Terendez
Terendez (Trndez , armancha: Տրնդեզ) — armanlarning anʼanaviy bayrami boʻlib, 13-fevral[1] da nishonlanadigan Xudoni kutib olish (Tyarnendarach) sharafiga oʻtkaziladi. Bayram kechqurun, gulxanlar yoqilganda boshlanadi va koʻpincha 14-fevralga toʻgʻri keladi (Arman cherkovi kutib olishni nishonlaganida).
Tavsifi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Trndez oʻzining tantanalari bilan rus Maslenitsa va Avliyo Valentin kuniga oʻxshaydi, chunki bayramning asosiy qahramonlari yosh turmush qurgan juftliklar va shunchaki bir-biriga oshiq yigit va qizlar hisoblanadi.
Bayram liturgiyasidan soʻng, cherkovlarda yangi turmush qurganlarni duo qilish marosimi oʻtkaziladi. Agar Trndez kuni Buyuk ibodat vaqtiga toʻgʻri kelsa, u holda cherkovlarda mehroblarning pardalari ochiladi va ochiq liturgiya xizmat qiladi.
Anʼanaga koʻra, yangi turmush qurganlar va sevishganlar olovdan sakrab oʻtishadi, bu ular duch keladigan qiyinchiliklarga qarshi birdamlikni anglatadi.
Bayram anʼanalari[tahrir | manbasini tahrirlash]
Qadim zamonlardan beri bayram tadbirining asosiy atributi olov boʻlib, u orqali qoʻllarini ushlab, sevishgan juftliklar sakrab oʻtishadi. Agar ular qoʻllarini qoʻyib yubormasdan sakrashga muvaffaq boʻlishsa, ularning oilasi mustahkam va ularning sevgisi abadiy boʻladi, deb ishonishgan. Yoshlar olovdan sakrab oʻtayotganda, keksalar ularga bugʻdoy va kanop urugʻlarini sepganlar, bu ham oilaviy hayotda farovonlik istagining bir turi hisoblangan. Shuningdek, arman eʼtiqodlariga koʻra, bu kunda bayram olovining alangasi „tekkan“larga hayotda yangilanish va farovonlik energiyasini beradi.
Yosh er-xotinlar ortidan, bolasiz ayollar, olov homilador boʻlishga yordam beradi deb umid qilib, olov ustidan sakrashgan, keyin esa festivalning boshqa barcha ishtirokchilari. Shundan soʻng, hamma qoʻllarini birlashtirib, samarali gulxan atrofida xorovod tashkil qilib raqsga tushishgan.
Yongʻin oʻchganida, kul yigʻilib, dalalarga sochilgan, bu arman eʼtiqodiga koʻra, kelgusi kuzda yaxshi hosil olib kelishi kerak deb ishonilgan.
Hozirda gulxanlar kamdan-kam yoqiladi, ammo olovdan sakrab oʻtish imkoniyatidan mahrum boʻlgan yigit-qizlar qoʻllarida shamlar bilan, kechqurun shahar koʻchalari boʻylab sayr qilishadi.
Trndez Rossiyada[tahrir | manbasini tahrirlash]
Rossiya Federatsiyasining ayrim shaharlarida (Moskva[2], Ryazan[3] , Krasnoyarsk[4]) Terendez ham qayd etilgan.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „26 февраля — Праздник Терендез“ (deadlink). 2015-yil 9-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 13-fevral.
- ↑ Terendez v Moskve — Ֆոտոռեպորտաժ Fotoreportaj — Galereya — Gazeta „Armyanskaya Tserkov“
- ↑ „V Ryazani otmetyat armyanskiy prazdnik vlyublennix — Terendez / Gorodskie / Novosti Ryazani — gorod Ryazan na gorodskom sayte RZN.info“. 2009-yil 19-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 31-may.
- ↑ V Krasnoyarske proydet armyanskiy prazdnik Terendez " Novosti dnya. Svejie novosti v mire, Rossii, Krasnoyarske, a takje poslednie novosti sporta — Topnews24.Ru[sayt ishlamaydi]
Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]
Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Trndez: olov tilida anʼanalar[sayt ishlamaydi] (mavjud havola)