, 2003.
- ↑ Alphabetical List of Monuments - Tamil Nadu. Archaeological Survey of India. 2-yanvar 2017-yilda qaraldi.