Ozarbayjon — Ispaniya munosabatlari
 | |
 Ozarbayjon |
 Ispaniya |
| Diplomatik vakolatxona | |
| Ozarbayjon elchixonasi Madridda. Calle de Velázquez, 43 1º derecha 28001. | Ispaniya elchixonasi Bokuda. Nizomiy ko'chasi, 90A Landmark III, 11-qavat |
| Elchixona | |
| Ozarbayjonning Ispaniyadagi elchisi Ramiz Hasanov | Ispaniyaning Ozarbayjondagi elchisi Ignasio Sanches Taboada |
Ozarbayjon — Ispaniya munosabatlari Ozarbayjon va Ispaniya oʻrtasidagi siyosiy, iqtisodiy, madaniy va boshqa sohalardagi ikki tomonlama munosabatlardir.
Diplomatik munosabatlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Ispaniya Ozarbayjon mustaqilligini 1991-yil 31-dekabrda tan olgan. Mamlakatlar oʻrtasida diplomatik munosabatlar 1992--yil 11-fevralda oʻrnatilgan[1].
Ozarbayjonning Ispaniyadagi elchixonasi 2005-yil 11-martda ochilgan[2].
Ispaniyaning Turkiyadagi elchixonasi Ispaniyaning Ozarbayjondagi elchixonasi ham hisoblanadi. 2014-yil 5-mayda Boku shahrida Ispaniyaning vakolatxonasi ochildi.
2000-yil 5-dekabrdan boshlab Ozarbayjon parlamentida ikki tomonlama parlamentlararo ishchi guruhi faoliyat ko‘rsatmoqda[3]. Guruh rahbari Sevil Mikayilova[4].
Ispaniya parlamentida parlamentlararo ishchi guruh faoliyat yuritadi.
1995-yilda Nyu-Yorkda Ozarbayjon Prezidenti Haydar Aliyevning Ispaniya Prezidenti Felipe Gonsales bilan birinchi uchrashuvi boʻlib oʻtdi. 1995-1996-yillarda tashqi ishlar vazirliklarining rasmiy uchrashuvlari tashkil etilgan[5].
Huquqiy asos
[tahrir | manbasini tahrirlash]Tomonlar 10 ta hujjatni imzolaganlar, jumladan:
- Daromadlar va mol-mulkni ikki tomonlama soliqqa tortishning oldini olish va soliq to‘lashdan bo‘yin tovlashning oldini olish to‘g‘risidagi konvensiya (25.02.2014)[6].
- Madaniyat, taʼlim va fan sohasida hamkorlik toʻgʻrisidagi bitim (28.11.2012)[7].
Iqtisodiy munosabatlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]1990-yillarning oxiridan boshlab Ozarbayjonning neft sektoriga ispan kapitali kiritilishi boshlandi.
Ispaniyaning Repsol kompaniyasi Ozarbayjonda neft qidiruvi bilan shugʻullanadi. Kurdashi neft konini oʻzlashtirish boʻyicha xalqaro konsorsiumda Repsolning ulushi 5% ni tashkil etadi[5].
2003-yil yanvar-iyun oylarida Ispaniya va Ozarbayjon oʻrtasidagi tashqi savdo hajmi 264,3 million AQSh dollarini tashkil etdi, shundan 241,3 million AQSh dollari Ozarbayjondan Ispaniyaga neft eksportiga toʻgʻri keldi.
Ozarbayjon Respublikasi Davlat statistika qoʻmitasi maʼlumotlariga koʻra, 2010-yilda Ispaniya bilan tovar ayirboshlash hajmi 192 million dollarni tashkil etgan (shundan 178,5 millioni Ozarbayjon eksportiga togʻri keladi)[5].
2010-yil noyabr oyida hukumat rahbarlari ikki tomonlama soliqqa tortishning oldini olish to‘g‘risida bitim imzoladilar[2].
2011-yilda Bokuda Ispaniyaning yetakchi rieltorlik kompaniyalaridan biri Runiga Properties vakolatxonasi ochilgan[5].
2010-2011-yillarda ikki davlat hukumatlari oʻrtasida havo qatnovi sohasida hamkorlik, oʻzaro investitsiyalarni ragʻbatlantirish va himoya qilish, telekommunikatsiya va madaniyat sohasida hamkorlik toʻgʻrisida bitimlar imzolangan[8].
Ozarbayjon va Ispaniya oʻrtasidagi hamkorlik arxitektura, transport infratuzilmasi, muhandislik, energetika, savdo va taʼlim kabi sohalarda amalga oshirilmoqda.
Tovar aylanmasi (ming dollar)
[tahrir | manbasini tahrirlash]| Yil | Eksport
Ozarbayjon |
Import
Ozarbayjon |
summa
savdo |
|---|---|---|---|
| 2020[9] | 329 270.32 | 98 089,65 | 427 359,97 |
| 2021[10] | 564 436.23 | 81 379,26 | 645 815.49 |
Xalqaro hamkorlik
[tahrir | manbasini tahrirlash]_1.jpg)
Ikki davlat oʻrtasidagi xalqaro hamkorlik oʻzlari aʼzo boʻlishgan xalqaro tashkilotlar doirasida amalga oshirilmoqda.
Ispaniya „Sharqiy hamkorlik“ strategiyasi doirasida Ozarbayjonning Yevropa Ittifoqidagi (YEI) pozitsiyasini qo‘llab-quvvatlaydi[5].
NATOning „Tinchlik yoʻlida hamkorlik“ dasturi doirasidagi hamkorlikni yanada kengaytirish rejalashtirilgan[11].
Madaniy aloqalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Ikki davlat oʻrtasida madaniy aloqalar XX asrning 70-80-yillarida oʻrnatilgan. 1980-yilda Ozarbayjon xorijiy mamlakatlar xalqlari bilan doʻstlik jamiyati tashabbusi tufayli Madridda „Ozarbayjon rangtasvir va amaliy sanʼati“ koʻrgazmasi tashkil etildi. 1987-yilda bu jamiyat xorijdagi vatandoshlar bilan aloqalar boʻyicha Veten jamiyatiga aylantirildi[5].
1980-yillarning oxiri — 1990-yillarning boshlarida hamkorlik asosan „Ispaniya — SSSR“ jamiyati tashabbusi bilan amalga oshirilgan. Ispaniyada ozarbayjon tilida matbuot paydo boʻldi (Madriddagi Ozarbayjon doʻstlari jamiyatining „Dede Korkut“ jurnali). Ozarbayjon mumtoz adabiyoti namunalarini ispan tiliga tarjima qilish ishlari amalga oshirila boshlangan[5].
2014-yil may oyida Ozarbayjon Respublikasi Fanlar akademiyasi Prezidiumi binosida „Ozarbayjon-Ispaniya munosabatlari: iqtisodiy rivojlanishga ilmiy qarash“ mavzusida konferensiya boʻlib oʻtdi. Konferensiya Ispaniya Qirollik Iqtisodiyot va moliya fanlari akademiyasi ko‘magida tashkil etildi. Malakali kadrlar almashinuvi, taʼlim sohasida hamkorlikni rivojlantirish kabi masalalar muhokama qilindi. Ozarbayjon Respublikasi Fanlar akademiyasi rahbariyati bilan Qirollik Iqtisodiyot va moliya fanlari akademiyasi o‘rtasida ijtimoiy, tabiiy va muhandislik fanlari kabi yo‘nalishlarda tadqiqot olib borish bo‘yicha hamkorlikni kengaytirish to‘g‘risida memorandum imzolandi[12].
2020-yil sentabr oyida Barselonada Ozarbayjon diasporasi bilan ishlash davlat qoʻmitasi koʻmagida „Ozarbayjon uyi“ ochildi[13].
Ispaniya Ichki ishlar vazirligining statistik maʼlumotlariga koʻra, Ispaniyada yashovchi ozarbayjonlar soni taxminan 300 kishini tashkil qiladi. Aksariyat ozarbayjonliklar Ispaniyaning Madrid, Barselona, Alikante va Valensiya kabi shaharlarida istiqomat qiladi[2].
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „Посол Алтай Эфендиев об азербайджано-испанских отношениях“ (ru). Day.Az (2010-yil 24-noyabr). 2021-yil 6-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 27-iyun.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 „Посол Алтай Эфендиев об азербайджано-испанских отношениях“ (ru). Day.Az (2010-yil 24-noyabr). 2021-yil 6-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 13-fevral.
- ↑ „Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin parlamentlərarası əlaqələr üzrə işçi qruplarının rəhbərlərinin seçilməsi haqqında“ (az). 2017-yil 25-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 27-iyun.
- ↑ „Межпарламентская рабочая группа Азербайджан - Испания“ (ru). Национальное Собрание АР Официальный сайт.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 „Сотрудничество Азербайджана и Испании в контексте интеграционных процессов на постсоветском пространстве“. jurnal.org. 2020-yil 18-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 13-fevral.
- ↑ „968-IVQ - “Azərbaycan Respublikası və İspaniya Krallığı arasında gəlirlərə və əmlaka görə vergilərə münasibətdə ikiqat vergitutmanın aradan qaldırılması və vergidən yayınmanın qarşısının alınması haqqında” Konvensiyanın və onun Protokolunun təsdiq edilməsi barədə“. e-qanun.az. 2022-yil 8-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 8-avgust.
- ↑ „567-IVQ - “Azərbaycan Respublikası və İspaniya Krallığı arasında mədəniyyət, təhsil və elm sahələrində əməkdaşlıq haqqında” Sazişin təsdiq edilməsi barədə“. e-qanun.az. 2022-yil 8-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 8-avgust.
- ↑ „Ожидается активизация азербайджано-испанских отношений. Испания по-русски - все о жизни в Испании“ (ru). Испания по-русски. 2020-yil 13-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 13-fevral.
- ↑ „Внешняя торговля Азербайджана 2020“ (az). Статистический Комитет АР Официальный сайт.
- ↑ „Внешняя торговля Азербайджана 2021“ (az). Статистический Комитет АР Официальный сайт.
- ↑ „Международная роль Испании | Referati KM.RU“. www.km.ru. 2020-yil 13-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 13-fevral.
- ↑ „В Президиуме Академии наук Азербайджана состоялся симпозиум на тему «Азербайджано-испанские отношения: научный взгляд на экономическое развитие»“ (ru). azertag.az. 2020-yil 13-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 13-fevral.
- ↑ „В Испании появился "Дом Азербайджана"“ (ru-RU). vestikavkaza.ru. Qaraldi: 2020-yil 17-sentyabr.