Regurgitatsiya (qon aylanishi)
Regurgitatsiya - qonning gemodinamikasidan teskari yo'nalishda oqishi, qonning yurakka yoki yurak kameralari orasiga orqaga qaytib oqishi. Bu mutahasislik tizimlarida teskari oqimning qon aylanish ekvivalenti. Bu ba'zan qaytish deb ataladi.
Yurak ichidagi yoki uning yaqinidagi regurgitatsiya ko'pincha klapan yetishmovchiligi tufayli yuzaga keladi ( yurak klapanlarining to'liq yopilmasligi tufayli yetarli darajada ishlamaydi); masalan, aorta qopqog'i yetishmovchiligi ushbu qopqoq orqali regurgitatsiyaga kuzatiladi, bu aorta yetishmovchiligi deb ataladi. Aorta yetishmovchiligi va aorta regurgitatsiya atamalari bir-biri bilan chambarchas bog'liq bo'lib, odatda metonimiya jihatdan bir-birini almashtiradi.
Yurak klapanlarining yetishmovchiligining bir nechta turlari mavjud:
- Aorta yetishmovchiligi : aorta yarim oy klapan yetishmovchiligi tufayli qonning aortadan chap qorinchaga teskari oqimi; surunkali yoki o'tkir bo'lishi mumkin.
- Mitral klapan yetishmovchilik : mitral qopqoq yetishmovchiligi tufayli chap qorinchadan chap bo`lmachaga qonning teskari oqimi; u o'tkir yoki surunkali bo'lishi mumkin va odatda mitral qopqoq prolapsasi, revmatik yurak kasalligi yoki yurak kengayishining asorati tufayli yuzaga keladi.
- O'pka regurgitatsiyasi : o'pka yarim oy klapan yetishmovchiligi tufayli o'pka arteriyasidan o'ng qorinchaga qonning teskari oqimi.
- Uch tavaqali klapan yetishmovchiligi : qonning o'ng qorinchadan o'ng bo`lmachaga teskari oqimi, uch tavqali klapanning noto'g'ri ishlashi (yetarli emasligi) tufayli.
Regurgitant fraksiya[tahrir | manbasini tahrirlash]
Regurgitant fraksiya - aorta yetishmovchiligi tufayli aorta qopqog'i orqali chap qorinchaga yoki mitral yetishmovchilik tufayli mitral qopqoq orqali bo`lmachaga qaytgan qonning miqdoridir. U yurak kamerasiga qaytgan qon miqdorini insult hajmiga bo'lingan holda o'lchanadi.
Ushbu fraksiya qopqoq lezyonining zo'ravonligini miqdoriy o'lchash imkonini beradi. Odatda, qon regurgitatsiya qilmaydi, shuning uchun regurgitant fraksiya nolga teng. Qattiq qopqoq lezyonlari bo'lgan bemorlarda regurgitant fraksiya 80% ga yaqinlashishi mumkin.
Epidemiologiya[tahrir | manbasini tahrirlash]
Trikuspidal (uch tavaqali) va mitral (ikki tavaqali) yetishmovchiligi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Trikuspidal yetishmovchiligi tez-tez uchraydi va aholining 65-85% da uchraydi[1]. Framingham Heart Study tadqiqotida trikuspidal yetishmovchiligining har qanday zo'ravonligi izdan o'rtacha darajadan yuqori bo'lgan erkaklarda 82% va ayollarda 85,7% tashkil qiladi [2]. Yengil trikuspidal yetishmovchiligi tez-tez uchraydi trikuspidal qopqog'ining strukturaviy normal apparatida oddiy variant sifatida qaralishi mumkin[1]. O'rta yoki og'ir trikuspidal yetishmovchiligida trikuspidal qopqog'ining anomaliyalari yoki ehtimol halqali kengayish bilan bog'liq bo'lib, odatda patologik bo'lib, yurak mushaklarining qaytarib bo'lmaydigan shikastlanishiga va o'ng qorincha hajmining o`zgarishi surunkali uzoq davom etishi tufayli yomon oqibatlarga olib kelishi mumkin[1].
18–38 yoshdagi 595 nafar erkak futbolchisi va 47 nafar harakatsiz sportchi bo‘lmaganlar ishtirokida o‘tkazilgan tadqiqotda sportchilarning 58 foizida trikuspidal yetishmovchiligi, sportchi bo‘lmaganlarda 36 foiz, mitral yetishmovchilik esa 20 foiz futbolda aniqlangani aniqlandi. o'yinchilar va 15% boshqaruvlarda. Trikuspidal yetishmovchiligi bo'lgan futbolchilar trikuspid yetishmovchiligi bo'lmagan sportchilarga nisbatan kattaroq trikuspidal halqa diametriga ega edi. Trikuspidal yetishmovchiligi bo'lgan sportchilar nazorat guruhi bilan solishtirganda o'ng bo`lmachaning diametrini kengaytirdilar. Mitral yetishmovchiligi bo'lgan sportchilarda, regurgitatsiyasi bo'lmagan sportchilarga qaraganda, ularda mitral halqa diametri kattaroq ekanligi aniqlandi. Shuningdek, mitral yetishmovchiligi bo'lgan sportchilarda chap bo`lmachaning diametri kattaroq edi[3].
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Arsalan, Mani; Walther, Thomas; Smith, Robert L.; Grayburn, Paul A. (2015-09-10). "Tricuspid regurgitation diagnosis and treatment". European Heart Journal 38 (9): 634–638. doi:10.1093/eurheartj/ehv487. ISSN 0195-668X. PMID 26358570.
- ↑ Singh, Jagmeet P; Evans, Jane C; Levy, Daniel; Larson, Martin G; Freed, Lisa A; Fuller, Deborah L; Lehman, Birgitta; Benjamin, Emelia J (1999-03-15). "Prevalence and clinical determinants of mitral, tricuspid, and aortic regurgitation (the Framingham Heart Study)" (en). The American Journal of Cardiology 83 (6): 897–902. doi:10.1016/S0002-9149(98)01064-9. ISSN 0002-9149. PMID 10190406.
- ↑ Gjerdalen, G. F.; Hisdal, J.; Solberg, E. E.; Andersen, T. E.; Radunovic, Z.; Steine, K. (December 2015). "Atrial Size and Function in Athletes" (en). International Journal of Sports Medicine 36 (14): 1170–1176. doi:10.1055/s-0035-1555780. ISSN 0172-4622. PMID 26509381. http://www.thieme-connect.de/DOI/DOI?10.1055/s-0035-1555780.