Rossiya — Fransiya munosabatlari

Fransiya va Rossiya oʻrtasidagi xavfsizlik va mudofaa sohasidagi munosabatlar - Fransiya Respublikasi va Rossiya Federatsiyasi oʻrtasidagi ikki tomonlama munosabatlar majmuasidir.

Munosabatlar tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Rossiya-Fransiya munosabatlari uzoq tarixga ega hisoblanadi. XI asrning oʻrtalarida Yaroslav Donishmandning qizi Anna Yaroslavna Genrix I ga turmushga chiqib, Fransiya qirolichasi boʻldi (1051). 1060-yilda vafotidan soʻng uning oʻgʻli Fransiya qiroli Filipp I qirol boʻldi.

Hozirgi holat[tahrir | manbasini tahrirlash]

1992-yil 7-fevralda Fransiya Rossiya Federatsiyasini SSSRning vorisi sifatida tan oldi. Rossiya va Fransiya oʻrtasidagi munosabatlarni belgilovchi asosiy hujjat 1992-yil 7-fevraldagi shartnomasidir. U ikki davlatning “ishonch, hamjihatlik va hamkorlikka asoslangan yangi kelishuv munosabatlarini” rivojlantirish istagini tasdiqlaydi. Oʻshandan beri Rossiya-Fransiya munosabatlarining shartnomaviy-huquqiy asoslari sezilarli darajada kengaydi – ikki tomonlama hamkorlikning turli yoʻnalishlari boʻyicha yigirmadan ortiq shartnomalar tuzildi.

Mudofaa sohasidagi hamkorlik ustuvor yoʻnalishlardan biri boʻlib, u quyidagi hujjatlar bilan tartibga solinadi.

Xavfsizlik sohasida hamkorlik toʻgʻrisidagi bitim (1994 -yil 4-fevral);
Fransiya-Rossiya Bosh vazirlari komissiyasini tuzish toʻgʻrisidagi deklaratsiya (1996-yil 15-fevral);
Yadro qurolidan tinch maqsadlarda foydalanish toʻgʻrisidagi Fransiya-Rossiya-Germaniya kelishuvi (1998-yil 2-iyun);
Xavfsizlik boʻyicha Rossiya-Fransiya kengashini tuzish toʻgʻrisidagi bitim (2002-yil 8-iyul);
Harbiy va texnik hamkorlik doirasida intellektual mulk huquqlarini himoya qilish toʻgʻrisidagi shartnoma (2006-yil 14-fevral);
Kimyoviy qurollarni yoʻq qilish sohasidagi hamkorlik toʻgʻrisidagi hukumatlararo bitim (2006-yil 14-fevral).

2010-yil - Fransiyada Rossiya yili va Rossiyada Fransiya yili deb eʼlon qilingan.

Fransiya va Rossiya Federatsiyasi oʻrtasidagi munosabatlarning umumiy mazmuni[tahrir | manbasini tahrirlash]

SSSR mavjud boʻlgan davrda ham Fransiya Gʻarb dunyosida alohida oʻrin egallagan, NATO va Varshava shartnomasi oʻrtasidagi qarama-qarshiliklarni bartaraf etishga harakat qilgan va Moskva bilan turli sohalarda hamkorlikni rivojlantirgan.

Savdo-iqtisodiy aloqalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Fransiya savdo aylanmasi boʻyicha Yevropa davlatlari orasida sakkizinchi oʻrinda turadi. Bundan tashqari, ikki davlat oʻrtasidagi savdo aloqalarida sezilarli ijobiy tendentsiya kuzatilmoqda: Masalan, 2001-2008 yillarda ikki davlat oʻrtasidagi tovar ayirboshlash hajmi 5 barobardan oshgan.

Masalan, 2008-yilda Rossiya va Fransiya oʻrtasidagi tovar ayirboshlash hajmi 22 milliard 250,2 million dollarni, jumladan, Rossiya eksporti 12 milliard 193,2 million dollarni, import 10 milliard 057,0 million dollarni tashkil etdi.

2009-yilda Rossiya va Fransiya oʻrtasidagi savdo aylanmasi global inqiroz tufayli 2008-yilga nisbatan qisqardi va 17,148 milliard dollarga yetdi, jumladan, Rossiya eksporti 8 milliard 723 million dollar, importi esa 8 milliard 425 million dollarni tashkil etdi.

Fransiyaga Rossiya eksport mahsulotlaridan mineral yoqilgʻi, neft va mahsulotlar; kimyo sanoati mahsulotlari; metallar, ulardan tayyorlangan buyumlar; yogʻoch va sellyuloza-qogʻoz mahsulotlari; mashinalar, uskunalar, transport vositalari yetkazib beradi.

Fransiya Rosiyaga eksport mahsulotlari asosan 3 ta guruhga boʻlinadi: mashina va uskunalar, transport vositalari; kimyo sanoati mahsulotlari, shu jumladan farmatsevtika va parfyumeriya; oziq-ovqat mahsulotlari va qishloq xoʻjaligi xom ashyosi kabilarni tashkil etadi.

Shuningdek[tahrir | manbasini tahrirlash]

Посольство Франции в Москве
Чрезвычайный и Полномочный Посол Франции в России

Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Akimov Yu. G., Kostyuk R. V., Chernov, I. DA. XXI asr boshlarida jahon tartibidagi Fransiya / Sankt-Peterburg: Sankt-Peterburg nashriyoti. un-ta, 2007. - 198, ISBN 978-5-288-04367-3 bilan
Erik Dureau, Iskra Shvarts, Vladimir Shishkin. Ittifoqchilarni qidirishda: Genrix II Valoisning Ivan IV Vasilyevichga xabari // Quaestio Rossica. T. 7. 2019 y., 3-son. S. 871-900. https://qr.urfu.ru/ojs/index.php/qr/article/view/qr.413/3147
Shishkin V. DA. ... Fransiya qiroli Rabbimizga boʻlgan sevgi haqida yozgan : Genrix III va Muskovi imperatorlari // Quaestio Rossica. T. 8 (3). Ekaterinburg: Ural Federal universiteti. 2019. C. 939-962. https://qr.urfu.ru/ojs/index.php/qr/article/view/qr.505

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Elts E.E. Rossiya va Fransiya oʻrtasidagi davlat arxivlari sohasidagi hamkorlikning dolzarb muammolari // Rossiyaning zamonaviy tarixi. - 2012. - No 3 (5). - S. 100
Elts E.E. Rossiya va Fransiya oʻrtasidagi davlat arxivlari sohasidagi hamkorlikning dolzarb muammolari // Rossiyaning zamonaviy tarixi. - 2012. - No 3 (5). - S. 98

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]