Metonimiya

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Metonimiya - ikki tushuncha oʻrtasidagi yaqinlikka asoslangan oʻxshashsiz koʻchim. Metonimiyada biror narsa yoki voqea-hodisaning nomi boshqasiga koʻchiriladi, biroq bu nomlash narsalar oʻrtasidagi oʻxshashlikka emas, balki ular oʻrtasidagi yaqinlikka, aloqadorlikka asoslanadi.

Masalan: Barmog'imni kesib oldim

Turlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Bu koʻchim bir qancha koʻrinishlarga ega:

1. Kishi yoki narsaga xos xususiyat oʻsha kishi yoki narsaning nomiga oʻtkaziladi:

                Ahyon-ahyon gazetlarda koʻrinasan,
                Oʻqiguncha yopishaman juda jazman.

                                                                (Gʻafur Gʻulom)

2. Muallifning nomi uning asari oʻrnida qoʻllaniladi:

                Fuzuliyni oldim qoʻlimga,
                Majnun boʻlib yigʻlab qichqirdi...

                                                                (Hamid Olimjon)

3. Biror narsaning harakati yoki uning natijasi shu harakatni bajaruvchi qurolning nomiga koʻchiriladi: Uning perosi qasos oʻti bilan yonadi.

4. Biror narsani u yasalgan material bilan almashtirib ataladi:

                Poʻlat qush ham qomatin rostlab,
                Bulutlarni etar tumtaraq.

                                                                (Hamid Olimjon)

5. Maʻlum joydagi kishilar maʻnosi shu joyga koʻchiriladi: Majlisga butun qishloq keldi. (Abdulla Qahhor)