Kontent qismiga oʻtish

Steven Lindsey

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Steven Lindsey
Tavalludi 24-avgust 1960
Temple City, California, U.S 1960-yil 24-avgust
Fuqaroligi AQSh
Taʼlimi Amerika Qo‘shma Shtatlari Harbiy-havo kuchlari akademiyasi (Air University)
Kasbi NASA astronavti
Unvoni
Turmush oʻrtogʻi Diane Renee
Mukofotlari (1989) eng yaxshi sinov uchuvchisi sifatida Liethen-Tittle mukofoti, NASAning „Alohida xizmatlari uchun“ medali, Harbiy-havo kuchlarining „Buyuk xizmatlari uchun“ medali,

Steven Wayne Lindsey (1960-yil 24-avgustda tugʻilgan) – isteʼfodagi AQSH Harbiy-havo kuchlari zobiti va NASA astronavtlar tarkibidan joy olgan. Lindsey 2006-yil sentyabridan 2009-yil oktyabrigacha NASA astronavtlar idorasi boshligʻi lavozimida ishlagan[1].

Erta hayoti va taʼlimi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Lindsey 1960-yil 24-avgustda Californiya shtatining Arcadia shahrida tugʻulgan. U 1978-yilda Temple City oʻrta maktabini tugatib, 161-guruhning Burgut skauti unvonini qoʻlga kiritgan. Lindsey 1982-yilda Amerika Qoʻshma Shtatlari Harbiy-havo kuchlari akademiyasidan muhandislik fanlari boʻyicha bakalavr darajasini olgan. Keyinchalik, 1990-yilda AQSH Harbiy-havo kuchlari texnologiya institutida (Air University tarkibida) aviatsiya muhandisligi boʻyicha magistr darajasiga sazovor boʻlgan.

Harbiy faoliyati

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Lindsey 1982-yilda Colorado shtatidagi Amerika Qoʻshma Shtatlari Harbiy-havo kuchlari akademiyasida ikkinchi leytenant unvonini olgan. 1983-yilda Texasdagi Reese havo kuchlari bazasida uchuvchi qanotlarini olgandan soʻng, RF-4C Phantom II ga yoʻllanmani qoʻlga kiritgan va Texasdagi Bergstrom havo kuchlari bazasidagi 12-taktik razvedka otryadiga oʻtgan. 1984-yildan boshlab to 1987-yilgacha Bergstromda jangovar tayyor uchuvchi, instruktor uchuvchi va akademik instruktor boʻlib ishlagan. 1987-yilda Lindsey Ogayo shtatidagi Wright-Patterson havo kuchlari bazasidagi, AQSH Harbiy-havo kuchlari texnologiya institutida aspiranturaga oʻqishga kirib va u yerda aviatsiya muhandisligi boʻyicha tahsil olgan.

1989-yilda Lindsey Californiyadagi Edwards havo kuchlari bazasidagi USAF sinov uchuvchilar maktabida oʻqigan. 1990-yilda Lindsey Florida shtatidagi Eglin havo kuchlari bazasiga tayinlangan va u yerda F-16 va F-4 samolyotlarida qurol va tizim sinovlarini oʻtkazgan. 3247-sinov otryadi aʼzosi boʻlganida, Lindsey direktor oʻrinbosari, ilgʻor taktik havo-desant razvedka tizimi qoʻshma sinov kuchlari va eskadronning F-16 parvoz komandiri boʻlib ishlagan.1993-yil avgust oyida u Alabama shtatidagi Maxwell havo kuchlari bazasidagi havo qoʻmondonligi va shtab kollejida oʻqish uchun tanlangan. 1994-yil iyun oyida oʻqishni tugatgandan soʻng, u Florida shtatidagi Eglin havo kuchlari bazasiga USAF, SEEK, EAGLE ofisida integratsiyalashgan mahsulot jamoasi rahbari sifatida qayta tayinlangan. U yerda F-16, F-111, A-10 va F-117 samolyotlari uchun havo kuchlari qurollarini sertifikatlash uchun mas’ul boʻlgan. 1995-yil mart oyida Lindsey NASAga kosmonavt nomzodi sifatida tayinlangan.

Lindsey 50 dan ortiq turli xil samolyotlarda 7000 soatdan ortiq parvoz vaqtini qayd etgan[2].

NASA faoliyati

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Lindsey 1995-yil mart oyida NASA tomonidan tanlangan[3]. U 1996-yil may oyida astronavt boʻlgan va uchuvchi sifatida parvoz topshirigʻini olish huquqiga ega boʻlgan. Dastlab Shuttle Avionics Integration Laboratory (SAIL) da parvoz dasturlarini tekshirish uchun tayinlangan Lindsey, shuningdek, Koʻp funksiyali elektron displey tizimi (MEDS) dasturi, shisha kokpit Kosmik kemasni yuksaltirish dasturi, shuningdek, boshqa bir qator ilgʻor yuksaltirish loyihalari ustida ishlaydigan Astronavtlar idorasining vakili boʻlib ishlagan. Oʻzining birinchi ikki parvozi orasida u kemani qoʻnishi va chiqarilishi boʻyicha vakil sifatida ishlagan. U parvoz ekipajlarini tayyorlash hamda orbital qoʻnish texnikasi va parvoz sifatini sinash uchun mas’ul boʻlgan. Ikkinchi parvozidan soʻng Lindsey Shuttle operatsiyalari boʻyicha oʻrinbosar va Kosmik kema kokpiti kengashining raisi lavozimlarini egallagan. Bu vazifada u 400 million dollarlik Shuttle kokpiti avionikasini modernizatsiya qilish doirasida ekipaj interfeyslari va displeylarini loyihalashtirish, sinash va joriy etish uchun javobgar boʻlgan. Yaqinda Lindsey astronavtlar idorasida Xalqaro kosmik stansiya operatsiyalari boshligʻi boʻlib ishlagan, Xalqaro kosmik stansiyani ishlab chiqish, sinovdan oʻtkazish, ekipajni tayyorlash va operatsiyalarining barcha jabhalarini qoʻllab-quvvatlashda astronavt, davlat xizmati va pudratchilar faoliyatini birlashtirish uchun mas’ul boʻlgan. Ushbu lavozimda Steven kosmik kemani uchirish yoki qoʻnish paytida Shuttle oʻquv samolyotida ob-havo razvedkasini ham boshqargan. Lindsey STS-133 uchun tanlanganida, astronavt Peggy Whitsonga Astronavtlar idorasi boshligʻi lavozimini topshirgan.

Kosmik parvozlar tajribasi

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Lindsey STS-133 davrida Xalqaro kosmik stansiyada mashqlarni oʻtkazmoqda

Lindsey NASA uchun kosmosda beshta missiyani amalga oshirga muvoffaqt boʻlgan. U STS-87 (1997) va STS-95 (1998) uchuvchisi va STS-104 (2001), STS-121 (2006) va STS-133 (2011) qoʻmondoni boʻlib faoliyat yuritgan.

STS-87 (1997-yil 19-noyabrdan 5-dekabrgacha) AQShning toʻrtinchi mikrogravitatsiya foydali yuki parvozi boʻlib, u asosan koinotning vaznsizlik muhiti, turli fizik jarayonlarga qanday taʼsir koʻrsatishini oʻrganishga va Quyoshning tashqi atmosfera qatlamlarini kuzatishga qaratilgan tajribalarga bagʻishlangandi. Ekipajning ikki aʼzosi Spartan sunʼiy yoʻldoshini qoʻlda tutib olishni oʻz ichiga olgan EVA (ochiq kosmosga chiqish) ni amalga oshirgan hamda kelajakdagi kosmik stansiyani yigʻish uchun EVA jihozlari va usullarini sinovdan oʻtkazgan. EVA paytida Lindsey erkin uchuvchi sifatida robotli kamera boʻlgan AERCam sprintning birinchi parvozini boshqarib borgan. Missiya yerning 252 orbitasida 376 soatu 34 daqiqada 6,5 million mil masofani bosib oʻtishga erishgan.

STS-95 (1998-yil 29-oktyabrdan 7-noyabrgacha) 9 kunlik missiya boʻlib, missiya davomida ekipaj turli xil tadqiqot yuklarini, jumladan Spartan quyosh kuzatuvchi kosmik kemasini, Hubble kosmik teleskopi orbital tizimlarini sinov platformasini joylashtirish va qidirishni, kosmik parvoz va qarish jarayonini tadqiq qilishni qoʻllab-quvvatlagan. Missiya 134 ta yer orbitasida 213 soatu 44 daqiqada 3,6 million milya masofani bosib oʻtgan.

STS-104 (2001-yil 12-iyuldan 24-iyulgacha), 7A yigʻish missiyasi sifatida belgilangan, Xalqaro kosmik stansiyaga (XKS) 10-missiya boʻlgan. 13 kunlik parvoz davomida ekipaj 2-ekspeditsiya ekipaji bilan birgalikdagi operatsiyalarni amalga oshirgan va ISS qoʻshma havo qulfi kvestini oʻrnatish va uni toʻrtta yuqori bosimli gaz baki bilan jihozlash uchun uchta kosmik yurishni amalga oshirgan. Birlashgan havo qulfini oʻrnatish va faollashtirishdan tashqari, ekipaj Questdan birinchi kosmik yurishni ham amalga oshirgan. Missiya yerning 200 ta orbitasida amalga oshirilgan.

STS-121 (2006-yil 4-iyuldan 17-iyulgacha) XKSga tashrif va kosmik kemani tekshirish missiyasi boʻlgan. Bu Columbiya halokatidan (STS-107) keyingi ikkinchi parvoz boʻlgan va odatiy shuttle operatsiyalarini qayta tiklashdan oldin ikkita Parvozga qaytish sinov missiyasidan biri hisoblangan. Lindsey parvozda missiya komandiri boʻlib xizmat qilgan.

STS-133 (2011-yil 24-fevraldan 9-martgacha) Space Shuttle Discovery uchun soʻnggi parvozi boʻlgan.

Beshta kosmik parvoz faxriylaridan biri Lindsey koinotda 1500 soatdan ortiq vaqt sarflagan.

Lindsey Harbiy-havo kuchlari bakalavriat uchuvchilar tayyorgarligining taniqli bitiruvchisi hisoblanadi(1983). Shuningdek, taniqli bitiruvchi va USAF sinov uchuvchilar maktabining 89 A sinfining (1989) eng yaxshi sinov uchuvchisi sifatida Liethen-Tittle mukofotini qoʻlga kiritgan. Lindsey „Hurmatli uchuvchi xoch“, „Mudofaa xizmatlari uchun“ medal, „Mudofaadagi xizmatlari uchun“ medal, 3 ta NASA kosmik parvoz medali, NASAning „Eng yaxshi yetakchilik“ medali, NASAning „Alohida xizmatlari uchun“ medali, Harbiy-havo kuchlarining „Buyuk xizmatlari uchun“ medali, Harbiy-havo kuchlarining maqtov medali, Harbiy-havo kuchlarining yutuqlari medali va Havodagi yutuqlari uchun medallar bilan taqdirlangan. U Amerika Qo‘shma Shtatlari astronavtlari shon-sharaf zaliga kiritilgan[4].

Lindsey Eksperimental sinov uchuvchilari jamiyati, USAF Akademiyasi Bitiruvchilar uyushmasi va Kosmik tadqiqotchilar uyushmasi aʼzosi boʻlgan

Lindsey 2012-yil 10-noyabrda Amerika skautlari nomidan San-Gabriel vodiysi kengashi, Amerika skautlari tomonidan taqdim etilgan „Buyuk burgut skauti“ mukofoti sovrinini qoʻlga kiritgan[5].

Shaxsiy hayoti

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Lindseyning rafiqasi Diane Renee Lindsey (née Trujillo) bilan Colorado shtatining Lafayette shahrida istiqomat qilgan.

  1. „Archived copy“. 2012-yil 21-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 5-noyabr.
  2. „STEVEN W. LINDSEY (COLONEL, USAF, RET.) NASA ASTRONAUT (FORMER)“. NASA (2011-yil iyul). Qaraldi: 5-noyabr.
  3. „STEVEN W. LINDSEY (COLONEL, USAF, RET.) NASA ASTRONAUT (FORMER)“. NASA (2011-yil iyul). Qaraldi: 5-noyabr.
  4. „U.S. Astronaut Hall of Fame“. Astronaut Scholarship Foundation. Qaraldi: 5-noyabr.
  5. „National Eagle Scout Association – Master DESA List“. Qaraldi: 5-noyabr.