Sitt al-Ajam

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Sitt al-Ajam 13-asrning Bagʻdodlik soʻfiy tasavvufchisi edi. Uning asosiy xizmati ibn ArabiyningMashahid“ asariga sharh yozish edi. Uning toʻliq ismi Sitt al-Ajam binti an-Nafis ibn Abu l-Qosim.[1]

Ism bilan mos kelishi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Musulmon ayol olimalari tarixida bir xil ismli ikki ayolni uchratish mumkin. Fotima Mernissining taʼkidlashicha, arabcha „sitt“ atamasi tom maʼnoda „xonim“ degan maʼnoni anglatadi va koʻpincha bu nom hokimiyat ayollariga tegishli. Biroq, baʼzi istisnolardan tashqari, u sitt bilan boshlangan uchta ismni sanab oʻtdi: biri Sitt al-Ajam siyosat masalasiga umuman aloqasi yoʻq. Uning soʻzlariga koʻra, Sitt al-Ajam 14-asrda Damashqda yashagan fiqh olimasi.[2]

13-asrda yashagan soʻfiy ayol, ibn Al-Arabiy haqidagi fikrlari uning eri tomonidan yetkazilgan bu ismni Sitt al-Ajam bint an-Nafis (ushbu maqola mavzusi) bilan chalkashtirib yuborish mumkin.[3]

Ajam atamasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ajam atamasi arabcha boʻlib, asli arab boʻlmagan va ona tili arab tili boʻlmagan kishini bildiradi. Bu asosan forslarga tegishli. Forsni arablar bosib olgandan keyin bu atama kamsituvchi maʼnoga ega boʻldi. Bu familiya sifatida uchrashi mumkin.[4]  Sitt al-Ajam misolida uning ajdodlari asli arab boʻlmaganligini aniq koʻrsatadi.

Ibn Arabiyning „Mashahid“iga sharhi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Sitt al-Ajamning tafsiri taʼsirchan hajmda boʻlib, taxminan uch yuz sahifani tashkil etadi. U sirli mavzularda yana ikkita kitob yozishga muvaffaq boʻldi: "Kashf al-kunuz" (Xazinalarni ochish) va „Kitob al-Xatm“ (Muhr kitobi). Mishel Chodkievich „Sohilsiz Okeanda: Ibn Arabi, Kitob va Qonun“ da uning sharhini „juda chiroyli“ deb atagan va u ibn Arabiyning sof xayoliy koʻrinishidan va u bilan yigʻilish oldida paygʻambarlar bilan boʻlgan suhbatdan ilhomlangan.[5]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. Ibn 'Arabi. Contemplation of the Holy Mysteries. C. Twinch and P. Beneito, transl. Oxford: Anqa Publishing, p. 12
  2. Mernissi, F. (1993). The Forgotten Queens of Islam. Polity Press: UK, pp.19-20
  3. „Sitt Ajam bint al-Nafis“.
  4. Ajam
  5. Chodkiewicz, M. (1993).An Ocean Without Shore: Ibn Arabi, the Book, and the Law, State University of New York Press, p.156