Kontent qismiga oʻtish

Oksitan tili

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
(Oksitan Tilidan yoʻnaltirildi)
Oksitan tili
Milliy nomi occitan, lenga d'òc
Mamlakatlar Fransiya, Ispaniya, Italiya, Monako
Rasmiylik holati  Ispaniya (Val d'Aran)
Soʻzlashuvchilarning umumiy soni 2 000 000 (1999)[1]
Tartiblovchi tashkilot Conselh de la Lenga Occitana/CLO (Occitan Language Council);[2] Congrès Permanent de la Lenga Occitana[3]
Turkumlanishi
Turkum Yevroosiya tillari
Til oilasi

Hind-yevropa tillari

Roman tillari
Oksitan-roman ostguruhi
Alifbosi Lotin alifbosi
Til kodlari
ISO 639-1 oc
ISO 639-2 oci
ISO 639-3 oci

Oksitan tili, provansal tili — roman tillaridan biri; Janubiy Fransiyada, shuningdek, Italiya shimolida tarqalgan. Soʻzlashuvchilarning umumiy soni 10 mln. kishidan ortiq. Laxjalari 2 guruhga bulinadi: shimoliy oksitan (limuzin, overn, provans-alp) va urta oksitan (langedok, pro-vans), shu bilan birga alohida gaskon lahjasi ham mavjud. Oksitan tili fransuz tiliga yaqin bulsada, bir qancha fonetik va morfologik jihatlari bilan undan farq qiladi. Adabiy tili XI asrdan mavjud, 12—13-asrlarda adabiyot taraqqiyot choʻqkisiga koʻtarilgan. Ana shu davrda bir qancha lahjalarning qoʻshilishidan umumprovansal adabiy tili shakllangan. 13-asrda Pirovansning Shimoliy Fransiyaga qoʻshib olinishi Oksitan tili vazifa doi-rasining keskin qisqarishiga, uning bir necha alohida lahjalarga boʻlinib ketishiga olib keldi. Hozirgi Oksitan tilidagi adabiyot cheklangan holda, koʻpincha ogʻzaki muomalada qoʻllanadi. Yozuvi lotin grafikasi asosida. Kad- yozuv yodgorliklari X—XI asrlarda yaratilgan.[4]

Oksitan tili (oksitancha talaffuzi: utsiˈta; fransuzcha talaffuzi: ɔk.si'tɑ̃) yoki Lenga d'òc (ˈleŋɡɔ ˈðɔ(k); fransuzcha: Langue d'oc) roman tillaridan biri boʻlib, unda Fransiya janubi, Italiyaning Oksitan vodiyi, Monako va Ispaniyaning Val d'Aran mintaqasida yashovchi qariyb 2 million aholi gaplashadi. Oksitan tili Kataloniya rasmiy tillaridan biri.[5] Oksitanchaga yaqin til katalan tilidir.

  1. « De fait, le nombre des locuteurs de l’occitan a pu être estimé par l’INED dans un premier temps à 526 000 personnes, puis à 789 000, » ("In fact, the number of occitan speakers was estimated by the French Demographics Institute at 526,000 people, then 789,000") Philippe Martel, "Qui parle occitan ?" in Langues et cité n°10, December 2007.
  2. CLO's statements in Lingüistica Occitana (online review of Occitan linguistics). (PDF), 2018-07-30da asl nusxadan (PDF) arxivlandi, qaraldi: 2013-01-08
  3. Congrès permanent de la langue occitane / Congrès permanent de la lenga occitana - Un nouvel organisme de régulation de l’occitan au service des usagers et des locuteurs, 2012-01-27da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2013-01-08
  4. OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil
  5. Parlament-cat.net (PDF), 2013-08-26da asl nusxadan (PDF) arxivlandi, qaraldi: 2013-01-08
Vikipediya logotipi
Vikipediya logotipi

Vikipediya oksitan tilida
boʻlimga ega:
«Acuèlh»