Sunbula 59
Sunbula 59[1] (lotincha: 59 Virginis, GJ 504) — bizdan taxminan 57,3 yorugʻlik yili uzoqlikda Sunbula yulduz turkumida joylashgan yulduz. Koʻrinadigan yorqinlik +5,19m. Yulduz atrofida kamida bitta ekzosayyora (yoki jigarrang mitti) aylanadi[2].
Xususiyatlari[tahrir | manbasini tahrirlash]
Sunbula 59 bu belgini 18-asrda oʻzining yulduzlar katalogiga kiritgan Jon Flamstid tufayli oldi[3].
Sunbula 59 — sariq mitti, Quyoshdan biroz kattaroq, massivroq va issiqroq. Uning spektral turi G0V, harorati 6205 ± 20 K, radiusi 1,36 ± 0,04 quyosh, massasi 1,16 ± 0,05 quyosh massasi, yorqinligi 2,15 ± 0,15 quyosh nuri. Yulduzning aylanish davri 3,33 kun deb belgilangan (ammo bu ikki baravar koʻp boʻlishi mumkin)[4].
Tadqiqotchilar yulduzning yoshiga katta eʼtibor berishdi, chunki bu uning yoʻldoshining massasi va boshqa parametrlarini hisoblash uchun zarurdir. 2013-yilda 0,16+0,35/−0,60 milliard yil, 2015-yilda — 4,5+2,0/−1,5 milliard yil , 2017-yilda esa — 2,5+1,0/−0,7 milliard yil hisoblandi (taqqoslash uchun: Quyoshimizning yoshi 4,57 milliard yil deb hisoblanadi)[5].
Yulduzning yoshini uning aylanish tezligi va Gertsshprung-Rassel diagrammasidagi oʻrni asosida hisoblash sezilarli darajada farq qiladi. Buni uning atrofida aylanib yurgan issiq Yupiterni yutgani, uning aylanish tezligi va xromosfera faolligini oshirgani bilan izohlash mumkin[6].
Sayyora tizimi[tahrir | manbasini tahrirlash]
2011-yilda xalqaro astronomlar jamoasi 8,2 metrli „Subaru“ teleskopi bilan yulduzni suratga oldi va GJ 504 b sayyorasini kashf etdi. Ushbu kashfiyot 2013-yilda nashr etilgan[7]. GJ 504 b ning samoviy sferaga proyeksiyada ona-yulduzdan masofasi 43,5 a.b.ni tashkil qiladi, bu Neptun orbitasining radiusidan 1,5 baravar katta (kosmosdagi haqiqiy masofa bundan ham katta boʻlishi mumkin). Shunday qilib, sayyora yulduzdan juda kam yorugʻlik oladi[8]. Shunga qaramay, u juda issiq: 271±10 °C. Uning massasi, dastlabki hisob-kitoblarga koʻra, Yupiterning 3—9 massasini va keyingi taxminlarga koʻra, Yupiterning 20—30 massasini tashkil etadi va bu holda u endi sayyora emas, balki jigarrang mitti hisoblanadi. Ob’ektning radiusi Yupiter radiusining 0,96±0,07 ga teng deb baholanadi.
| Sayyora | Ogʻirligi(MJ) | Radius(RJ) | Aylanma davri (kunlar) |
Asosiy oʻq orbitalar (a. b.) |
Eksantriklik orbitalar |
|---|---|---|---|---|---|
| b | 3-30 | 0,96±0,07 | ? | ≥43,5 | ? |
Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Kuzuhara, M.; Tamura, M.; Kudo, T. et el. Direct Imaging of a Cold Jovian Exoplanet in Orbit around the Sun-like Star GJ 504 (англ.) // The Astrophysical Journal : journal. — IOP Publishing, 2013. — Vol. 774, no. 1. — doi:10.1088/0004-637X/774/1/11. — Bibcode: 2013ApJ...774...11K. — arXiv:1307.2886.
- ↑ D'Orazi, V.; Desidera, S.; Gratton, R. G. et al. A critical reassessment of the fundamental properties of GJ 504: chemical composition and age(ingl.) // Astronomy and Astrophysics : journal. — EDP Sciences, 2017. — Andoza:Бсокр. — DOI:10.1051/0004-6361/201629283. — Andoza:Bibcode. —
.
Arxiv1609.02530
- ↑ Fuhrmann, K.; Chini, R. On the age of Gliese 504(ingl.) // The Astrophysical Journal. — IOP Publishing, 2015. — Andoza:Бсокр, Andoza:Бсокр. — DOI:10.1088/0004-637X/806/2/163. — Andoza:Bibcode.
- ↑ Kuzuhara, M.; Tamura, M.; Kudo, T. et el. Direct Imaging of a Cold Jovian Exoplanet in Orbit around the Sun-like Star GJ 504(ingl.) // The Astrophysical Journal : journal. — IOP Publishing, 2013. — Andoza:Бсокр, Andoza:Бсокр. — DOI:10.1088/0004-637X/774/1/11. — Andoza:Bibcode. —
.
Arxiv1307.2886
- ↑ Park, Sunkyung; Kang, Wonseok; Lee, Jeong-Eun; Lee, Sang-Gak. Wilson-Bappu Effect: Extended to Surface Gravity(ingl.) // The Astronomical Journal. — IOP Publishing, 2013. — Andoza:Бсокр, Andoza:Бсокр. — Andoza:Бсокр. — DOI:10.1088/0004-6256/146/4/73. — Andoza:Bibcode. —
.
Arxiv1307.0592
- ↑ Skemer, A. J.; Morley, C. V.; Zimmerman, N. T. et al. The LEECH Exoplanet Imaging Survey: Characterization of the Coldest Directly Imaged Exoplanet, GJ 504 b, and Evidence for Superstellar Metallicity(ingl.) // The Astrophysical Journal : journal. — IOP Publishing, 2016. — Andoza:Бсокр, Andoza:Бсокр. — DOI:10.3847/0004-637X/817/2/166. — Andoza:Bibcode. —
.
Arxiv1511.09183
- ↑ Астрономы сняли планету в неправильном месте. Дата обращения: 8 мая 2020. Архивировано 10 марта 2016 года.
- ↑ Baliunas S., Sokoloff D., Soon W. Magnetic Field and Rotation in Lower Main-Sequence Stars: An Empirical Time-Dependent Magnetic Bode's Relation? (англ.) // Astrophys. J. / E. Vishniac — IOP Publishing, 1996. — Vol. 457, Iss. 2. — P. 99–102. — ISSN 0004-637X; 1538-4357 — doi:10.1086/309891
Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- 59 Девы в Энциклопедии внесолнечных планет
- 59 Девы на сайте «Планетные системы»
- „Astronomers Image Lowest-mass Exoplanet Around a Sun-like Star“ (en). NASA (2013-yil 5-avgust). 2017-yil 29-iyunda asl nusxadan arxivlangan.