Tanjer sulhi
Tanjer tinchlik shartnomasi ― 1844-yil 10-sentabrda Tanjer shahrida Fransiya va Marokash oʻrtasida imzolangan. Shartnoma Franko-Marokash urushini tugatdi.
Buyuk Britaniya Shimoliy Afrikada fransuz taʼsirining kuchayishiga yoʻl qoʻymaslik uchun mojaroni hal qilishda faol rol oʻynadi. Shunday qilib, Buyuk Britaniyaning Parijdagi elchisi Fransiya tashqi ishlar vaziriga uning mamlakati Marokash hududlarini anneksiya qilishga toqat qilmasligini aytdi. Fransuz manbalarining taʼkidlashicha, Britaniyaning Tanjerdagi konsuli ser Jon Drummond Xey Sulton Mulay Abdurrahmonni muzokaralarda fransuzlarga boʻysunmaslikka chaqirgan va unga Britaniya qoʻllab-quvvatlashini vaʼda qilgan. Diplomatik missiya arxivi bu bayonotni tasdiqlamaydi. Aksincha, ularning fikricha, Britaniya konsuli sultonni Fransiyaning qoʻshni Jazoirga ekspansiyasiga nisbatan betaraf boʻlishga va har qanday kuch qoʻllashdan tiyilishga chaqirgan[1].
Shartnoma Marokash va Fransiya Jazoiri oʻrtasidagi chegarani oʻrnatdi, yaʼni Sulton Fransiyaning qoʻshni hududga boʻlgan huquqini toʻliq tan oldi[2]. Sulton, shuningdek, dastlab fransuzlar bilan harbiy mojaroga olib kelgan Jazoir amiri Abd al-Qodirga koʻproq yordam bermaslikka va endi uni jinoyatchi deb hisoblashga vaʼda berdi. Bundan tashqari, Marokash qoʻshinlari Jazoir chegarasidan olib chiqilishi kerak edi. Shuningdek, shartnoma asosida Fransiya Marokashda imtiyozli rejim oldi[3].
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Stuart, Graham H.. The international City of Tangier. Second Edition. Stanford: Stanford University Press, 1955 — 11 bet.
- ↑ Miller, Susan Gilson.. A History of Modern Morocco. Cambridge University Press, 2013 — 19 bet. ISBN 978-0521810708.
- ↑ Сергеев, М. С.. История Марокко. XX век. М.: Институт востоковедения РАН, 2001 — 32—34 bet. ISBN 5-89282-177-3.