Santanoni qoʻriqxonasi
Santanoni qoʻriqxonasi bir vaqtlar taxminan 13 000 akr (53.000 gektar) maydonni egallab, Adirondack tog'larida joylashgan xususiy mulk boʻlib, u hozirda New York shtatining Newcombdagi mulki hisoblanadi.
Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Santanoni qoʻriqxonasi Albaniyadagi taniqli bankir va tadbirkor Robert C. Pruyn (1847–1934) tomonidan tashkil etilgan. Taxminan 12,900 akr (52.2 km²)ni tashkil etgan, Adirondak tepaliklaridan janubdagi yozgi turar-joy majmuasini loyihalash uchun Pruyn taniqli meʻmor Robert H. Robertsonni (1849–1914) ishlatgan. Robert C. Pruynning merosxoʻrlari 1953-yilda Santanoni qoʻriqxonasini New Yorkning Syracuse shahridagi biznes va professional hamjamiyat rahbarlari Melvin oilasiga sotishgan.
Melvin oilasi ushbu lagerdan deyarli yigirma yil davomida zavqlanishda davom etadi, garchi uni oddiyroq miqyosda saqlab qolishgan bo'lsa ham. 1971-yilda Melvinlarning nabiralaridan biri, sakkiz yoshli Douglas Legg Santanoni oʻrmonida gʻoyib boʻladi va uni boshqa ko'rishmaydi. Ushbu fojia sodir bo'lgan joyga qaytishni istamagan oila tezda Santanoni qoʻriqxonasini sotib olish uchun yangi tashkil etilgan Adirondack Tabiatni muhofaza qilish qo'mitasi bilan shartnoma tuzadi. Mebellar olib tashlanadi va Konservansiya mulkni New York shtatiga Davlat oʻrmon qoʻriqxonasiga qoʻshish uchun qayta sotadi.
Yigirma yil davomida Santanoni lageri binolari shtat tomonidan yetarli darajada taʻminlanmagan, chunki New York shtati Konstitutsiyasining 14-moddasida (Adirondack cho'lini saqlab qolishni nazarda tutuvchi) maqsad Santanoni qoʻriqxonasini qayta tiklash uchun yaxshilanishlarni olib tashlash, uni "abadiy yovvoyi" holatida qoldirish ekanligi taʻkidlangan.
Camp Santanoni[tahrir | manbasini tahrirlash]
Santanoni qoʻriqxonasidagi qirq beshga yaqin binolardan iborat turar-joy majmuasi, Camp Santanoni "Adirondackning buyuk lagerlari"ning eng qadimgi namunalaridan biri edi. Majmua hozirda Camp Santanoni tarixiy hududi sifatida tanilgan va milliy tarixiy yodgorlik hisoblanadi. Tugatish paytida Camp Santanoni Adirondackdagi barcha lagerlarning eng buyugi hisoblangan.
Camp Santanoni uchta asosiy binolar guruhiga ega: Gate Lodge majmuasi; fermer xo'jaligi kompleksi va asosiy lager. Bosh lager uchun Robert H. Robertson binolari 1892–93 yillarda qurilgan. Ferma binolari, taxminan, 1902-yilda o'sha davrning yetakchi ferma dizayneri Edward Burnett tomonidan ishlab chiqilgan. Gate Lodge 1905-yilda New Yorkdagi Delano and Aldrich arxitektura firmasida William Adams Delano tomonidan ishlab chiqilgan.
Gate Lodge majmuasi Newcomb qishlog'ining chekkasida joylashgan bo'lib, u monumental tosh, darvoza arkasi va oltita yotoqxona, qo'riqchilar uyi, turli xil omborlar, vagonlar va boshqa binolarni o'z ichiga olgan darvoza turar joyini o'z ichiga oladi.
Dizayni[tahrir | manbasini tahrirlash]
Santanoni qoʻriqxonasi haqidagi kitob mualliflari Robertson dizaynida yapon me'morchiligining ta'sirini qayd etdilar. Ulardan eng yaqqol ko'rinib turgani bitta tom va oltita binoning beshtasini bir-biriga bog'lab turadigan uzluksiz ayvondir. Asosiy tom uchun yapon uslubidan ishlatilgan va u havodan ko'rinib turganda, uchayotgan qush, ramziy Feniksga o'xshaydi. Mualliflarning ta'kidlashicha, egasi Robert C. Pruyn 1861-yilda prezident Lincoln tomonidan Yaponiyaga vazir etib tayinlanganda, otasi Robert H. Pruynning kotibi bo'lib ishlagan. U Commodore Perryning sayohati shu paytgacha noma'lum bo'lgan dunyo bilan savdoni ochganidan beri ikkinchi elchi edi. Pruynlar Empire Statening biznes, siyosiy va ijtimoiy hayotida yaxshi aloqada bo'lgan. Ko'pgina boshqa ishtiroklar qatorida Robert C. Pruyn gubernator Dixning yordamchisi, Milliy tijorat banki (hozirgi Key Bank) prezidenti va New York shtati universiteti regenti edi. Teodor Ruzvelt va James Fenimore Cooper Adirondack lagerida Pruynsga muntazam tashrif buyurgan ko'plab taniqli mehmonlardan edi.
Saqlanishi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Mintaqaviy muhofaza qilish tashkiloti Adirondack Architectural Heritagening ikki yillik sa'y-harakatlaridan soʻng, shtat Santanoni qo'riqxonasining ko'pgina tarixiy binolarini saqlab qolishga prinsipial rozi bo'ldi. 1993-yildan beri New York shtat atrof-muhitni muhofaza qilish departamenti Adirondack arxitektura merosi va Newcomb shaharchasi tuzilmalarni qayta tikladi, ularga Amerikani qutqarish federal dasturining konservatsiya va restavratsiya grantlari, New York shtati atrof-muhitni muhofaza qilish jamg'armasi grantlari va New York shtatidan boshqa ajratmalar, Getty Foundation grant dasturidan olingan mablag'lar barcha so'nggi ishlarga rahbarlik qilgan Tabiatni muhofaza qilish rejasini ishlab chiqishga yordam berdi.
Santanoni qoʻriqxonasi 1986-yilda Tarixiy joylar milliy reestriga kiritish uchun bir nechta mulkni taqdim etishga kiritilgan va 1987-yilda u yerda ro'yxatga olingan[1]. U 2000-yilda Milliy tarixiy yodgorlik deb eʼlon qilingan[2].
Kirish[tahrir | manbasini tahrirlash]
Santanoni qoʻriqxonasi butun yil davomida ochiq. Yozda tashrif buyuruvchilar piyoda, velosipedda, otda yoki tarixiy yo'lda ot aravasida yurishlari, qishda esa ular chang'i yoki qor poyafzalida yurishlari mumkin. Ko'pgina binolarning ichki qismlari, ayniqsa asosiy lagerda, mavsumiy ravishda ochiq. 4-iyuldan Mehnat kunigacha tarjimon xodimlar har kuni soat 11:00, 13:00 va 15:00 da lagerga bepul ekskursiyalarni taqdim etadilar.
Santanoni qoʻriqxonasi Newcomb ko'lida, Newcomb qishlogʻining shimolida joylashgan.
Galereyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
-
Asosiy hudud -
Kirish joyining bir qismi -
Oshxona hududi -
Creamery (chapda), Bog'bon uyi (o'ngda) -
Bogʻbon uyining orqa qismi (chapda) va Creamery (o'ngda) -
Choʻponning uyi
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Gobrecht, Larry E. (July 1986) (pdf). [[[:Andoza:NRHP url]] National Register of Historic Places Inventory-Nomination: Great Camps of the Adirondacks]. National Park Service. Andoza:NRHP url.
- ↑ Wesley Haynes (July 30, 1999) (pdf). [[[:Andoza:NHLS url]] National Historic Landmark Nomination: Santanoni Preserve]. National Park Service. Andoza:NHLS url. and Andoza:NHLS url (4.03 MB)
Shuningdek qarang:[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Robert Engel, Xovard Kirschenbaum, Pol Malo. Santanoni: Yapon ibodatxonasidan Adirondakdagi buyuk lagerdagi hayotga . Keesville, NY: Adirondack arxitektura merosi, 2000-yil.
- Gilborn, Kreyg A. Adirondak lagerlari: uydan uzoqda joylashgan uylar, 1850–1950. Syracuse University Press, 2000.
Tashqi havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Kamp Santanoni
- Santanoni qo'riqxonasi - Nyukomb shahri (Wayback Machine saytida 2021-05-15 sanasida arxivlangan)
- Haynes, Uesli. (Wayback Machine saytida 2006-12-08 sanasida arxivlangan) Adirondack Buyuk lager mavzusini o'rganish (Wayback Machine saytida 2006-12-08 sanasida arxivlangan)
- Milliy tarixiy yodgorlik, ahamiyati haqida bayonot.
- New York Times, "Adirondacks buyuk lagerlarini saqlab qolish", 1992-yil 11-iyun
- NYS DEC Camp Santanoni tarixiy hududi - Birlikni boshqarish rejasi
- Nyu-York Tayms, "Adirondacksda, oltin asrga qishki sayohat", 2006-yil 1-fevral.